De Raad van Europa is bezorgd over de wijze waarop in Nederland burgemeesters en commissarissen van de koning (cdk’s) worden benoemd. Ze zouden via verkiezingen moeten worden gekozen. Dat staat in een gisteren door de Raad van Europa aangenomen rapport dat werd opgesteld door een monitoringscommissie die het lokale bestuur in de Europese landen in de gaten houdt.
Benoemde burgemeester baart Europa zorgen
De Raad van Europa is bezorgd over de wijze waarop in Nederland burgemeesters en commissarissen van de koning (cdk’s) worden benoemd. Ze…
Fundamentele beginselen
De Nederlandse democratie en vooral de lokale autonomie lijdt volgens dat rapport onder de benoemde burgemeester en cdk’s. De opsteller van het rapport, de Kroaat Vladimir Preblic, stelde dat een lokale of regionale bestuurder in Nederland zich niet hoeft te bemoeien met het electoraat en dat gaat in tegen fundamentele beginselen van de democratie die de burger in het centrum stelt.
Opvallend genoeg waren het de niet-Nederlanders binnen het Congres van Lokale en Regionale Overheden, dat het rapport dinsdag besprak, die zich zorgen maakten om de benoemde burgemeesters en cdk’s en het feit dat dat tegen het Europees Handvest Lokale Autonomie in gaat.
Dat handvest is ook door Nederland ondertekend en toch houdt Nederland zich er niet aan. ‘Wat voor een zin heeft het om iets te ondertekenen en je er vervolgens niet aan te houden’, sprak het Londense City Council lid, de Conservatief Andrew Boff. Ook Turkse leden lieten zich in diezelfde zin uit.
Horizontale democratie
Nederlanders legden wel uit dat de Provinciale Staten en gemeenteraden wel veel invloed hebben op de keuze van de commissaris van de koning en de burgemeester. Leen Verbeek, cdk van Flevoland en president van het Congres van Lokale en Regionale Overheden van de Raad van Europa: ‘De sprekers uit Turkije en het VK zijn vertegenwoordigers van een verticale democratie. In Nederland hebben we een horizontale democratie, waar gemeenteraden en Provinciale Staten belangrijker zijn als het gaat om representativiteit dan de burgemeester en cdk. De sprekers willen de burgemeester en cdk belangrijker maken. Daar zijn wij niet voor.’
Transities jeugdzorg
De Nederlanders vinden het zorgwekkender dat de transities in het sociale domein en de jeugdzorg de democratie bedreigden, want het is een kwestie van bevoegdheden zonder afdoende middelen. Een door de Nederlanders ingediend amendement van die strekking is ingediend en aangenomen. Harald Bergmann, de burgemeester van Middelburg en leider van de Nederlandse delegatie, voelt dat als Europese wind in de rug van een moeilijk dossier. ‘Want gemeenten en rijk staan al jaren tegenover elkaar. Met dit rapport wordt een aantal zaken bevestigd die gemeenten al langer bij het rijk aankaarten, op het gebied van taken, middelen en bevoegdheden. Het rapport bevat bruikbare aanbevelingen waar we samen met rijk mee aan de slag kunnen.’
Migranten
Verder laakt het rapport de restrictieve opstelling van de Nederlandse centrale regering over migranten, waar decentrale overheden wel humanitair zijn. ‘De kwestie van migranten en vluchtelingen is een andere controversiële kwestie. Het restrictieve beleid van de centrale regering is soms aangevochten door meer open en humanitaire burgemeesters, die zich vaak snel beroepen op verplichtingen en rechten uit hoofde van het internationaal recht om bijvoorbeeld illegale migranten onderdak te bieden.’
Polderen
Verder is het rapport ook heel positief over Nederland en de democratie. Zo wordt de politieke cultuur van polderen positief gewaardeerd.
In Straatsburg wordt het rapport later aangeboden aan de ministers in de Raad van Europa als aanbeveling. Die Raad van Ministers moet zich er over uitspreken. Binnenlands wordt daarna met de minister van Binnenlandse Zaken verder gewerkt aan de aanbevelingen, meldt een bron rond de Nederlandse delegatie in Straatsburg.
Reacties: 27
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
In alle landen van Europa wordt de burgemeester direct gekozen door de inwoners. Alleen in Nederland niet. Wat is dat voor een georganiseerd wantrouwen? Een dikkere middelvinger kun je niet opsteken naar de lokale gemeenschap, lijkt mij.
@E.Nabled
Wel de juiste feiten gebruiken graag . In zowel België als Frankrijk worden burgemeesters door de gemeenteraad gekozen. Dus indirect.
Het zou me niets verbazen als dat voor meer landen geldt.
