Veruit het meeste geld uit de landelijke zorgakkoorden gaat naar plannen waarin de medisch specialistische zorg een belangrijke rol speelt. Het sociaal domein komt er bekaaid vanaf met zo’n 25 tot 30 miljoen euro, ongeveer 5 procent van het totaal. Dat blijkt uit een analyse van ING. Volgens de bank is het noodzakelijk om structureel meer middelen van de zorgdomeinen naar gemeenten en het sociaal domein over te hevelen.
Sociaal domein krijgt 5 procent van middelen zorgakkoord
Dat terwijl juist het sociaal domein een belangrijke rol heeft bij de beweging naar een meer op gezondheid en minder op zorg gerichte aanpak
Toekomstbestendige zorg
De zorg staat onder toenemende druk door de vergrijzing. Om het tij te keren, maakt het rijk al geruime tijd landelijke afspraken met zorgaanbieders en zorginkopers, zoals gemeenten en zorgverzekeraars. Dat gebeurt via landelijke akkoorden als het Integraal Zorgakkoord (IZA) uit 2022 en het vervolg daarop, het Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord (AZWA). De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) besloot vrijdag de voorwaardelijke ondertekening van het AZWA definitief te maken.
Transformeren
Sindsdien is er voor het transformeren van de zorg voor bijna 3 miljard euro aangevraagd, meer dan de inmiddels nog beschikbare 2,2 miljard euro. Door die overvloed aan aanvragen is op 1 juli een stop ingesteld. Sinds 12 september zijn er geen transformatiemiddelen meer beschikbaar. In het tweede kwartaal van 2025 waren 184 transformatieplannen goedgekeurd en wachtten nog 141 projecten op groen licht.
Wat opvalt zijn de cijfers over het eerste kwartaal. Die laten zien dat veruit het meeste geld – zo’n twee derde van de middelen – naar plannen gaat waarin de medisch specialistische zorg een belangrijke rol speelt. Het sociaal domein komt er bekaaid vanaf met zo’n 25 tot 30 miljoen euro, ongeveer 5 procent van het totaal.
Centrale partij
Dat terwijl juist het sociaal domein een belangrijke rol heeft bij de beweging naar een meer op gezondheid en minder op zorg gerichte aanpak, stellen onderzoekers van ING. ‘Een centraal IZA- en AZWA-thema is de samenwerking tussen partijen over domeingrenzen heen. Daarin zijn gemeenten de centrale partij die een grote rol hebben bij samenwerking met zorgpartijen met het oog op preventie en demedicalisering. Door bijvoorbeeld schuldenproblematiek of eenzaamheid vroegtijdig aan te pakken, kunnen zij voorkomen dat inwoners onnodig in het medische circuit terecht komen.’
Beperkte omvang
Toch gaat slechts een klein deel van het beschikbare transformatiegeld naar gemeenten. Van de zogenoemde AZWA-doorbraakmiddelen voor 2027 en 2028 is dit bijvoorbeeld slechts een kwart, ongeveer een even groot aandeel als onder het IZA. Er bestaan aanvullende potjes, zoals vanuit het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA), maar ook die zijn volgens ING ‘van beperkte omvang.’
Van zorg naar gemeenten
Volgens de bank is het daarom noodzakelijk om structureel meer middelen van de zorgdomeinen naar gemeenten en het sociaal domein over te hevelen. Op die manier kunnen de grote (zorg-)besparingskansen van preventie worden benut, voorspellen de ING-analisten.
Wijkvoorzieningen
In september waarschuwde de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) ook al dat de benodigde herschikking van budgetten uitblijft en beleidsambities met elkaar botsen. Zo is één doel van de akkoorden dat ouderen langer thuis kunnen wonen, maar zijn ondertussen de ondersteunende wijkvoorzieningen voor ouderen vaak wegbezuinigd.
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.