Een ruime meerderheid van de raadsleden uit gemeenten die een herindeling achter de rug heeft, staat daar nog steeds achter. Als er opnieuw over een fusie zou moeten worden gestemd, zou zeventig procent zich opnieuw uitspreken voor herindeling. Bijna een op de vijf raadsleden ziet juist liever dat de fusie ongedaan wordt gemaakt.
Takenpakket gemeenten maakt herindeling noodzakelijk
Een ruime meerderheid van de raadsleden uit gemeenten die een herindeling achter de rug heeft, staat daar nog steeds achter. Bijna een op…
Dat blijkt uit een enquête van het onderzoeksprogramma Pointer onder 300 raadsleden van 29 gemeenten die de afgelopen jaren een herindelingstraject hebben doorlopen zoals Het Hogeland, Gooise Meren en Vijfheerenlanden.
Geen ontkomen aan
Hoewel raadsleden behoorlijk kritisch dan wel negatief zijn over de ‘vruchten’ van de herindeling, stelt een ruime meerderheid (58 procent) dat er geen ontkomen aan was. Vanwege de vele taken die gemeenten er de afgelopen jaren hebben bijgekregen, zoals de jeugdzorg, is het als (kleine) gemeenten niet te doen om die in hun eentje uit te voeren. Een derde van de raadsleden geeft aan dat de provincie beter de taken op het sociaal domein voor haar rekening kan nemen, om zo gemeenten te ontlasten, zo blijkt uit het onderzoek van Pointer.
Onvrede
Slechts een op de vijf raadsleden geeft aan dat voorzieningen sinds de herindeling zijn verbeterd. Het op zijn minst op peil houden van gemeentelijke voorzieningen is vaak een argument om met een of meer andere gemeenten te fuseren. Een op de drie raadsleden ziet na de fusie de onvrede onder burgers toenemen, zo blijkt verder uit de enquête van Pointer. Bijna de helft van de raadsleden ziet geen financiële voordelen van de herindeling.
Geen besparingen
Dat herindelingen financieel niets opleveren, stelt Maarten Allers al jaren. De hoogleraar economie van decentrale overheden (Rijksuniversiteit Groningen) en directeur van het Coelo (Centrum voor onderzoek van de economie van de lagere overheden) constateerde na onderzoek in 2014 dat gemeentelijke herindelingen op geen enkele manier besparingen opleveren. Om financiële redenen is fuseren dus onzin, maar er kunnen wel inhoudelijke redenen zijn om samen te gaan, tekende hij destijds aan. Uit later promotieonderzoek van Bieuwe Geertsema (Universiteit Groningen) naar de gevolgen van schaalvergroting van gemeenten (uit 2017) kwam naar voren dat herindelingen geen effect hebben op de uitgaven of de belastingdruk van gemeenten. Ook vond hij geen aanwijzingen dat de dienstverlening is verbeterd of verslechterd. Uit later onderzoek van Allers (begin 2019) bleek dat de voortgaande decentralisatie een belangrijke aanjager is voor het voortgaande fusieproces in Nederland.
Reacties: 8
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Herindelingen zijn handig om het niveau van voorzieningen juist te verminderen. Voorzieningen kunnen tussen dorpen mooi worden gecombineerd. Frappant is dan dat de kosten van het ambtelijk apparaat van de fusiegemeente juist toenemen ten opzichte van de niet herindeelde situatie. Dus wat heeft de burger aan de fusie? De fusie is door de Provincie bedacht om kleine halsstarrige gemeenten die tegen windmolens of uitbreiding zijn de mond te snoeren. De provincie maakt raadsleden wijs dat de fusie noodzakelijk is vanwege decentralisaties in het sociaal domein.
Deze decentralisaties worden op middellange tijd gewoon teruggedraaid. Per saldo neemt het takenpakket van gemeenten, zeker op termijn, af. Een deel van de decentralisaties worden uitgevoerd in gemeenschappelijke regelingen die al zo groot zijn dat ze een herindeling niet rechtvaardigen. Zo is er geen gemeenschappelijke regeling jeugdzorg voor zowat het gehele Rijnmond gebied. Raadsleden zijn maar een beperkte maatstaf om het succes van een herindeling aan af te meten. Dat kan je beter aan ambtenaren vragen.
Interessant, maar hoe staat het met de raadsleden die na de herindeling buiten de boot zijn gevallen?
Hulde voor de reactie van Bart. Ik zou er nog aan toe willen voegen, Wat is, bij al die gemeenschappelijke regelingen, het nut van de provincie eigenlijk nog?
De provincie wordt “op de weg terug” overgeslagen. In 1988 ging de jeugdzorg van Rijk naar Provincie. Met de decentralisaties naar gemeenten. De volgende stap is de zwaardere jeugdzorg (waar het ooit allemaal mee begon) weer terug naar het Rijk. Logisch ook. Lichtere taken verdwijnen of blijven bij meer lokale overheden of organisaties. Gemeenschappelijke regelingen zo groot als het hele Rijnmond gebied hebben geen toekomst. Opsplitsing van de gemeenschappelijke regeling heeft ook geen toekomst.
Andere onderzoeken wijzen uit dat een fusie op korte termijn soms gepaard gaat met extra kosten, maar dat fusie op langere termijn wel degelijk voordelen oplevert. De voordelen zijn vooral te behalen op bestuurskracht, digitalisering, inleveren dubbelfuncties bestuur, personeel en sociale- en sportaccommodaties.
Vraag het de burgers van gefuseerde gemeenten. Dan zal blijken dat de meerderheid negatieve ervaringen heeft. Zij zien: grotere afstand tot het bestuur, minder voorzieningen, hogere belastingen, logger ambtelijk apparaat met bovendien weinig plaatselijke kennis etc. Maar ja, bestuurders, raadsleden en ambtenaren van gefuseerde gemeenten gaan meer verdienen, dus dan weet je het wel....
Stop met herindelingen.
Onderzoeken tonen aan dat fusies, herindelingen juist niets opleveren @Spijker. Juist het tegendeel is waar het kost meer. Maar met alle respect voor Raadsleden, zij werken niet op de werkvloer het enige wat ze doen is personeelsbudget verder uitknijpen zodat de ambtenaar overladen wordt met werk en zijn functie niet goed kan uitoefenen. En dan beginnen ze ook te klagen dat het ambtenaren apparaat op de schop moet. Dus kennis en kunde raadsleden over de ambtelijke organisatie zet er mijn vraagtekens bij..