Lekker selectief: Frankrijk en België eruit lichten, die zélf óók een onvoldoende verdienen voor hun gebrek aan direct gekozen burgemeesters. Waarom hoor ik je niet over Italië, Duitsland, het VK, Spanje, Polen, Turkije, Roemenië, Kroatië, Slowakije, Slovenië, Bulgarije, Litouwen, Montenegro, Noord-Macedonië of Oekraïne? Dáár kiest de bevolking de burgemeester gewoon zelf. Nederland loopt achter — en probeert dat weg te moffelen met selectieve feiten.
Er is zeker iets te zeggen voor het kiezen van burgemeesters via verkiezingen. Belangrijk is wel dat de kandidaten goed worden gescreend, want er zijn zoveel partijen die graag een kandidaat op een bepaalde stoel willen zetten. Een verkiezing voor de burgemeesterspost wil niet altijd zeggen dat dit het beste resultaat oplevert. Lokale corruptie, belangenverstrengeling enz. De rol van burgemeester wordt ook steeds ingewikkelder. Dat vraagt om mensen met goede bestuurlijke en persoonlijke kwaliteiten.
Ik moet tenslotte wel hardop lachen om het laatste deel van dit artikel. Het rapport is heel positief over Nederland en de democratie. Zo wordt de politiek cultuur en polderen positief gewaardeerd. Wanneer is dit rapport opgesteld!!!!
Waaom toch al die wantrouwende eisen over vooraf ‘screenen’? In Londen, Milaan, New York of Istanboel laat men die screening gewoon over aan de kiezer. Geen commissies, geen gesloten sollicitatieprocedures — iedereen mag zich kandideren, en het volk bepaalt. Dát is pas echte democratie: transparant, open, en met vertrouwen in burgers in plaats van achterkamertjes!
Mij lijkt een door de raad gekozen burgemeester ook prima. Maar dat hoeven we ons niet door Europa op te laten leggen. Onze regering zit in Den Haag en niet in Brussel. Lang leve Polen!
Voor de duidelijkheid: de Raad van Europa is geen onderdeel van de Europese Unie. Nederland is er vrijwillig lid van en heeft het Handvest voor Lokale Autonomie zelf ondertekend. Zoals het Londense lid terecht opmerkte: wat heeft het voor zin om je handtekening te zetten als je je er vervolgens niet aan houdt?
het is heel noodzakelijk dat we gekozen burgemeesters en comissarissen krijgen, wij zijn het enige land in de werld wat dat niet heeft, een direct gekozen burgemeester heeft het voordeel dat hij/zij gekozen wordt op een programma , hij kan ook worden weggestuurd als hij het niet waarmaakt, je weekt het dan los van politieke partijnen en hun parij politieke belangen , ook voor de gemeente raad geldt dan hetzelfde mensen worden gekozen op hun programma en zo ontstaat er transparantie, ,betrokkenheid burgers, en de mogelijkheid iemand weg te sturen als dat nodig. we zitten nog steeds te peuteren al vanaf 1922 om dit voor elkaar te krijgen en het zijn steeds de grote partijen zoals de VVD(Wiegel) die dat op het nippertje tegenhouden. Het moet nu echt anders.
Feitelijk wordt de burgemeester door de gemeenteraad gekozen. De commissaris maakt er veelal een persoonlijk feestje van. Het is ingewikkeld dat de raad twee personen moeten voordragen en dat de Koning via een langdurige route door het ministerie van BZK uiteindelijk benoemt. Maak de bestaande praktijk formeel: de raad benoemt en kan de cdK inschakelen voor advies.
Leuk geprobeerd, maar nee: benoemen is niet kiezen. Ook niet ‘feitelijk’. De raad mag kiezen uit voorgeselecteerde kandidaten achter gesloten deuren — dat is géén open en eerlijk democratisch proces. Benoemen is niet kiezen, hoe vaak je het ook herhaalt.
Tijd dat er in gemeenten met een hele grote PVV achterban een burgemeester van de PVV kan worden gekozen dus. Wel goed gescreend, en geen banden met extreem rechts in het heden en verleden is wel een belangrijke eis, en ik ben benieuwd hoeveel PVV kandidaat burgemeesters deze screening daarop foutloos doorstaan gezien de huidige samenstelling van de (lokale) PVV fracties.
Hoezo PVV? Dit gaat over democratie, niet over je angst voor 'verkeerde' uitslagen. En trouwens: de Grote Leider van de PVV is zelf een veroordeelde crimineel — die zou je met je eigen screening niet eens doorlaten. Nee, beter is gewoon een open proces waarin iedereen mag meedoen, en waarin de kiezer zélf de selectie doet. Dat is pas echte democratische controle!
