Na twee rustige decennia, neemt het aantal vertrouwensbreuken sinds begin jaren tachtig weer toe, met als hoogtepunt de zestien aftredende bewindslieden uit Lubbers III. Tussen 1946 en eind 2006 zijn in Nederland in totaal 103 ministers en staatssecretarissen afgetreden. In die periode werden in totaal 722 bewindslieden benoemd.
Bewindslieden losjes op het pluche
Nog nooit eerder zaten bewindslieden zo losjes op het pluche als de afgelopen twintig jaar. Dit blijkt uit onderzoek van Mark Bovens en…
De meeste bestuurders traden af om persoonlijke redenen, zoals gezondheidsproblemen. De ministers Rietkerk (VVD) en Dales (PvdA) stierven zelfs in het harnas. Ook was sprake van tussentijds aftreden om persoonlijke redenen, omdat het werk niet kon worden gecombineerd met privéleven. De onderzoekers scharen in deze categorie persoonlijk ook de aftredens vanwege problemen met persoonlijk integriteit: sommige staatssecretarissen, zoals Schwietert (VVD), In ’t Veld (PvdA) en Bijlhout (LPF) moesten kort na hun aantreden alweer vertrekken omdat ze onjuiste of onvolledige informatie over hun achtergrond hadden gegeven.
De tweede reden voor tussentijds aftreden is dat de bewindslieden elders een ambt kunnen vervullen. Zo vertrok De Hoop Scheffer (CDA) naar de Navo en werd Cohen (PvdA) burgemeester van Amsterdam.
Op de derde plaats staat het aftreden wegens een intern conflict in het kabinet. De onderzoekers tekenen hierbij aan dat de aftredende ministers of staatssecretarissen zich dan meestal niet gesteund voelen door de collega’s of omdat ze zich niet kunnen vinden in het kabinetsbeleid. Recente voorbeelden: De Graaf (D66) na afwijzen referendumvoorstel in de Eerste Kamer; Bomhof en Heinsbroek (beiden LPF), vertrek nadat ze openlijk hun ruzies uitvochten.
Uit het onderzoek blijkt dat sinds 1945 bewindspersonen vrijwel nooit aftraden uitsluitend en alleen vanwege de fouten die door ambtelijke diensten zijn gemaakt. Daar kwam altijd de verzwarende omstandigheid bij dat de Kamer of een regeringsfractie al problemen had met het optreden van de bewindspersoon. Als ze aftraden vanwege falende ambtenaren, was dat meestal omdat ze zelf ook fouten hadden gemaakt. Een bekend voorbeeld hiervan is Van der Linden (CDA) in de paspoort-affaire.
Het aftreden van Donner (CDA) en Dekker (VVD) wegens de brand in het Schiphol-cellencomplex voor asielzoekers, noemen de onderzoekers uniek. De bewindslieden moesten aftreden vanwege grote fouten in het ambtelijk apparaat.
De onderzoekers concluderen dat de afgelopen zestig jaar periodes van turbulentie en rust elkaar afwisselen. Bewindslieden treden in Nederland niet vaak af omdat ze geen vertrouwen meer hebben van het parlement. ‘Het parlement kan vanwege de cijfers eerder gezien worden als een lam dan als een leeuw’, stellen zij.
