Burgemeesters willen makkelijker en langer huisverbod

Burgemeesters van (middel)grote gemeenten vinden het huisverbod van tien dagen voor plegers van huiselijk geweld een ‘belangrijk en effectief instrument’ om de rust te doen terugkeren. Wel willen zij eerder kunnen ingrijpen en pleiten zij voor de mogelijkheid om een langer huisverbod op te leggen.

17 steden

Dat blijkt uit een onderzoek van 1Vandaag waar burgemeesters van 17 (middel)grote steden aan meededen. Van de grootste vier steden deden alleen Amsterdam en Utrecht mee. Het tijdelijk huisverbod is bedoeld om een situatie te de-escaleren als er sprake is van ‘ernstig en onmiddellijk gevaar’. Met de maatregel kunnen geweldplegers minimaal 10 dagen en maximaal 28 dagen hun huis niet in. Terwijl het verbod van kracht is, wordt hulpverlening op gang gezet.

Effectief middel

Burgemeesters geven onder meer aan dat het een effectief middel is. ‘Maar wel een die je liever alleen toepast als het niet anders kan’, aldus de gemeente Gouda, waar in 2024 in totaal 21 huisverboden zijn opgelegd. Gemeenten noemen het huisverbod een ‘ingrijpend middel’ dat ze ‘niet lichtzinnig’ inzetten. Zo laat de gemeente Heerlen weten dat het een ‘zware inbreuk op iemands privéleven’ is en dus ‘niet onnodig moet worden ingezet’.

Tientallen huisverboden

In de meeste gemeenten gaat het jaarlijks om enkele tientallen huisverboden, maar in de grootste gemeente van Nederland gaat het al om jaarlijks 200 huisverboden. Als je een verbod krijgt opgelegd, moet je je huissleutels inleveren en mag je geen contact opnemen met huisgenoten of gezinsleden. De gemeente Utrecht (40 verboden per jaar) laat weten dat er direct passende hulp kan worden geboden aan alle betrokkenen, ‘aan zowel de slachtoffers als de plegers’. ‘Hierdoor wordt meteen ook ingezet op het doorbreken van het patroon van geweld.’

Afname directe geweldsdreiging

Uit onderzoek naar de effectiviteit van het huisverbod dat de gemeente Amsterdam uit heeft laten voeren, blijkt dat in 70 procent van de gevallen sprake is van afname van de directe geweldsdreiging achter de voordeur, meldt 1Vandaag. ‘In 38 procent is een verandering naar een situatie van duurzame veiligheid geconstateerd’, aldus de gemeente Amsterdam. Die signaleert verder dat betrokkenen bij een huisverbod door de hectiek ‘hun hoofd niet hebben staan’ naar hulpverlening. Ook lukt het vaak niet om hulpverlening door te zetten na de periode van het verbod, omdat er wachtlijsten zijn.

Flexibeler maken

Daarom pleiten vrijwel alle gemeenten voor een verlenging of het makkelijker en flexibeler maken van de periode van het tijdelijk huisverbod. De periode van tien dagen wordt vaak als te kort ervaren en ook vaak verlengd. De gemeente Utrecht wil de termijn verlengen en flexibiliseren en hulp verplichten. ‘Het verplicht stellen van hulpverlening voor de uithuisgeplaatste én een stevige follow-up vergroten de effectiviteit van het instrument.’

Ruimere afspraken

Verschillende gemeenten vragen ook om ruimere afspraken, zodat het huisverbod ook preventief, en dus eerder, kan worden opgelegd. Nu kan dat alleen als er sprake is van ‘ernstig en onmiddellijk gevaar’. Gevolg is dat slachtoffers pas kunnen worden beschermd, nadat het geweld escaleert en steeds erger wordt, aldus de gemeente Arnhem. ‘Dat is onacceptabel in een rechtsstaat die veiligheid en menselijke waardigheid voorop moet stellen.’