Briefwisseling burgemeesters Waalre vrijgegeven

Na een aanvankelijke weigering heeft de Brabantse commissaris van de koning Ina Adema een vertrouwelijke briefwisseling tussen oud-burgemeester Jan Brenninkmeijer en oud-waarnemend burgemeester Jan Boelhouwer van Waalre uit november 2020 vrijgegeven. Daar moest wel een beslissing van de bestuursrechter aan te pas komen.

Beslissing herroepen

Eind vorig jaar oordeelde de hoor- en adviescommissie voor bezwaarschriften en klachten Noord-Brabant al dat het bezwaar van de klokkenluider die bezwaar had ingediend tegen het besluit van Adema om de brieven niet vrij te geven gegrond was. De commissie adviseerde Adema om haar eerdere beslissing om de brieven niet vrij te geven te herroepen en de brieven openbaar te maken. De Noord-Brabantse cdk had de brieven in november 2020 trouwens al ontvangen als afschrift. De briefwisseling vond plaats na de tumultueuze bestuurscrisis in Waalre, waarbij het voltallige college opstapte.

Verzoek om openbaarmaking

Vorig jaar maart gaf Adema antwoord op een Wob-verzoek van de klokkenluider. Die wilde dat alle documenten tussen mei 2020 en dat moment die verband houden met de melding van de klokkenluider over het door de toenmalige wethouders van Waalre beïnvloeden van de vertrouwenscommissie tot herbenoeming van toenmalig burgemeester Jan Brenninkmeijer openbaar worden gemaakt. De brieven waren van belang voor haar aangifte (en later de artikel 12 procedure) tegen waarnemend burgemeester Boelhouwer en enkele hoge ambtenaren van de gemeente Waalre.

Functioneren 'ernstig belemmerd'

Adema besloot om de briefwisseling tussen Brenninkmeijer en Boelhouwer niet openbaar te maken. Zij beriep zich op het artikel dat het verstrekken van de stukken tot onevenredige benadeling zou leiden van de betrokken personen. Het gaat dan om de persoon van de cdk. Voor het goed kunnen vervullen van haar taak als rijksorgaan neemt Adema vertrouwelijkheid in acht. ‘Het is van belang dat personen en functionarissen zo vrijelijk mogelijk kunnen verklaren en mij gevraagd en ongevraagd van informatie kunnen voorzien en niet uit vrees voor openbaarmaking informatie achterhouden. Mijn functioneren als commissaris zou als gevolg van openbaarmaking  van die informatie ernstig worden belemmerd.’

Advies: wel openbaar maken

Adema vond dan ook dat het voorkomen van onevenredige benadeling van haar taakuitoefening zwaarder weegt dan het belang van openbaarmaking. Maar nadat de klokkenluider daar bezwaar tegen had gemaakt, gaf de hoor- en adviescommissie haar gelijk en adviseerde de cdk de brieven wel openbaar te maken. Die bleef echter weigeren om dat te doen en wilde dit ook niet nader motiveren, aangezien ze dan zou moeten ingaan op de inhoud van de brieven, ‘waarvan de inhoud om de hiervoor uiteengezette redenen nu juist aan de openbaarheid moet worden onthouden’.

Zware verantwoordelijkheid

Het beroep van de klokkenluider werd op 1 juni van dit jaar behandeld door de bestuursrechter in Den Bosch die het in de zomer gegrond verklaarde. Om die uitspraak kon Adema niet heen, dus heeft ze de brieven nu alsnog vrijgegeven. In zijn brief van 11 november 2020 uit toenmalig waarnemend burgemeester Boelhouwer zijn ongenoegen over dat Brenninkmeijer in een gesprek met de klokkenluidende ex-ambtenaar (Claudia de Leeuw) informatie aan haar had verstrekt uit een eerder ‘vertrouwelijk gesprek’ tussen de beide heren. Die zou volgens hem betekenen dat Brenninkmeijer nog contact had gehad met De Leeuw ‘over ons arbeidsrechtelijk geschil’. ‘Het delen van vertrouwelijke informatie over het arbeidsrechtelijk geschil met mevrouw De Leeuw heeft ernstige schade voor de gemeente Waalre als gevolg. Ik wijs u op uw zware verantwoordelijkheid in deze.’

Complot rond herbenoeming

In zijn brief van 18 november 2020 bevestigt Brenninkmeijer aan Boelhouwer dat De Leeuw hem had gevraagd of hij Boelhouwer al eerder op de hoogte had gebracht over het feit dat zij Brenninkmeijer had geïnformeerd over het ‘complot’ om zijn herbenoeming te blokkeren. Brenninkmeijer schrijft dat hij ‘volgens mij wel’ had geantwoord. Volgens Brenninkmeijer was Boelhouwer hier op 18 augustus 2020 al van op de hoogte, toen de heren met elkaar belden.

Rol klokkenluider 'genuanceerd'

Een paar dagen later belden de heren opnieuw, toen beiden nog ongewis van het feit dat Boelhouwer (toen nog ‘onderzoeker’ van de bestuurscrisis) waarnemend burgemeester van Waalre zou worden. Daarin heeft Brenninkmeijer naar eigen zeggen nadrukkelijk de rol van De Leeuw toegelicht en genuanceerd in de richting van Boelhouwer, ‘omdat u toen al meende dat zij niet deugde’. Brenninkmeijer ging er vanuit dat er inmiddels al een regeling was getroffen tussen De Leeuw en de gemeente, al was die pas half december rond.

Hard en ongenuanceerd

Brenninkmeijer schrijft verder dat hij wel ‘geschrokken’ is van de ‘weinig collegiale wijze’ waarop Boelhouwer hem bejegent. ‘En dat is niet de eerste keer, constateer ik. Er lijkt een soort patroon in uw handelen te zitten waarbij u vooral hard en ongenuanceerd op de inhoud zit maar het hart voor de relatie mist. Ook ik ben maar een gewoon mens met gevoel. Met name de impliciete verwijzing naar de ernstige gevolgschade voor de gemeente Waalre grieft mij ten zeerste en doet volgens mij op geen enkele wijze recht aan de coöperatieve, niet verwijtende houding die ik doorlopend heb ingenomen.’

Geen vertrouwelijk gesprek

Tegen Omroep Brabant zegt Brenninkmeijer deze maand desgevraagd dat de brief destijds ‘heel bedreigend’ binnenkwam. Maar volgens hem was er geen sprake geweest van een vertrouwelijk gesprek met Boelhouwer en heeft hij ook niet ‘uitbundig verteld’. Dat heeft hij pas gedaan toen de arbeidsrechtelijke zaak achter de rug was. ‘Dus waar hebben we het eigenlijk over?’ Boelhouwer zou niet meer op de brief van Brenninkmeijer hebben gereageerd en wilde er tegen de omroep niets over zeggen. De Leeuw zegt tegen de omroep dat Brenninkmeijer het contact tussen hen beiden ‘kleiner maakt’ dan hoe het echt is verlopen. Ze is wel opgelucht dat de brief nu openbaar is en beraadt zich op vervolgstappen.