Overzicht aftredens bewindslieden 1946-2006
| Kabinet Beel I | |
| 03-07-1946 | Coalitie (verdeling ministers): 5 KVP, 6 PvdA. 3 partijloos. |
| 07-08-1946 | Schagen van Leeuwen (Marine) (partijloos) > Intern conflict (Kabinet). |
| 15-11-1946 | Ringers (Openbare Werken en Wederopbouw) (partijloos / liberaal) > Intern conflict (Kabinet). |
| 01-07-1947 | Van Kleffens (zonder portefeuille) (partijloos / liberaal) > Andere functie (Ambassadeur Washington). |
| 15-09-1947 | Beel (Binnenlandse Zaken) (KVP) > Andere functie (blijft aan als MP en min. AZ). |
| 14-01-1948 | Huysmans (Economische Zaken) (KVP) > Persoonlijke redenen (gezondheid). |
| 01-03-1948 | Neher (Wederopbouw en Volkshuisvesting) (PvdA) > Andere functie (gedelegeerde opperbestuur indonesië). |
| 06-07-1948 | Ontslag aangeboden, geen kabinetscrisis, ontbinding van de Tweede Kamer en verkiezingen i.v.m. ontstaan “Verenigde Staten van Indonesië”. |
| Kabinet Drees I | |
| 08-08-1948 | Coalitie (verdeling ministers): 5 PvdA, 6 KVP, 1 VVD, 2 CHU, 1 partijloos. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 3 PvdA, 2 KVP, 1 partijloos, 1 ARP. |
| 14-02-1949 | Sassen (Overzeese Gebiedsdelen) (KVP) > Intern conflict (Kabinet). |
| 15-06-1949 | Van Maarseveen (Binnenlandse Zaken) (KVP) > Andere functie (Minister van Overzeese Gebiedsdelen). |
| 15-05-1950 | Wijers (Justitie) (KVP) > Persoonlijke redenen (gezondheid). |
| 16-10-1950 | Schokking (Oorlog) (CHU) > Vertrouwensbreuk (expliciet, Tweede Kamer) |
| 24-01-1951 | Ontslag aangeboden, kabinetscrisis, Nieuw-Guineabeleid. |
| Kabinet Drees II | |
| 15-03-1951 | Coalitie (verdeling ministers): 5 PvdA, 6 KVP, 1 VVD, 2 CHU, 1 partijloos. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 3 PvdA, 2 KVP, 1 partijloos, 1 ARP. |
| 18-11-1951 | Van Maarseveen (Binnenlandse Zaken) (KVP) > Persoonlijke redenen (overleden). |
| 25-06-1952 | Ontslag aangeboden, geen kabinetscrisis, einde parlementaire periode. |
| 01-07-1952 | Lieftinck (Financiën) (PvdA)> Andere functie (Wereldbank). |
| Kabinet Drees III | |
| 02-09-1952 | Coalitie (verdeling ministers): 5 PvdA, 6 KVP, 2 ARP, 2 CHU, 1 partijloos. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 2 PvdA, 3 KVP, 2 partijloos. |
| 01-10-1953 | Staatssecretaris: Muntendam (Sociale Zaken en Volksgezondheid) (PvdA) > Andere Functie (DG-volksgezondheid en bijzonder hoogleraar). |
| 04-02-1956 | Donker (Justitie) (PvdA) > Persoonlijke redenen (overleden). |
| 17-02-1956 | Ontslag aangeboden, kabinetscrisis ja / nee, ontslagaanvrage bij het einde van de parlementaire periode. 17 mei 1955 kabinetscrisis, Huurwet, gelijmd. |
| 07-07-1956 | Beel (Binnenlandse Zaken) (KVP) > Andere functie (Commissie Greet Hofmans -Affaire). |
| 18-07-1956 | Kernkamp (Overzeese Rijksdelen) (CHU) > Persoonlijke redenen (overleden). |
| Kabinet Drees IV | |
| 13-10-1956 | Coalitie (verdeling ministers): 5 PvdA, 5 KVP, 2 ARP, 2 CHU. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 3 PvdA, 5 KVP. |
| 16-03-1957 | Staatssecretaris: De Waal (Onderwijs) (KVP) > Andere functie (functie vervalt, ambtenaar). |
| 01-01-1958 | Mansholt (Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening) (PvdA) > Andere Functie (Europese Commissie). |
| 01-06-1958 | Staatssecretaris: Kranenburg (Oorlog) (PvdA) > Vertrouwensbreuk. (expliciet, Eerste Kamer) |
