In gemeenten met veel gedupeerden van de toeslagenaffaire is er relatief minder sociaaljuridische ondersteuning. Dat blijkt uit onderzoek van de Hogeschool Utrecht in opdracht van Divosa, de vereniging van directeuren in het gemeentelijk sociaal domein. Gemeenten met rijke inwoners hebben juist meer locaties waar deze laagdrempelige hulp wordt aangeboden.
Minder juridische hulp in gemeenten met veel toeslagenslachtoffers
‘Je zou verwachten dat in gemeenten met veel inwoners in armoede, er meer en breder aanbod is.’
Advies
Van hulp bij het schrijven van een bezwaarschrift tot advies bij een burenconflict: eerstelijns sociaaljuridische ondersteuning is voor veel inwoners een belangrijke vorm van rechtsbescherming. Sociaal raadslieden, rechtswinkels, het Juridisch Loket en andere experts denken gratis mee en voorzien burgers van advies. Hun hulp kan problemen voor mensen in kwetsbare situaties voorkomen.
Armoede
Dat is althans het idee. Maar uitgerekend gemeenten met rijke inwoners hebben juist meer locaties met sociaaljuridische ondersteuning, constateren onderzoekers van de Hogeschool Utrecht (HU). In gebieden met veel mensen met schulden is er daarentegen minder variatie aan sociaaljuridische hulp. ‘Dat is opmerkelijk’, zegt Nikki Lübeck, programmamanager rechtsbescherming bij Divosa. ‘Je zou verwachten dat in gemeenten met veel inwoners in armoede, er meer en breder aanbod is. Maar dat is dus niet zo.’
Migratieachtergrond
Er lijkt evenmin aansluiting te zijn tussen het aanbod in een gemeente en het aantal inwoners met een migratieachtergrond. Ook daar kijkt Lübeck van op: ‘Het zou voor de hand liggen als dat verband er wel is’. Vanwege taalbarrières, en omdat migranten volgens haar de regelingen minder goed kennen. Verder is in stedelijke gebieden het aanbod gevarieerder dan op het platteland.
Mismatches
Het gaat hier om een statistische analyse. Er is gewerkt met gemiddelden, dus het rapport geeft geen informatie over individuele gemeenten. Ook de kwaliteit van de dienstverlening is niet meegenomen. ‘We moeten daarom oppassen met het trekken van te snelle conclusies’, waarschuwt Majda Lamkaddem, associate lector Toegang tot het Recht. Niettemin verdienen de mismatches tussen behoefte en aanbod ‘dringend de aandacht van beleidsmakers’, stelt de HU-onderzoeker.
Minimumaanbod
Eerder bleek al dat inwoners moeite hebben met het vinden van juridische hulp. De kwaliteit van de ondersteuning is voor zoekende burgers soms lastig in te schatten. Divosa spreekt van een pijnlijke situatie en pleit voor een landelijk minimumaanbod.
