Goodbye New Public Management als sturingsfilosofie op de Haagse departementen. Binnenlandse Zaken (BZK) neemt er als coördinerend ministerie bedrijfsvoering officieel afstand van.
Rijk neemt afscheid van New Public Management
Bedrijfsmatig werken was decennia het credo bij het rijk. Die tijd is voorbij, zo klinkt althans door in de begroting van BZK.
Doelmatigheid
Dat blijkt uit de begroting van Binnenlandse Zaken 2024. Volgens BZK moet er rijksbreed vooral worden gewerkt aan een overheid die betrouwbaar, dienstbaar en rechtvaardig is, omdat de samenleving daarom vraagt. Dat betekent als rijksdienst in verbinding staan met de samenleving, politiek, beleid en de organisaties in de uitvoering. En daarbij pas niet een filosofie waarbij de nadruk ligt op efficiëntie en doelmatigheid.
Thatcher
Die sturingsfilosofie deed in de tweede helft van de vorige eeuw opgang, ook in ons land toen daar de overheidsopgaven sterk stegen. In navolging van met name het Verenigd Koninkrijk (de Thatcher-jaren) werd toen gekozen voor een meer bedrijfsmatige aanpak in de besteding van publieke middelen om de overheidsfinanciën op orde te brengen. De naam die eraan gehangen werd was New Public Management, met als dominante waarden efficiëntie en doelmatigheid.
Verkokerde sturing
Hoewel volgens Binnenlandse Zaken efficiëntie en doelmatigheid van de overheid als geheel onverminderd nastrevenswaardig blijven, ‘is het van belang om niet langer uit te gaan van New Public Management.’ Daarbij is de focus immers te veel gericht op ‘verkokerde sturing’ en de ‘prestaties van de eigen organisatie.’ Voortaan moet er wat BZK betreft vooral worden gewerkt ‘vanuit het toevoegen van publieke waarde.’ De maatschappelijke opgave en de dienende functie van de overheid ten opzichte van de samenleving zijn daarbij de uitgangspunten.
Luisterende overheid
Demissionair minister De Jonge van Binnenlandse Zaken wil een overheid zien ‘die luistert naar wat er leeft, zorgt dat signalen over wat er wel of niet goed gaat haar bereiken en zorgt dat er ruimte is om in de gevallen waarin beleid en wetgeving niet heeft voorzien of onbedoelde onevenredige uitkomsten heeft, oplossingen kunnen worden geboden.
En bovenal, overheden werken daarbij in diens ogen samen, over grenzen van organisaties heen. ‘In 2024 zullen bij de verdere ontwikkeling van een nieuwe sturingsfilosofie voor de (centrale) overheid nieuwe vormen van sturing en verantwoorden worden ontwikkeld, waarbij de maatschappelijke opgave en het realiseren van waarden die we als samenleving zinvol vinden, centraal staan’, zo belooft de CDA-bewindsman. Organisatievormen die die gewenste sturing en verantwoording in de weg staan worden – vrij vertaald – opgeruimd.
Cultuurverandering
Verschillende rijksbrede initiatieven moeten ondersteuning bieden aan de nieuwe manier van werken, zoals een gewijzigde ambtseed, een gids Ambtelijk Vakmanschap met daarin gezamenlijke basisprincipes en waarden, het Beleidskompas en dialoogvoering over ethische en morele vraagstukken op de werkvloer. Daarnaast wordt volgens De Jonge blijvend geïnvesteerd in gedrags- en cultuurverandering, waarbij het werken in het algemeen belang van de samenleving steviger tot uitdrukking is gebracht.
Reacties: 1
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Het Rijk neemt dus afstand van het neo-liberalisme.
'Terug naar de toekomst'.
Wat vast staat is dat - opnieuw - het miljoenen aan adviseurskosten, trainingen , workshops, seminars met lunch en naslagwerk en vooral 'bewustwording' gaat kosten.
Wat de vraag blijft is of de ambtenaar bereid is diens eigen mening ondergeschikt te laten zijn aan die van de burger.