Kabinet beziet nieuwe wetgeving rondom abortusprotesten

Het kabinet wacht een WODC-onderzoek af dat in november wordt gepubliceerd en beziet dan of het nodig is nieuwe wetgeving aan te nemen over protesten bij abortusklinieken. Dat schrijft staatssecretaris Judith Tielen in antwoorden op Kamervragen van Wieke Paulusma (D66). Paulusma stelde vragen naar aanleiding van demonstraties bij abortuskliniek Vrelinghuis in Utrecht. Burgemeester Sharon Dijksma probeerde daar een protest te verbieden, maar zij werd teruggeroepen door de rechter.

Vrelinghuis

Het gaat om demonstraties door onder andere de christelijke beweging Jezus Leeft. Binnenlands Bestuur sprak recent met de organisatoren en de gemeente over de situatie bij het Vrelinghuis. De gemeente ontvangt met enige regelmaat meldingen van intimidatie bij de kliniek. Dijksma besloot uiteindelijk een protest pal voor de deur te verbieden, en de demonstranten 70 meter verderop te verplaatsen. De gemeente werd echter teruggefloten door de Raad van State. Die vond dat er onvoldoende grond was om de demonstranten beperkingen op te leggen.

Kamervragen

AD berichtte vervolgens dat de demonstranten van Jezus Leeft al kort na de rechterlijke uitspraak in hoger beroep weer voor de deur van de kliniek stonden. Dit was aanleiding voor D66 om Kamervragen te stellen, onder andere over hoe het kabinet de situatie beoordeelt en of zij bereid is nieuwe wetgeving te maken. De Utrechtse burgemeester pleit daar al langer voor. Zo zei ze tijdens een overleg in 2023 dat het huidige demonstratierecht maar één knelpunt heeft: de demonstraties bij abortusklinieken. Ze spreekt van ‘schurende grondrechten’ door ‘de indringende wijze waarop bepaalde groepen hun afkeer van abortus kenbaar maken in de directe omgeving van de kliniek’.

Kabinetsreactie

Staatssecretaris Tielen erkent de schurende grondrechten in haar antwoorden op de Kamervragen. Ook is ze het ermee eens dat gemeenten daardoor in sommige gevallen voor uitdagingen komen te staan. ‘Intimidatie keur ik ten zeerste af. Wel merk ik op dat de inhoud van een demonstratie nooit reden mag zijn voor de overheid om beperkingen op te leggen aan demonstranten. Met andere woorden, ook meningsuitingen die choqueren of als storend worden ervaren zijn beschermd onder het demonstratierecht.’ Ze geeft verder aan geen situaties te kennen waarbij vrouwen die een abortuskliniek wilden bezoeken daadwerkelijk door demonstranten buiten de deur werden gehouden.

Nieuwe wetgeving

Wel is het kabinet bereid te onderzoeken of nieuwe nationale wetgeving kan helpen om de bezoekers van abortusklinieken beter te beschermen. Dat is iets waar ook burgemeester Dijksma voor pleit. Achter de schermen werkt het WODC al aan een onderzoek naar het gehele demonstratierecht, waarbij onder meer wordt gekeken naar ‘demonstraties waarbij (grond)rechten van anderen in het gedrang komen’ en specifiek aandacht is voor demonstraties bij abortusklinieken. Na publicatie van dit onderzoek zal worden bezien of nadere wetgeving wenselijk is, aldus Tielen.