Er komt een opstand tegen de regeldrift van de overheid. Dat voorspelt Michiel de Vries, hoogleraar bestuurskunde aan de Radboud…
Spraakmaker: Michiel de Vries
Waar gaat uw boek The importance of neglect in policy-making over?
Een overheid moet altijd kiezen, prioriteiten stellen. Daardoor worden er altijd terreinen verwaarloosd. In mijn boek laat ik zien hoe binnen een cyclus van zo’n 12 jaar de focus weer op een ander doel wordt gericht. Dan komen overheid en burgers erachter: oei, we moeten nodig aandacht besteden aan… Dat noem ik beleidsgeneraties.
Een overheid moet altijd kiezen, prioriteiten stellen. Daardoor worden er altijd terreinen verwaarloosd. In mijn boek laat ik zien hoe binnen een cyclus van zo’n 12 jaar de focus weer op een ander doel wordt gericht. Dan komen overheid en burgers erachter: oei, we moeten nodig aandacht besteden aan… Dat noem ik beleidsgeneraties.
Gaat het precies om perioden van 12 jaar?
Nee, het is geen pendule. Het ritme heeft te maken met de economische golven, zoals de Russische econoom Nikolai Kondratieff die heeft beschreven.
Hoe zien uw cycli er in de praktijk uit?
Vlak na de Tweede Wereldoorlog zag je een overheid die de acute problemen aanpakte. In de jaren vijftig van de vorige eeuw kwam er door de Amerikaanse Marshall-hulp meer geld voor de wederopbouw beschikbaar. De overheid ging alles in regeltjes vastleggen, in de gedachte dat men wist wat goed voor iedereen was. Zo werd voorgeschreven dat een aanrecht in de keuken twee meter en één centimeter moest zijn. Aan die betutteling kwam in de jaren zestig een einde. De overheid ging van alles subsidiëren. We willen zelf bepalen hoe we leven, was de tendens. De overheid speelde daar op in.
Tot de welvaartsstaat uit de voegen barstte?
Ja, het effectief en gecontroleerd besteden van het overheidsgeld, was ver voorbij geschoten. Er moest bezuinigd worden. De toenmalige premier Lubbers kwam met een no-nonsens aanpak. De overheid moest het allemaal zelf niet meer doen. Taken decentraal uitvoeren, was beter. In de jaren negentig kwam er een nieuwe fase? De financiën waren dankzij de Zalmnorm op orde. Ondertussen waren terreinen verwaarloosd met wachtlijsten in de zorg, tekorten in het onderwijs en de rechtshandhaving als gevolg.
En nu?
Sinds 2002 worden regels aangetrokken. Hard en streng optreden. Volgens mijn cyclus komt over 5 jaar de ommezwaai: een hernieuwde weerzin tegen regelzucht. Er komen geen provo’s maar er verschijnen politici die daarop zullen inspelen.