| 10-10-1958 | Algera (Verkeer en Waterstaat) (ARP) > Persoonlijke redenen (gezondheid). |
| 12-12-1958 | Ontslag aangeboden, kabinetscrisis, Aanneming van het door de Minister van Financiën Hofstra (PvdA), onaanvaardbaar verklaarde amendement betreffende de werkingsduur van het wetsontwerp tot verlenging van de tijdelijke verhoging van enige directe belastingen. |
| Kabinet Beel II | |
| 22-12-1958 | Coalitie (verdeling ministers): 6 KVP, 2 ARP, 2 CHU. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 4 KVP. |
| 12-03-1959 | Ontbinding van de Tweede Kamer en vervroegde verkiezingen. Het kabinet is een overgangskabinet met als taak de Tweede Kamer te ontbinden en Tweede-Kamerverkiezingen uit te schrijven. |
| Kabinet De Quay | |
| 19-05-1959 | Coalitie (verdeling ministers): 6 KVP, 3 VVD, 2 ARP, 2 CHU. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 5 KVP, 2 VVD, 1 ARP, 2 CHU, 1 partijloos. |
| 01-08-1959 | Van den Bergh (Defensie) (VVD) > Persoonlijke redenen (relatie). |
| 03-07-1961 | Van Rooy (Sociale Zaken en Volksgezondheid) (KVP) > Vertrouwensbreuk (impliciet, eigen partij) |
| 17-07-1961 | Staatssecretaris: Veldkamp (Economische Zaken) (KVP) > Andere functie (Minister Sociale Zaken en Werkgelegenheid) |
| 22-04-1962 | Staatssecretaris: Stubenrouch (Onderwijs) (KVP) > Persoonlijke redenen (overleden). |
| 15-05-1963 | Ontslag aangeboden, kabinetscrisis ja / nee, Ontslagaanvrage bij het einde van de parlementaire periode. 23 december 1960, aanvaarding van de motie-Eibergen, ontslag aangeboden, gelijmd. |
| Kabinet Marijnen | |
| 24-07-1963 | Coalitie (verdeling ministers): 6 KVP, 3 VVD, 2 ARP, 2 CHU. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 4 KVP, 2 VVD, 3 ARP, 2 CHU, 1 partijloos. |
| 27-02-1965 | Ontslag aangeboden, kabinetscrisis, Gebrek aan overeenstemming over het omroepbeleid in de ministerraad. |
| Kabinet Cals | |
| 14-04-1965 | Coalitie (verdeling ministers): 6 KVP, 5 PvdA, 3 ARP. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 5 KVP, 4 PvdA, 3 ARP, 1 partijloos. |
| 31-08-1966 | Smallenbroek (Binnenlandse Zaken) (ARP) > Persoonlijke redenen (verkeersovertreding). |
| 15-10-1966 | Ontslag aangeboden, kabinetscrisis, motie-Schmelzer. |
| Kabinet Zijlstra | |
| 22-11-1966 | Coalitie (verdeling ministers): 5 ARP, 8 KVP. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 2 ARP, 4 KVP, 2 partijloos. |
| 05-12-1966 | Staatssecretaris: Borghouts (Defensie) (KVP) > Persoonlijke redenen (overleden). |
| 16-02-1967 | Ontslag aangeboden, geen kabinetscrisis, Overgangsregering, tot ontbinding van de Tweede Kamer en vervroegde verkiezingen. |
| Kabinet De Jong | |
| 05-04-1967 | Coalitie (verdeling ministers): 6 KVP, 3 VVD, 3 ARP, 2 CHU. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 4 KVP, 3 VVD, 2 ARP, 3 CHU. |
| 07-01-1970 | De Block (Economische Zaken) (KVP) > Intern conflict (Ministerraad). |
| 28-04-1971 | Ontslag aangeboden, geen kabinetscrisis, Ontslagaanvrage bij het einde van de parlementaire periode. |
| Kabinet Biesheuvel I | |
| 06-07-1971 | Coalitie (verdeling ministers): 3 ARP, 6 KVP, 3 VVD, 2 CHU, 2 DS'70 Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 2 ARP, 5 KVP, 2 VVD, 2 CHU, 2 DS-70. |
| 20-07-1972 | Ontslag aangeboden, kabinetscrisis, begroting 1973, DS'70-ministers accepteren de bezuinigingen op hun departementen, ontslag aangeboden, gelijmd. |
