Collectief bestuur: ‘Stoppen met verstoppertje’

Twee hoogleraren kijken in hun glazen bol om te zien wat 2015 gaat brengen. Douwe Jan Elzinga (Rijksuniversiteit Groningen) voorziet een sterkere positie van de wethouder, Marcel Boogers (Universiteit Twente) een prominentere rol van de burger.

Douwe Jan Elzinga:

De decentralisatie zal leiden tot een ingrijpende verandering van het lokaal bestuur. Volgens hoogleraar staatsrecht Douwe Jan Elzinga komt er een eind aan ‘het verstoppertje spelen’.

Daarmee doelt Elzinga op het fenomeen van het altijd in gezamenlijkheid nemen van besluiten in het college, inclusief de burgemeester dus. ‘Maak van de wethouder gewoon een bestuursorgaan, zoals een ministerie’, zegt hij. Daarmee wordt volgens hem duidelijk wie waarvoor verantwoordelijk en aanspreekbaar is.

‘Als er ooit een kans – en noodzaak – was af te raken van het polderen en collectief besturen in ons land, dan is het nu. Makkelijk zal het niet zijn, want het collectief besturen is iets dat we in Nederland in allerlei gremia al eeuwen doen. Zo had Amsterdam vroeger bijvoorbeeld vier burgemeesters om daarmee een laag profiel te houden – handig voor de handel. Ik ken geen enkel land waar er zo structureel wordt gepolderd als hier.’ Waarom is het nu zo’n typisch moment om te breken met die traditie?

Omdat er volgens Elzinga met de gedecentraliseerde taken een heel groot budget mee gaat richting gemeenten. Beslissingen daarvoor worden echter weer op regionaal niveau genomen. Zolang gemeentelijke schaalvergroting een brug te ver is, zal er volgens Elzinga naar andere figuren moeten worden gezocht om de besluitvorming transparant te krijgen.