Uitstel biedt ook kansen

Althans, in de voorjaarsnota van het kabinet is er een streep doorgehaald. De Kamer heeft ze vervolgens ten overvloede ook nog eens controversieel verklaard. De verwachting is dat een nieuw kabinet ze alsnog gaat doorvoeren. Niet in de laatste plaats omdat er moet worden bezuinigd en de gemeenten de taken met minder geld moeten zien te klaren. Maar ook omdat het draagvlak voor de overheveling van de taken groot is.

Vervelend en lastig is het wel, dat uitstel. Gemeenten zijn immers al maanden keihard aan het werk om zich voor te bereiden op de komende taken en verantwoordelijkheden, ondanks de onduidelijkheid over de kaders, beleidsruimte en invoerings- en overhevelingsbudgetten. Beleidsambtenaren probeerden gegevens boven tafel te krijgen van de cliënten waarvoor ze verantwoordelijk zouden worden. Dat lijkt simpel, maar dat is het niet.

Ook werd gekeken op welke manier de burgers het beste konden worden geholpen; vanuit de vraag van die burger in plaats vanuit het bestaande aanbod. En daar past weer een andere vormgeving van het sociaal beleid bij, met mogelijk andere aanbieders, andere vormen van indiceren en andere vormen van aanbesteding. Met werkgevers moesten afspraken worden gemaakt om mensen met een grote afstand van de arbeidsmarkt aan het werk te krijgen, al dan niet met loondispensatie. Etc, etc.

En toen werd de stekker eruit getrokken. Vervelend en lastig, maar toch heeft het uitstel ook voordelen. De enorme tijdsdruk is er af. Met meer tijd is er ruimte om te komen tot (nog) slimmere oplossingen en het leggen van (nog meer) dwarsverbanden. Ook is er nu meer tijd om alles goed en tijdig ‘in te regelen’, zodat vooral de kwetsbare burgers geen moment zonder de benodigde hulp komen te zitten. Althans, als ‘Den Haag’ niet te lang treuzelt, maar de decentralisaties na de kabinetsformatie weer snel en voortvarend oppakt èn tijdig de inhoudelijke en fi nanciele kaders vaststelt.

Het uitstel geeft ook weer de mogelijkheid om bij de Haagse beleidsmakers – zowel kabinet als de Kamers – aan te dringen op meer beleidsvrijheid, op echte ontschotting. Gemeenten krijgen immers minder geld voor de nieuwe verantwoordelijkheden. Dan moeten ze wel daadwerkelijk de ruimte krijgen om een en ander naar eigen inzicht te kunnen regelen. Hoe meer ruimte, hoe creatiever en goedkoper de taken kunnen worden opgepakt. Ministers en Kamerleden hebben nogal eens de neiging om alles te willen dichttimmeren.

Loslaten is moeilijk, maar noodzakelijk. Als ‘Den Haag’ stelt dat gemeenten de taken beter en goedkoper op lokaal niveau kunnen oppakken, laat ze dat dan ook echt doen en geef ze ruimte.