De verkiezingsstrijd rond de Provinciale Staten verkiezingen is losgebarsten en partijen profileren zich. Met meer dan 35 jaar ervaring in het bedrijfsleven en nu als politicus zie ik dat er hierbij zaken niet goed gaan.
Onduidelijk beleid leidt tot beïnvloeding Eerste Kamerverkiezingen
Wanneer gemeenten onvoldoende locaties bieden voor het ophangen van verkiezingsposters, bevoordelen zij de grote landelijke partijen.
Duidelijk is dat de rol van de Eerste Kamer de afgelopen jaren meer politiek is geworden. Zonder meerderheid in de Eerste Kamer kan ons kabinet vastgesteld beleid niet altijd door deze Kamer geloodst krijgen: lastig voor het kabinet, maar het hoort bij ons democratisch model.
Echter, bij de aankomende verkiezingen ontstaat nu iets dat ongezond is en een gevaar vormt voor ons bestel: binnen de kieswet is niet vastgelegd hoe politieke partijen campagne mogen voeren. Wel heeft de Kiesraad aangegeven dat campagnevoeren voor politieke partijen onder de vrijheid van meningsuiting valt. Maar dit recht wordt in vele gevallen beperkt door APV’s die hiermee op gespannen voet staan.
Op basis van een uitspraak van de Hoge Raad uit 2005 zijn gemeenten verplicht ‘mogelijkheden van enige betekenis’ te faciliteren voor het aanbrengen van publicaties van algemene aard. Als hier al aan voldaan wordt dan is het niet zelden d.m.v. kleine borden op onhandige locaties. Daarnaast ontvangen gemeenten circulaires van de Minister van BZK aangaande verkiezingen: dit zijn adviezen waar politieke partijen geen rechten aan kunnen ontlenen.
Kleine en lokale partijen kunnen zich niet genoeg presenteren vanwege het posterverbod dat door menig burgemeester van grote steden wordt toegepast
Nu ontstaat er iets dat democratisch gezien een ondermijning is van onze rechtsstaat: ondanks dat de minister van BZK in haar circulaire van 1 januari 2023 heeft aangegeven dat verkiezingsborden een belangrijke bijdrage leveren aan het totale palet van profileringsmogelijkheden voor politieke partijen, blijkt dat een aantal burgemeesters hier geen afdoende mogelijkheden voor toestaan, ondanks het ontvangen van geld hiervoor. Soms verwijzen burgemeesters naar de algemene borden - die iedere gemeente op basis van de uitspraak van de Hoge Raad moet hebben - maar geven zij politieke partijen geen mogelijkheid zich prominent middels posterborden te profileren.
Dit levert een achterstand op voor kleinere landelijke en lokale partijen - die niet mee kunnen in de tsunami aan Haagse media-uitingen - ten opzichte van grote landelijke partijen. En die grote partijen hebben er een nieuwe agenda bijgekregen: controle krijgen over de Eerste Kamer.
Nu kunnen kleine en lokale partijen zich niet genoeg presenteren vanwege het posterverbod dat door menig burgemeester van grote steden wordt toegepast. Aldus krijgen de middels getrapte verkiezingen gekozen bestuurders een grote invloed op het de samenstelling van de nieuwe Eerste Kamer, wat de deur opent tot mogelijk machtsmisbruik met een specifieke politieke kleur. Door de huidige politieke verschuiving van de verhoudingen tussen de Kamers lijkt mij dit de democratie niet ten goede te komen.
Ik vind dat er op zeer korte termijn duidelijke regels nodig zijn inzake de profileringsmogelijkheden van politieke partijen. Laten we ons democratisch proces zuiver houden!
Marc van Rooij, fractievoorzitter 50PLUS Provinciale Staten Flevoland, fractievoorzitter 50PLUS gemeenteraad Almere
