Rotterdam maakt zich op voor de duurste Koningsdag ooit

Rotterdam maakt zich op voor de duurste Koningsdag ooit. Om het tienjarig jubileum van en met koning Willem-Alexander te vieren, tuigde de gemeente een programma ter waarde van vier miljoen euro op. Het moet ‘één groot feest’ worden en de veiligheid van de Oranjes is gegarandeerd.

Tien

Hoewel de koning en zijn familie pas aanstaande donderdag door Rotterdam toeren, besloot de gemeente al een jaar geleden dat het Koningsdag 2023 wilde binnenhalen, aldus programmadirecteur Alice Vlaanderen. Tien jaar koningschap kun je maar op één plek vieren. ‘De link met 010 was snel gelegd. In de zomer werden bij ons al de eerste plannen gesmeed. Rotterdam heeft de Koning uitgenodigd en zijn komst op 10 oktober om tien uur bekendgemaakt, want het getal tien houden we in ere.’ Vlaanderen was vanuit de gemeente ook verantwoordelijk voor het programma rond het Eurovisie Songfestival van 2021. Haar huidige team bestaat uit nagenoeg dezelfde mensen als toen.

Sociale impact

De nationale feestdag wordt sinds het aantreden van koningin Beatrix (1980) ieder jaar elders in het land met de koninklijke familie gevierd. Nadat haar oudste zoon koning werd, stopte het rondreizen niet. Wel werden vooral 100.000-plusgemeenten aangedaan. Intussen is de officiële viering van Koningsdag uitgegroeid tot een nationaal televisiemoment, waarbij alle ogen op de organiserende gemeente gericht zijn. Ideaal voor citymarketing.

Maar Citymarketing is volgens Vlaanderen voor Rotterdam van minder groot belang. De gemeente kiest voor een programma met ‘sociale impact’. ‘Wij vinden dat het met name een feest voor de stad moet zijn. We hebben burgers laten meedenken in het co-creatieproces. Dat heeft geresulteerd in een tiendaags stadsprogramma met voor ieder wat wils: van grote tot intieme festiviteiten in de stad. En na afloop ruimen we samen de rommel op. Daar hebben tweehonderd ambtenaren en burgers zich voor opgegeven.’

Kings en Queens

Het thema is: wij zijn allemaal Kings and Queens. ‘We hebben van onderaf gewerkt en burgers betrokken. Marketeers uit andere gemeenten zijn langs geweest en waren enthousiast over de Rotterdamse aanpak. Blijkbaar doen wij echt iets anders.’ Sociale kant of niet, het feest zal de gemeente Rotterdam vier miljoen euro kosten; de duurste Koningsdag voor een gemeente ooit. ‘We hebben gezegd: het kost vier miljoen en we halen daarvoor 1,5 miljoen euro binnen van gevers, het bedrijfsleven en fondsen. Van de 2,5 miljoen vanuit ons als gemeente was er al 1,7 miljoen begroot voor evenementen in 2023.’ Vlaanderen: ‘Het gaat ons erom het totaalbedrag te kunnen besteden aan een onvergetelijk feest dat tien dagen duurt.’

Uit onderzoek van Binnenlands Bestuur bleek dat veel gemeenten die Koninginnedag of Koningsdag organiseerden na afloop met een financiële strop zaten of geen tot weinig extra inkomsten zagen voor het bedrijfsleven. Voor Rotterdam is dat niet het uitgangspunt. ‘Na het Songfestival was de economische impact beperkt vanwege corona, maar wel zagen we dat mensen zich meer betrokken voelden bij de stad. Ik verwacht dat dit nu weer zal gebeuren. We gaan dat nog meten. We willen weten of dit feest ook de investering waard is geweest. Voelen burgers zich meer betrokken bij elkaar en bij de stad? Is er sprake van community building?’

Wij vinden dat het met name een feest voor de stad moet zijn

Heet hangijzer

Toegegeven, het zou mooi zijn als de Rotterdammers er meer sociale cohesie aan overhouden, maar wat moeten de horeca en het bedrijfsleven dan? Vlaanderen: ‘Wij hopen op Koningsdag naar schatting honderdduizend bezoekers te trekken. Er zullen veel mensen langs de route staan en er komt een concert op de Binnenrotte dat we tot vijf uur ’s middags laten doorgaan. We weten nog niet hoeveel opbrengst we verwachten voor de horeca en het bedrijfsleven. Als ze ons koningsdaglogo gebruiken, dragen ze tien procent van hun winst af aan een goed doel in Rotterdam.’

Veiligheid is een ander heet hangijzer. Op Prinsjesdag werden leden van het koningshuis uitgejouwd en sinds vorig jaar wordt kroonprinses Amalia bedreigd. Het parcours van de Oranjes bestaat donderdag uit een relatief korte looproute en een lange vaartocht op de Maas. Vlaanderen: ‘Het veiligheidsbeeld van de Oranjes is vanwege de bedreiging van Amalia veranderd, dus moet je maatregelen nemen. Bij ons kun je geen rondje om de kerk in een oud centrum lopen. Dat stelt eisen aan de beveiliging.’ Voor zover nodig zijn alle verloven ingetrokken. ‘Het is vakantietijd, maar het bleek geen enkele moeite om ambtenaren en politiemensen zover te krijgen om te werken.’

Demonstraties

De gemeente Rotterdam draait niet alleen voor de beveiligingskosten op. Het meeste komt op het bordje van het Rijk. ‘De begroting voor veiligheid is niet openbaar, maar bevat een groot deel van de totale begroting van deze dag. We kunnen ons deel van de beveiliging goed dekken. En ja, natuurlijk kost veiligheid hier meer dan in een middelgrote of een kleine gemeente.’

Er komen sowieso demonstraties tegen de monarchie – Republikeinen protesteren tegen ‘de duurste koningsdag ooit in de armste gemeente van Nederland’ – en mogelijk kan er onrust ontstaan op de route. De gemeente is daar op voorbereid, zegt Vlaanderen. ‘We gaan van niks uit, maar ik weet dat de Rotterdamse politie en burgemeester Aboutaleb overal op hebben gerekend. Er zijn demonstratievakken ingericht en mensen hebben het recht om te demonstreren. Mocht het uit de hand lopen, dan staan wij als autoriteiten klaar.’

De programmadirecteur roept iedereen op om donderdag naar de Maasstad te komen. ‘Als je nou een bijzonder feest wil meemaken, moet je op Koningsdag bij ons zijn. Dat weet ik zeker.’