| Kabinet Biesheuvel II | |
| 20-07-1972 | Coalitie (verdeling ministers): 6 KVP, 3 ARP, 2 CHU, 3 VVD. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 4 KVP, 1 ARP, 2 CHU, 2 VVD. |
| 16-09-1972 | Staatssecretaris: Van Es (Financiën) (ARP) > Intern conflict (Minister). |
| 28-11-1972 | Ontslag aangeboden, geen kabinetscrisis, overgangsregering tot ontbinding van de Tweede Kamer en vervroegde verkiezingen. |
| 01-01-1973 | Lardinois (Landbouw en Visserij) (KVP) > Andere functie (Europese Commissie). |
| 21-02-1973 | Staatssecretaris: Kruisinga (Verkeer en Waterstaat) (CHU) > Andere functie (Lidmaatschap Tweede Kamer). |
| 19-03-1973 | Staatssecretaris: Scholten (Financiën) (CHU) > Andere functie (Lidmaatschap Tweede Kamer). |
| 23-04-1973 | Staatssecretaris: Vonhoff (Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk) (VVD) > Andere functie (Lidmaatschap Tweede Kamer). |
| 23-04-1973 | Staatssecretaris: Rietkerk (Sociale Zaken) (VVD) > Andere functie (Lidmaatschap Tweede Kamer). |
| 01-11-1973 | Staatssecretaris: Van der Stee (Financiën) (KVP) > Andere functie (Lidmaatschap Tweede Kamer). |
| Kabinet Den Uyl | |
| 11-05-1973 | Coalitie (verdeling ministers): 7 PvdA, 2 PPR, 1 D'66, 4 KVP, 2 ARP. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 6 PvdA, 1 PPR, 3 D'66, 5 KVP, 2 ARP. |
| 01-11-1973 | Brouwer (Landbouw en Visserij) (KVP) > Persoonlijke redenen (gezondheid). |
| 01-11-1973 | Staatssecretaris: Van der Stee (Financiën) (KVP) > Andere functie (Minister van Landbouw en Visserij). |
| 27-05-1975 | Staatssecretaris: Glastra van Loon (Justitie) (D'66) > Intern conflict (minister). |
| 31-08-1975 | Staatssecretaris: Veerman (Onderwijs) (ARP) > Persoonlijke redenen (gezondheid). |
| 30-12-1976 | Vredeling (Defensie) (PvdA) > Andere functie (Europese Commissie). |
| 31-12-1976 | Staatssecretaris: Stemerdink (Defensie) (PvdA) > Andere functie (Minister van Defensie). |
| Staatssecretaris: Mommersteeg (Defensie) (KVP) > Persoonlijke redenen (gezondheid). | |
| 31-03-1977 | Ontslag aangeboden, kabinetscrisis, 22 maart 1977 boden de 4 KVP-ministers en 2 ARP ministers hun ontslag aan in verband met onteigeningswet, overige ministers stelden hun portefeuilles ter beschikking. |
| 30-04-1977 | Staatssecretaris: Polak (Binnenlandse Zaken) (PvdA) > Andere functie (Burgemeester van Amsterdam). |
| 07-09-1977 | Staatssecretaris: Van Dam (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) (PvdA) > Andere functie (Lidmaatschap Tweede Kamer). |
| 07-09-1977 | Staatssecretaris: Schaefer (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) (PvdA) > Andere functie (Lidmaatschap Tweede Kamer). |
| 07-09-1977 | Staatssecretaris: Klein (Onderwijs) (PvdA) > Andere functie (Lidmaatschap Tweede Kamer). |
| 07-09-1977 | Staatssecretaris: Zeevalking (Justitie) (D '66) > Andere functie (Lidmaatschap Tweede Kamer). |
| 07-09-1977 | Staatssecretaris: Meijer (Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk) (PvdA) > Andere functie (Lidmaatschap Tweede Kamer). |
| 07-09-1977 | Van Agt (vice-Minister-President en Justitie) (KVP) > Andere functie (Lidmaatschap Tweede Kamer). |
| 07-09-1977 | Staatssecretaris: Brinkhorst (Buitenlandse Zaken) (D '66) > Andere functie (Lidmaatschap Tweede Kamer). |
| 14-10-1977 | Staatssecretaris: Van Rooijen (Financiën) (KVP) > Andere functie (Lidmaatschap Tweede Kamer). |
