Het kabinet wil de eigen bijdrage voor werkende Oekraïense vluchtelingen in de opvang meer dan verdubbelen. Een slecht idee, stelt Martin Blaakman, lector Toegankelijkheid van het Recht aan Hogeschool Inholland. Volgens hem is de maatregel gebaseerd op een onvolledige en onrealistische berekening van hun inkomsten. Hij voorspelt dat deze verhoging de integratie ondermijnt en op termijn leidt tot hogere maatschappelijke kosten.
‘Verhoging eigen bijdrage Oekraïners is een vergissing’
Zelfs na correctie voor kosten die zij in de opvang niet maken, valt 40 procent van de werkende Oekraïners onder het minimuminkomen
Bescherming
Veel Oekraïense ontheemden hebben laagbetaalde banen. Ze werken zij aan zij met arbeidsmigranten in sectoren als de logistiek, tuinbouw en de schoonmaakbranche. Soms in deeltijd, met bijkomende reiskosten, en regelmatig zonder contract, dus zonder de bescherming die Nederlandse werknemers wel genieten. Volgens Blaakman dragen deze omstandigheden er juist aan bij dat werk voor deze groep niet bijdraagt aan integratie, in tegenstelling tot wat het kabinet veronderstelt.
Minimuminkomen
Blaakman rekent bovendien af met het beeld van de ‘zelfredzame Oekraïner’. Zelfs na correctie voor woonlasten en andere kosten die zij in de opvang niet maken, valt 40 procent van de werkende Oekraïners onder het minimuminkomen voor werkenden. ‘Dat zorgt voor veel stress’, aldus de onderzoeker. De aangekondigde verhoging van de eigen bijdrage, die geen rekening houdt met reiskosten en andere kosten, voert die druk nog verder op. Volgens Blaakman vergroot dit de kans dat Oekraïners vast blijven zitten in de opvang, in plaats van de stap te kunnen maken naar een zelfstandig bestaan.
Verblijfsstatus
‘Veel Oekraïners werken zoveel mogelijk uren om te kunnen sparen voor hun onzekere toekomst. Een langetermijnperspectief ontbreekt’, zegt de lector. De Europese Richtlijn Tijdelijke Bescherming, die Oekraïners recht geeft op opvang, werk en medische zorg, wordt telkens met een jaar verlengd. ‘Hierdoor wordt ook het zicht op een verblijfsstatus elke keer uitgesteld’, verduidelijkt Blaakman. Volgens de onderzoeker worden Oekraïners op dat gebied slechter behandeld dan asielzoekers: ‘Terwijl asielzoekers in principe binnen zes maanden weten of zij een verblijfsstatus krijgen, wachten de Oekraïners door deze richtlijn al meer dan drie jaar op duidelijkheid en staat hun leven stil.’ Ze bouwen niets op, hebben geen uitzicht op een verblijfsstatus – die in landen als Duitsland wel wordt verleend – en hebben geen recht op ondersteuning bij hun inburgering.
Onbenut arbeidspotentieel
Blaakman wijst naast de ethische bezwaren ook op de financiële gevolgen: ‘Opvang is duurder dan investeren in hun doorstroom naar zelfstandigheid’. Veel Oekraïners hebben vaak een hoger arbeidspotentieel, dat nu onbenut blijft. ‘Door te investeren in bestaanszekerheid en integratie, besparen we op de lange termijn geld. Meer eigen bijdrage vragen van gevluchte Oekraïners klinkt nu als een bezuiniging, maar is in feite een verplaatsing van kosten naar gemeenten, opvang en de samenleving als geheel.’
Lokaal
Ondertussen ziet Blaakman dat gemeenten wel langetermijnvisies ontwikkelen: ‘Ze signaleren dat tijdelijkheid niet werkt.’ In een gemeente als Coevorden, waar hij onderzoek deed, wordt beleid ontwikkeld dat ruimte biedt aan jonge gezinnen en werkenden die willen blijven. ‘Van de 57 Oekraïners die we daar ondervroegen, gaf 70 procent aan in de gemeente te willen blijven als het kon.’
Heroverwegen
Als het kabinet werkelijk wil inzetten op zelfredzaamheid, dan moet het de verhoging van de eigen bijdrage heroverwegen, vindt Blaakman. ‘Geef Oekraïners het perspectief dat ze nodig hebben.’ Hij pleit voor een veel hogere inkomensdrempel voor het opleggen van de eigen bijdrage, waarbij ook rekening wordt gehouden met reiskosten, sparen en kosten voor sociale activiteiten, net als bij bijstandsgerechtigden en minima. Daarnaast benadrukt Blaakman het belang van investeren in integratie. Taalcursussen, voorlichting over arbeidsrechten en praktische begeleiding helpen Oekraïners om hun weg te vinden in Nederland. ‘En zorg dat werken werkelijk loont’, zo adviseert de onderzoeker.
Reacties: 2
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Een insteek zou dan zijn om bijvoorbeeld na een twee- of driejarige periode vanaf de start van de opvang een redelijk percentage van de inkomsten uit arbeid e.a. voor huisvesting en levensonderhoud bij te dragen. Voor vermogenden zou dan ook nog weer een andere regeling moeten gelden.
Dezelfde zelfde regeling zou dan eveneens moeten gelden voor andere immigranten (denk aan precedentwerking in de rechtsstaat).
Bijkomstig bureaucratisch probleem (kosten!!!): hoe komt een Overheid aan voldoende informatie om deze regeling goed uit te voeren? Kortom, het is allemaal niet zo simpel.
Blaakman maakt de vergissing dat het niet de bedoeling is dat Oekainers integreren maar op termijn hun status verliezen en terug moeten. Tot die tijd is het behelpen voor hen en overheid en die kan echt niet ieder individuele salaris maand controleren en kijken of er nog wat bij moet. weet niet waarop Blaakman cijfermatig zijn betoog vandaan, want hij zegt het beter te weten dan het kabinet haalt en -ook hier weer- reeds nu pleidooi van deze lector dat Oekainers voor 70% willen blijven. Dus weer een categorie hups de bijstand in met huizen en beroepen op zorg en welzijn. Ik neem dat wij als NL dat niet kunnen verdragen tegen achtergrond van de tsunamie aan asielzoekers die voor 50% ook na 10 jaar in bijstand zitten. Ook deze lector zit nog altijd in de ontkenningsfase.