De Woo en de niet overtuigende anti-lobby lobby!

Ogenschijnlijk altijd beginnend bij een motie vanuit (één van) de kampen van de initiatiefnemers van de Woo, GroenLinks en/of D66. Een laatste concrete reactie vanuit gemeenteland vormt een brief van 6 juli jl. van de gemeente Amsterdam. Een brief die inzicht geeft in de overwegingen vanuit gemeenten om tegen de opstelling van de VNG te zijn. Overwegingen die niet op alle fronten overtuigen.
 

Kort en goed stelt Amsterdam dat transparantie van belang is voor een goed functionerende democratie. Om tot die transparantie te komen wijst Amsterdam op de aanpak in de praktijk en legt zij veel nadruk op actieve openbaarmaking. 
 

Wat betreft het eerste argument van Amsterdam – in de praktijk kan en moet meer worden gedaan om het belang van openbaarheid te dienen – stelt zij zelf al dat dit voortvarend is opgepakt. Hoewel deze alinea en dit argument onder het kopje “Vernieuwing en modernisering wettelijk kader is nodig” is opgenomen, onderstreept Amsterdam daar eerder mee dat een verandering in de werkwijze niet door de Wet openbaarheid van bestuur wordt tegengehouden.

Het tweede argument is erin gelegen dat actieve openbaarmaking meer usance moet worden. Veel heil verwacht Amsterdam van het register van de Woo. Wat die actieve openbaarmaking betreft, liet ik in een vorige column al aan de hand van een initiatief van de provincie Zuid-Holland zien dat dit ook prima kan onder de Wob. Artikel 8 van de Wob geeft al jaar en dag een grondslag voor het uit eigen beweging openbaar maken van informatie. Dat het geen overbodige luxe is dat wettelijk duidelijk wordt gemaakt dat belanghebbenden in zo’n geval worden gehoord laat een ander recent geval zien. Zo maakte de Inspectie voor de Gezondheidszorg met een publicatie een gedateerde lijst van 150 verpleegzorginstellingen openbaar zonder in alle gevallen instellingen in de gelegenheid te stellen hier tegen op te komen. De nadruk op hoor en wederhoor legt de Woo wel (artikel 3.1, derde lid). Al is dat dus strikt genomen overbodig nu dit gewoon volgt uit het feit dat actieve openbaarmaking met een formeel besluit wordt gedaan, waarbij de Algemene wet bestuursrecht stelt dat belanghebbenden om een zienswijze moet worden gevraagd.

Met Amsterdam mag verwacht worden dat het documentenregister bij zal dragen aan actieve openbaarmaking. Dat ook hier de Wob geen sta in de weg vormt, lijkt me evident. Een register - zonder wettelijke plicht daartoe – kan worden opgetuigd. Het kan ook zeker een hulpmiddel zijn bij actieve openbaarmaking, maar niet meer dan dat. Waarschijnlijk zullen de kosten van het opstellen van een dergelijk register (waar Amsterdam nog maar eens fijntjes op wijst, door op te merken dat initiatiefnemers hier oog voor hebben) een dergelijk initiatief in de weg staan.

Men is dus voor openbaarmaking en transparantie, maar te veel kosten mag het niet. Dat komt ook nog eens mooi tot uitdrukking, daar waar gesteld wordt dat de Woo ten onrechte geen regeling kent voor het niet hoeven behandelen van verzoeken waarbij het gaat om een grote hoeveelheid documenten. Dit ongeacht het redelijke doel! Een vreemde opstelling nu men eerder zo veel waarde zegt te hechten aan transparantie en het dichterbij brengen van de burger bij de overheid.

Is het dan enkel kommer en kwel? Nou nee. Terecht volgt nog een stemadvies voor de Eerste Kamer vandaag (12 juli). Vandaag volgt immers de stemming – die bij het afronden van deze column dus nog niet had plaatsgevonden – over de wet van Plasterk waarmee de dwangsom van de Wob wordt afgehaald en niet tijdig beslissen op een Wob-verzoek dus zonder sanctie is. Dat vindt Amsterdam geen goed idee nu daarmee goed bedoelende verzoekers een middel om het bestuursorgaan in beweging te krijgen wordt ontnomen. Dat is een terecht argument.

Cornelis van der Sluis 
Meer columns van Cornelis van der Sluis leest u hier.