| Kabinet Van Agt I | |
| 19-12-1977 | Coalitie (verdeling ministers): 10 CDA, 6 VVD. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 10 CDA, 6 VVD. |
| 03-03-1978 | Kruisinga (Defensie) (CDA) > Intern conflict (kabinet). |
| 01-04-1979 | Van der Stee (Landbouw en Visserij) (CDA) > Andere functie (Minister van Financiën). |
| 22-02-1980 | Andriessen (Financiën) (CDA) > Intern conflict (kabinet). |
| 22-02-1980 | Staatssecretaris: Nooteboom (Financiën) (CDA) > Intern conflict (kabinet). |
| 05-03-1980 | Van der Stee (Landbouw en Visserij) (CDA) > Andere functie (Minister van Financiën). |
| 25-08-1980 | Scholten (Defensie) (CDA) > Andere functie (vice-president Raad van State). |
| 27-05-1981 | Ontslag aangeboden, geen kabinetscrisis, ontslagaanvraag bij het einde van de parlementaire periode. |
| 01-09-1981 | Beelaerts van Blokland (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) (CDA) > Andere functie (Burgemeester van Apeldoorn). |
| 09-09-1981 | Staatssecretaris: Van Amelsvoort (Financiën) (CDA) > Andere functie (Lidmaatschap Tweede Kamer). |
| 09-09-1981 | Hermes (Onderwijs) (CDA) > Andere functie (Lidmaatschap Tweede Kamer). |
| 09-09-1981 | Kraaijeveld-Wouters (Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk) (CDA) > Andere functie (Lidmaatschap Tweede Kamer). |
| 11-09-1981 | Staatssecretaris: De Graaf (Sociale Zaken) (CDA) > Andere functie (Lidmaatschap Tweede Kamer). |
| Kabinet Van Agt II | |
| 11-09-1981 | Coalitie (verdeling ministers): 6 CDA, 6 PvdA, 3 D'66. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 6 CDA, 7 PvdA, 3 D'66. |
| 12-05-1982 | Ontslag aangeboden, kabinetscrisis, PvdA -ministers en staatssecretarissen bieden ontslag aan n.a.v. onenigheid in het kabinet over de uitwerking van de Voorjaarsnota, ontslag aangeboden, gelijmd. |
| Kabinet Van Agt III | |
| 29-05-1982 | Coalitie (verdeling ministers): 9 CDA, 5 D'66. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 5 CDA, 3 D'66. |
| 09-09-1982 | Ontslag aangeboden, geen kabinetscrisis, overgangsregering, tot ontbinding van de Tweede Kamer en vervroegde verkiezingen. |
| Kabinet Lubbers I | |
| 04-11-1982 | Coalitie (verdeling ministers): 8 CDA, 6 VVD. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 8 CDA, 8 VVD. |
| 11-11-1982 | Staatssecretaris Schwietert (defensie) (VVD) > Persoonlijke redenen. |
| 20-02-1986 | Rietkerk (Binnenlandse Zaken) (VVD) > Persoonlijke redenen. |
| 21-05-1986 | Ontslag aangeboden, geen kabinetscrisis, ontslagaanvraag bij het einde van de parlementaire periode. |
| Kabinet Lubbers II | |
| 14-07-1986 | Coalitie (verdeling ministers): 9 CDA, 5 VVD. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 7 CDA, 4 VVD. |
| 23-10-1986 | Staatssecretaris: Brokx (Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening en Milieu) (CDA) > Vertrouwensbreuk (eigen partij). |
| 27-10-1986 | Staatssecretaris: Heerma (Economische Zaken) (CDA) > Andere functie (Staatssecretaris VROM). |
| 02-02-1987 | Staatssecretaris: De Graaf (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) (CDA) > Andere functie (Minister Sociale Zaken en Werkgelegenheid). |
| 03-02-1987 | De Koning (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) (CDA) > Andere functie (Minister van Binnenlandse Zaken). |
