Hoogleraar: mediaparagraaf in partijprogramma’s 2022

Politieke partijen moeten in hun programma voor gemeenteraadsverkiezingen van 2022 een mediaparagraaf opnemen. Een visie op het lokale medialandschap hoort volgens Jaap de Jong, hoogleraar Journalistiek en Nieuwe Media aan de universiteit van Leiden, niet thuis in een gemeentelijke cultuur- of communicatienota.

Als merit goods zou de overheid lokale media moeten zien, vindt de mediaprofessor: basisvoorzieningen die, net zoals een bibliotheek of zwembad, gesubsidieerd worden.

Stimuleringsfonds

Een toenemend aantal gemeenten richt een stimuleringsfonds voor lokale journalistiek op. Dit als lokaal antwoord op de journalistieke verschraling. Onder andere Leiden, Delft, Den Haag, Amstelveen, Tilburg, Haarlem, de provincie Zuid-Holland hebben zo’n potje. In Almere haalde een voorstel van Leefbaar Almere voor het instellen van een lokaal mediafonds het niet. Onlangs is Arnhem aan het rijtje gemeenten met mediafonds toegevoegd.

Basis op orde

Een ‘second best oplossing’ noemt Thomas Bruning, secretaris van de Nederlandse Vereniging van Journalisten, lokale of regionale mediafondsen. ‘Ik wil de goede wil van gemeenten niet ontmoedigen’ zegt hij. ‘Maar geef je mij de vloer dan zeg ik: breng eerst de basis op orde. Steun een goede lokale omroep. Kies voor een publieke of publiek gesteunde speler die niet uitsluitend met amateurs werkt.’

Expertiseteam

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten liet een ‘expertiseteam’ onderzoeken wat gemeenten zelf kunnen doen om lokale media en journalistiek te steunen. De Jong zat in dat team, evenals Bruning,. Volgens hen voeren gemeenten wel een communicatiebeleid, maar doen ze meestal niks of weinig aan mediabeleid. Onterecht vertrouwen ze erop dat de markt ‘levert’. Afgezet tegen de stelselverantwoordelijkheid van rijk en gemeenten voor het goed functioneren van de lokale democratie zijn volgens de twee onafhankelijke en betrouwbare media onmisbaar.

Matig geïnformeerd

Bij veel regionale dagbladredacties werken de helft minder journalisten dan twintig jaar geleden. Dagbladen huren op grote schaal freelancers in, die door lage tarieven gedwongen zijn ‘bij te klussen’ voor commerciële opdrachtgevers. Bijna geen enkel huis-aan-huisblad heeft nog een journalist in dienst. Dan zijn er nog lokale omroepen, voornamelijk door amateurs gemaakt. Waar landelijk het uitgevers-verdienmodel financieel drijft op abonnementen en advertenties, is er veel lokale nieuwshonger, maar beperkte bereidheid ervoor te betalen. Burgers worden, mede door sociale media, overspoeld met informatie, maar per saldo matig geïnformeerd over (politieke) ontwikkelingen in hun eigen woonplaats. ‘Tegelijk willen burgers ook kritische geluiden’, zegt De Jong. ‘Ze verwachten een neutrale en meerstemmige journalistiek is. Bijvoorbeeld dat journalisten een beleidsstuk hebben nagelezen voordat ze erover schrijven en dat ze beschikken over dossierkennis en historisch geheugen.’ 

Clickbait

Door de verschuiving van ‘papier’ naar online is het bereik van internetjournalistiek exact meetbaar. Succes wordt zo bijna synoniem aan bereik. De verleiding clickbait te produceren wordt groter, terwijl verdieping door gedegen onderzoek vaak uitblijft. Geldgebrek noopt lokale media verder gratis prefab content te gebruiken.

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 17 van deze week