Rekenkamer: Utrecht pakt regierol veiligheid goed op

Rekenkamer Utrecht vindt dat de gemeente Utrecht haar regierol op veiligheid en handhaving in de openbare ruimte goed oppakt. De gemeenteraad stelt iedere vier jaar doelen en ambities vast en burgemeester maakt afspraken met politie en openbaar ministerie over lokale prioriteiten en criminaliteitsbestrijding en legt jaarlijks verantwoording af aan de gemeenteraad. Wel is meer balans noodzakelijk tussen ambities, geld en personeel.

Regierol
De gemeente en de burgemeester zijn de regisseur van het gemeentelijk veiligheidsbeleid. Zij zijn aan zet om binnen de gemeentelijke organisatie en met samenwerkingspartners afspraken te maken over het uitvoeren van het veiligheids- en handhavingsbeleid. Vooral het overleg in de zogenaamde driehoek tussen de burgemeester, het sectorhoofd van de politie en de hoofdofficier van justitie is belangrijk voor het kiezen van prioriteiten en de onderlinge samenwerking, schrijft de rekenkamer.

Geen ambities zonder dekking
De rekenkamer constateert dat de samenwerking binnen de driehoek door de betrokkenen positief wordt gewaardeerd. Wel zijn er verschillende knelpunten uit het onderzoek gekomen. Politie en openbaar ministerie vallen hiërarchisch en financieel niet onder de gemeente, waardoor afspraken in onderling overleg tot stand moeten komen. Ook hebben politie en openbaar ministerie een groeiend personeelstekort. De afhandeling van incidenten gaat ten koste van de aandacht voor doelen en ambities voor de langere termijn. Lokale ambities, zoals een veilige digitale stad en veiliger verkeer, krijgen bovendien niet altijd geld en personeel toegekend. De rekenkamer adviseert daarom geen lokale ambities vast te stellen zonder tegelijkertijd ook structureel voldoende geld en personeel toe te wijzen aan de gemeentelijke handhavers en aan de politie.

Maak duidelijke afspraken
De gemeente Utrecht voert regie door inzet van een bepaalde hoeveelheid geld en personeel en door een gerichte aanpak van veiligheidsproblemen. De rekenkamer ziet dat er veel overleggen zijn over veiligheid, waaronder zelfstandige overleggen per ambitie, maar dat afspraken in die overleggen soms moeizaam tot stand komen en niet altijd de noodzakelijke opvolging krijgen. Ook kunnen de gemeente, politie en zorgaanbieders bijzondere persoonsgegevens nog onvoldoende met elkaar uitwisselen. De rekenkamer doet hiervoor de volgende aanbevelingen: maak duidelijke afspraken tussen verschillende afdelingen binnen de gemeente, bevorder samenwerken aan dezelfde doelen en onderzoek of alle overleggen en plannen die jaarlijks per wijk gemaakt worden noodzakelijk zijn.

Andere maatschappelijke invloeden
Het blijkt voor de rekenkamer, en net zo min voor gemeenteraad en college, niet mogelijk vast te stellen wat de regierol bijdraagt aan het bereiken van doelen en aan een doelmatige inzet van geld en personeel. Dat komt volgens de rekenkamer deels doordat het gemeentelijke veiligheidsbeleid niet te isoleren is van andere maatschappelijke invloeden. Zo neemt criminaliteit minder zichtbare vormen aan (cybercrime) en blijkt dat jeugdigen steeds jonger zware misdrijven plegen. Daarnaast wordt veel werk uitgevoerd door andere organisaties met eigen vormen van verantwoording.

Maak afspraken over effectiviteit veiligheidsbeleid
Tot slot constateert de rekenkamer dat ingezette budgetten en personen van de gemeente, politie en andere samenwerkingspartners moeilijk zijn te koppelen aan de doelen en ambities van de gemeente. De rekenkamer beveelt daarom aan structureel concrete cijfermatige informatie van politie en openbaar ministerie te verzamelen en die te koppelen aan de gestelde ambities van de gemeente. Maak met de raad afspraken over informatie die nodig is om te beoordelen of het veiligheids- en handhavingsbeleid effectief is. Zo kan de gemeenteraad beter invulling geven aan haar kaderstellende en controlerende rol.