| 06-09-1988 | Van Eekelen (Defensie) (VVD) > Vertrouwensbreuk (expliciet, Tweede Kamer). |
| 09-09-1988 | Van der Linden (Buitenlandse Zaken) (CDA) > Vertrouwensbreuk (expliciet, Tweede Kamer). |
| 02-05-1989 | Ontslag aangeboden, kabinetscrisis, verschil van mening met de VVD-fractie in de Tweede Kamer over het reiskostenforfait. Het demissionaire kabinet schrijft vervroegde Tweede-Kamerverkiezingen uit. |
| 29-06-1989 | Staatssecretaris: Evenhuis (Economische Zaken) (VVD) > Persoonlijke reden (lening). |
| 16-09-1989 | Deetman (Onderwijs) (CDA) > Andere functie (voorzitter Tweede Kamer) |
| Kabinet Lubbers III | |
| 07-11-1989 | Coalitie (verdeling ministers): 7 CDA, 7 PvdA. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 6 CDA, 5 PvdA. |
| 19-09-1990 | Braks (Landbouw, Natuur en Visserij) (CDA) > Vertrouwensbreuk (coalitiepartij). |
| 28-09-1990 | Staatssecretaris: Bukman (Economische Zaken) (CDA) > Andere functie (Minister Landbouw, Natuur en Visserij). |
| 02-01-1993 | Van den Broek (Buitenlandse Zaken) (CDA) > Andere functie (Europese Commissie). |
| 01-06-1993 | Staatssecretaris: Van Voorst tot Voorst (Defensie) (CDA) > Andere functie (Commissaris van de Koningin Limburg). |
| 01-06-1993 | Staatssecretaris: Wallage (Onderwijs) (PvdA) > Andere functie (staatssecretaris Sociale Zaken en Werkgelegenheid). |
| 04-06-1993 | Staatssecretaris: Ter Veld (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) (PvdA) > Vertrouwensbreuk (eigen partij). |
| 18-06-1993 | Staatssecretaris: In ’t Veld (Onderwijs) (PvdA) > Persoonlijke redenen (nevenfuncties). |
| 10-01-1994 | Dales (Binnenlandse Zaken) (PvdA) > Persoonlijke redenen (overleden). |
| 10-03-1994 | Staatssecretaris: Simons (Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur) (PvdA) > Andere functie (lidmaatschap gemeenteraad Rotterdam). |
| 02-05-1994 | Ontslag aangeboden, geen kabinetscrisis, ontslagaanvraag bij het einde van de parlementaire periode. |
| 27-05-1994 | Hirsch Ballin (Justitie) (CDA) > Vertrouwensbreuk (expliciet, Tweede Kamer). |
| 27-05-1994 | Van Thijn (Binnenlandse Zaken) (PvdA) > vertrouwensbreuk (expliciet, Tweede Kamer). |
| 28-05-1994 | Staatssecretaris: Kosto (Justitie) (PvdA) > Andere functie (Minister van Justitie). |
| 28-05-1994 | Staatssecretaris: De Graaff-Nauta (Binnenlandse Zaken) (CDA) > Ander functie (Minister van Binnenlandse Zaken). |
| 15-07-1994 | Staatssecretaris: Dankert (Buitenlandse Zaken) (PvdA) > Ander functie (Europees Parlement). |
| 15-07-1994 | Maij-Weggen (Verkeer en Waterstaat) (CDA) > Andere functie (Europees Parlement). |
| 15-07-1994 | d’Ancona (Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur) (PvdA) > Andere functie (Europees parlement). |
| Kabinet Kok I | |
| 22-08-1994 | Coalitie (verdeling ministers): 5 PvdA, 5 VVD, 4 D66. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 5 PvdA, 4 VVD, 3 D66. |
| 28-06-1996 | Staatssecretaris: Linschoten (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) (VVD) > Vertrouwensbreuk (expliciet, Tweede Kamer). |
| 05-05-1998 | Ontslag aangeboden, geen kabinetscrisis, ontslagaanvraag bij het einde van de parlementaire periode. |
| Kabinet Kok II | |
| 03-08-1998 | Coalitie (verdeling ministers): 6 PvdA, 6 VVD, 3 D66. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 7 PvdA, 5 VVD, 2 D66. |
