Gebrek aan arbeidsdeskundigheid bij gemeenten leidt tot mismatches, niet zichtbare arbeidsbeperkingen en meer mensen op de bank, zegt het Platform Sociaal Domein.
Arbeidsdeskundigheid gemeenten ondermaats
Gemeenten erkennen de positie van de arbeidsdeskundige onvoldoende, waardoor hun doelgroep, mensen met een arbeidsbeperking, niet goed…
Kortetermijndenken van gemeenten
Gemeenten erkennen de positie van de arbeidsdeskundige onvoldoende, waardoor hun doelgroep, mensen met een arbeidsbeperking, niet goed wordt gezien. Dat leidt tot negatieve persoonlijke en maatschappelijke effecten en is zelfs schadelijk voor de gemeentelijke portemonnee. Dat is de kern van het verhaal van het Platform Sociaal Domein van de Nederlandse Vereniging van Arbeidsdeskundigen (NVvA) en ook de conclusie van gesprekken met vier arbeidsdeskundigen. Voor de erkenning van hun eigen positie bouwen ze een lobby op, maar het gaat ze vooral om de mensen met een arbeidsbeperking die zij de dupe zien worden van gebrek aan deskundigheid en kortetermijndenken van gemeenten. Doel van het platform is dat elke gemeente een arbeidsdeskundige in dienst heeft of die kennis in huis heeft.
Arbeidsdeskundigheid ondergeschoven kindje
Voor de invoering van de Participatiewet in 2015 was het UWV verantwoordelijk voor mensen met een arbeidsbeperking in de Wajong. Kennis over loondispensatie, jobcoaching, evenals arbeidsdeskundigen en verzekeringsartsen waren daar allemaal voorhanden. Met het doelgroepenregister kwam de verantwoordelijkheid daarna bij gemeenten terecht. ‘Maar gemeenten hebben die infrastructuur van het UWV niet’, zegt Inge van den Berg, arbeidsdeskundige bij de gemeente Losser en commissielid van het Platform Sociaal Domein. In alle nieuwe taken die op gemeenten afkomen is haar werk een ondergeschoven kindje. ‘Het is pionieren. Ik kreeg daar vrijheid voor, maar het is vechten voor de aandacht. Het is onontgonnen gebied.’
Klantmanagers lopen tegen grenzen aan
Anders dan “gewone” werklozen heeft deze doelgroep extra en vooral duurzame begeleiding nodig. Zelfstandig arbeidsdeskundige Robert Meijer wordt regelmatig ingehuurd door gemeenten in Noord-Brabant en Limburg. ‘De meerwaarde van onze opleiding is dat je leert over belasting en belastbaarheid van een functie en een medewerker. In welke gradatie kan hij iets wel en niet. Daar zijn arbeidsdeskundigen heel vaardig in. Een persoon met rugklachten kan geen metselaar zijn, maar je kunt wel aanverwante passende functies zoeken. En: hoe benader je mensen met een arbeidsbeperking? Klantmanagers in de re-integratie lopen soms tegen hun grenzen aan in het finetunen en echt passend maken van de match. Daar kun je arbeidsdeskundige inzichten voor gebruiken. Ik zie mensen na drie dagen cursus loonwaardemetingen doen, terwijl daar heel veel arbeidsdeskundige benadering in zit.’
Externe kent regio minder
Feit is dat in veel gemeenten geen arbeidsdeskundigen werken. Het platform kent maar vier gemeenten met een formeel ingeschaalde arbeidsdeskundige: Amersfoort, Gouda, Hengelo en Velsen. Andere gemeenten moeten voor loonwaardemetingen een arbeidsdeskundige inkopen. Van den Berg: ‘Maar die ziet het grote verband in een regio minder, en kan geen gericht beleid richting werkgevers voeren. En gaat het goed als niet-arbeidsdeskundigen loonwaardemetingen doen? Arbeidsdeskundigen monitoren jongeren, zodat die zich verder kunnen ontwikkelen. Met inzet van de juiste expertise kun je voorkomen dat iemand met een arbeidsbeperking zich ziek meldt als een bedrijf iets verandert in het werkproces.’