Tegen dit voorstel. De burgemeester met het meeste campagnegeld (rondjes gevend in de plaatselijke voetbalkantine) heeft dan de meeste kans. Populisme viert immers hoogtij. Mij gaat het om kwaliteit en daar hebben de raad en de Commissaris van de Koning het meeste zicht op.
... die gemeenteraad mag kiezen uit twee voorgeselecteerde kandidaten, achter gesloten deuren. De bevolking wordt letterlijk niets gevraagd. Maar hé, gelukkig geen rondjes in de voetbalkantine — stel je voor dat de burgemeester democratisch gedragen is :-/
Wat bullshit: de benoemde burgemeester is totaal geen bedreiging van de democratie. Door de zware stempel die de raad op de benoeming drukt is er sprake van een indirecte democratie. Maar dat is nog altijd veel beter dan de ontwikkelingen in het voormalige Oostblok waar machtige mannen de media uitschakelen en langzaam naar een corrupte dictatuur toe groeien. Nee laten we dan vooral onze benoemde burgemeesters behouden met hun beperkte invloed op ons dagelijks leven.
Dus als ik dit artikel goed lees is de inhoud van het rapport tot stand gekomen door handjeklap en koehandel binnen de delegaties van diverse landen die hierover bakkeleien. En er zitten ook Turkse leden in... huh? wat doen die daar? Dit kun je dan ook totaal niet serieus nemen. Gewoon negeren die handel en graag de energie weer richten op belangrijker zaken....
Je kunt de Raad van Europa wegzetten als een handjeklap-clubje zoveel je wilt, maar het feit blijft: Istanboel is de grootste stad van Europa en daar kiezen de inwoners hun burgemeester gewoon rechtstreeks. Daar kan Nederland nog wat van leren.
En wederom dit helder advies van de Raad van Europa (die overigens niks met 'Brussel' te maken heeft).
De Nederlandse burgermeester is een rare figuur. Veel macht, weinig democratische legitimiteit. Wat zou er mis zijn als na de gemeenteraadsverkiezingen partjen overeenkomen wie burgermeester wordt?
De John Bijl's van Bestuurlijk Nederland zijn tegen een gekozen burgemeester. Natuurlijk, daar kun je op wachten. Want dat zou direct een einde betekenen van hun vertrouwde achterkamertjes-geregel en geritsel.
Hoogste tijd dus om het fenomeen van Benoemde Burgemeester overboord te gooien. Doe die ondemocratische Commissarissen van de Koning er maar bij. En nu we dan toch bezig zijn: De Koning zelf kan ook beter plaatsmaken voor een gekozen staatshoofd.
Daar heeft de Tweede Kamer toch al lang een motie over aangenomen? Wanneer wordt er eens met de implementatie gestart?
Het ontbreken van democratische legitimiteit geldt des te meer voor de besluiten die sommige burgemeesters nemen als voorzitter zijn van de veiligheidsregio.
Weer een staaltje Europese bemoeizucht. Hoe democratisch is de Raad van Europa zelf? Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat geen enkele EU-burger ooit heeft kunnen stemmen voor deze Raad...
De Raad van Europa is géén EU-orgaan, Klaas. En haar leden zijn gewoon parlementariërs die wél verkozen zijn — in hun eigen land. Even inlezen scheelt een hoop geroep.
Waarom zit Turkije in de Raad van Europa?
Omdat het een Europese democtratie is
Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa- Hoofdinhoud
Dit orgaan is één van de twee statutaire organen van de Raad van Europa, samen met het Comité van Ministers. De vergadering vertegenwoordigt de politieke bewegingen in Europa en is een platform waar parlementariërs uit 47 Europese landen elkaar kunnen treffen. De Vergadering bestaat uit leden van de nationale parlementen van de lidstaten en telt 324 zetels. Omdat de leden van de Parlementaire Vergadering ook lid zijn van de nationale parlementen, vindt een directe terugkoppeling plaats op nationaal niveau. Nederland is vertegenwoordigd door zeven Eerste en Tweede Kamerleden.
De Parlementaire Vergadering is de 'denktank' van de Raad en adviseert het Comité van Ministers. Alle leden hebben zitting in de nationale parlementen van de lidstaten. De Vergadering komt ieder jaar vier maal in Straatsburg bijeen en één keer in één van de lidstaten. Tijdens deze bijeenkomsten wordt gediscussieerd over alle denkbare zaken die van Europees belang zijn. De Parlementaire Vergadering wordt ook wel Parlementaire Assemblee genoemd.
"Opvallend genoeg waren het de niet-Nederlanders die zich zorgen maakten om de benoemde burgemeester" Pff merkwaardig, noemt men dat... Wat pas écht merkwaardig is: dat juist de Nederlanders zélf geen probleem lijken te zien in een praktijk die lijnrecht ingaat tegen een verdrag dat ze zélf hebben ondertekend!