| 07-06-1999 | Apotheker (Landbouw, Natuur en Visserij) (D’66) > Intern conflict (Kabinet). |
| 11-03-2000 | Peper (Buitenlandse Zaken) (PvdA) > Persoonlijke redenen (onderzoek declaratiegedrag). |
| 24-03-2000 | De Vries (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) (PvdA) (3-8-1998 – 24-3-2000) > Andere functie (Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties). |
| 24-03-2000 | Staatssecretaris: Vermeend (Financiën) (PvdA) > Andere functie (Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid). |
| 29-12-2000 | Staatssecretaris: Cohen (Justitie) (PvdA) >Andere functie (Burgemeester van Amsterdam). |
| 16-04-2002 | Ontslag aangeboden, kabinetscrisis, Srebrenica. |
| Kabinet Balkenende I | |
| 22-07-2002 | Coalitie (verdeling ministers): 6 CDA, 4 LPF, 4 VVD. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 5 CDA, 5 LPF, 4 VVD. |
| 22-07-2002 | Staatssecretaris: Bijlhout (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) (LPF) > Persoonlijke redenen (verleden). |
| 16-10-2002 | Heinsbroek (Economische Zaken) (LPF) > Intern conflict (Kabinet). |
| 16-10-2002 | Bomhoff (Vice-Minister-President / Volkshuisvesting, Welzijn en Sport) (LPF) > Intern conflict (Kabinet). |
| 16-10-2002 | Ontslag aangeboden, kabinetscrisis, vertrouwensbreuk ministers LPF, ontslag aangeboden. |
| 12-12-2002 | Korthals (Defensie) (VVD) (22-7-2002 - 12-12-2002) > Vertrouwensbreuk (expliciet, Tweede Kamer). |
| Kabinet Balkenende II | |
| 27-05-2003 | Coalitie (verdeling ministers): 8 CDA, 6 VVD, 2 D66. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 5 CDA, 4 VVD, 1 D66. |
| 03-12-2003 | De Hoop Scheffer (Buitenlandse Zaken) (CDA) > Andere functie (secretaris-generaal NAVO). |
| 09-06-2004 | Staatssecretaris: Nijs (Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen) (VVD) > Intern conflict (Minister). |
| 23-03-2005 | De Graaf (Zonder Portefeuille; Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties) (D66) > Intern conflict (coalitie, Kabinet). |
| 28-06-2006 | Staatssecretaris: Rutte (Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen) (VVD) > Andere functie (Lidmaatschap Tweede Kamer / lijstrekker VVD). |
| 30-06-2006 | Ontslag aangeboden, kabinetscrisis, de D’66-Tweede-Kamerfractie steunde een motie van afkeuring ingediend tegen Minister Verdonk in het kader van affaire rond het Nederlanderschap van Ayaan Hirsi Ali. Toen het kabinet geen gevolgen verbond aan deze niet aangenomen motie zegde de D66-fractie de steun aan het kabinet op. Daarop dienden de D66-bewindslieden hun ontslag in en stelden de overige bewindspersonen hun portefeuilles ter beschikking. |
| Kabinet Balkenende III | |
| 07-07-2006 | Coalitie (verdeling ministers): 9 CDA, 7 VVD. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 4 CDA, 3 VVD. |
| 21-09-2006 | Donner (Justitie) (CDA) > Vertrouwensbreuk (impliciet). |
| 21-09-2006 | Dekker (Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening en Milieu) (VVD) > Vertrouwensbreuk (impliciet). |
| 22-11-2006 | Ontslag aangeboden, officieel overgangsregering tot ontbinding van de Tweede Kamer en vervroegde verkiezingen. |
| Kabinet Balkenende IV | |
| 22-02-2007 – heden | Coalitie (verdeling ministers): 7 CDA, 6 PVDA, 2 ChristenUnie. Coalitie (verdeling staatssecretarissen): 4 CDA, 6 PVDA, 1 ChristenUnie |
Meer over dit onderzoek in Binnenlands Bestuur 15, 11 april 2008