DAD’en
Het UWV zet sinds 2015 in 35 arbeidsmarktregio’s Dedicated Arbeidsdeskundigen (DAD’en) voor betere samenwerking met en ondersteuning van gemeenten. Deze speciaal aangewezen arbeidsdeskundigen delen wetskennis en ondersteunen bij selectie van de juiste klanten voor adviezen, indicaties en beoordelingen. ‘Intussen is de rol van de DAD’en uitgebreid naar aanpalende onderwerpen rond re-integratie, zoals de banenafspraak en beschut werk’, aldus een UWV-woordvoerder. Het verschilt per arbeidsmarktregio hoe DAD’en helpen bij de verbinding tussen UWV en gemeenten en hoe deze vorm krijgt. ‘Binnen het UWV en bij gemeenten bestaat onverminderd behoefte aan deze samenwerkingsvorm en kennisuitwisseling. Het UWV wil de bestaande inzet van DAD’en voortzetten.’ Volgens Van den Berg kunnen DAD’en vanuit hun adviserende en ondersteunende rol nooit het werk doen voor de gemeente. ‘Het is een zware onderschatting van de behoeften van deze doelgroep als men gedacht heeft te kunnen volstaan met deze ondersteuning vanuit het UWV.’
Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur van deze week (inlog)
Reacties: 4
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Je zal voor je toekomst en inkomen maar van zulke ongeschoolde klootviolen bij je gemeente afhankelijk zijn.... En we laten het allemaal maar gewoon gebeuren, toch? Heel lang geleden trok er nog wel eens socialist ten strijde, maar die zijn door decadentie alle energie kwijt geraakt. Verdwaasd zoeken ze naar hun achterban.
je krijgt helemaal geen kans en zicht op een betere toekomst met dit klote beleid zeker niet als je ziek bent dan ben je alleen maar tot last
Reeds uit een onderzoek in 2002 is vastgesteld bij een grote Gemeente waar de schoen wringt. Als je het zogenaamde 'granieten bestand' analyseert dan blijkt dat een groot percentage niet werkt wegens medische beperkingen terwijl deze personen wel mogelijkheden hebben. Deze groep hoort niet in het bestand van de klantmanager maar heeft een andere speciale aanpak nodig en daar is een arbeidsdeskundige de aangewezen juiste persoon. Zo'n arbeidsdeskundige zou elke Gemeente in dienst moeten hebben.
Het probleem is eerder dat de bijstand niet ingericht is op mensen met medische arbeidsbeperkingen. Bovendien, als je minder dan 25/35 % arbeidsongeschikt bent volgens het UWV, dan krijg je van hen geen uitkering en val je (uiteindelijk) terug naar de bijstand.
Tel daarbij op dat iemand in de bijstand "snel" voldoende opleidingsniveau (zg. startkwalificatie) heeft om een baan te vinden en dus geen aanspraak kan maken op enige vorm van scholing; die aansluit bij hetgeen iemand al heeft. Bij het UWV is dit anders.
Ook is het een feit, dat werkgevers niet graag mensen met een bijstandsverleden aannemen, onder meer vanwege de negatieve beeldvorming die in de achterliggende tijd is geweest van de niet - willers.
Zoals ik de arbeidsdeskundige heb leren kennen, zie ik niet wat de extra bijdrage zal zijn anders dan dat dezelfde aanpak in het vaststellen van belastbaarheid e.d. toegepast zal worden zoals bij het UWV reeds gebruikelijk is. Als de goede vertaalslag hiervan gemaakt wordt naar de praktijk, dan kan een arbeidsdeskundige wellicht van nut zijn; zodat een uitkeringsgerechtigde op de juiste wijze wordt ondersteund.
Maar het is boven alles van belang om de stoppen met het veroordelen / stigmatiseren van bijstandsgerechtigden en hen ook passende scholingsmogelijkheden te bieden, zoals statushouders krijgen, zodat ook zij échte kansen kunnen creëren voor zichzelf.