‘Weer vervolgd raadslid met wettelijke schorsing’

Om te voorkomen dat iemand in de gemeenteraad kan blijven, terwijl er een strafzaak tegen hem of haar loopt, zou er een wettelijk schorsingsinstrument moeten komen.

Niet geregeld

Dat zegt Rianne Donders, de onlangs opgestapte burgemeester van Roermond, in een interview met Binnenlands Bestuur. ‘Bij een bedrijf zegt men: je bent pas schuldig als je bent veroordeeld, maar je moet wel de sleutels inleveren. Als je onschuldig bent, praten we verder. Ben je schuldig, dan is dat gesprek kort. Bij de overheid en in de politiek is dat niet geregeld.’

Verdeel en heers

Na de verkiezingen van 2014 zaten alle Roermondse partijen in de coalitie, behalve de Liberale Volkspartij Roermond (LVR) van Jos van Rey. Als herkozen raadslid had hij toegang tot stukken en het stadhuis. Zo kon hij acht jaar deel uitmaken van het politieke spel. ‘Hij liet geen kans onbenut om te zeggen hoe beroerd de meeste bestuurders waren en hoe slecht het ging. Dat hield hij vol tot kort voor de verkiezingen. Verdeel en heers. De vraag over zijn schuld bleef acht jaar hangen en werd inzet in politieke discussies. Dat trok een grote wissel op de verhoudingen.’

Machteloos

Men vreesde politieke revanche van de LVR bij vrijspraak: de succesvolle bestuurder die onterecht was aangepakt. ‘Iedereen bleef zo gevangen in het spel van voor en tegen. De burgemeester staat in zo’n proces vrijwel machteloos.’ Snel na haar aantreden constateerde ze ingesleten patronen en bijzondere werkwijzen tussen raad, college en organisatie. ‘Een totaal politiek verworden omgeving. Veranderpogingen gingen moeizaam of niet. De LVR zei “nee”, anderen gingen daar in die eerste periode vaak in mee.’

Schorsing

Je kunt in Nederland in de gemeenteraad zitten, terwijl er een strafzaak tegen je loopt die gaat over je rol als bestuurder. ‘Daarop hebben we geen instrumenten ontwikkeld. We zijn daarin erg naïef. In omliggende landen is dat strikter geregeld. Maar we kunnen een wettelijk schorsingsinstrument vastleggen.’

Lees het interview met Rianne Donders uit BB22-2022