Van start tot finish - integratie statushouders door sport en bewegen

Samen staan we aan de start van de Rotterdam Marathon. Als team, inclusief twee statushouders, lopen we de kwart marathon. Ter voorbereiding hebben we elkaar enkele malen ontmoet en een keer samen getraind. We voorzien de statushouders van een trainingsschema, zodat ze ook nog voor zichzelf kunnen oefenen. Daar is helaas weinig van terechtgekomen en van de vier statushouders die zich hadden aangemeld verschijnen er dan ook slechts twee daadwerkelijk aan de start. Onze kwart marathon verloopt uitstekend, we doen er met z’n allen ongeveer een uur over. In de euforie van het moment besluiten we om vaker met elkaar te gaan rennen. Na de marathon hebben we nooit meer samen gelopen, het initiatief was eenmalig.

Bovenstaand is slechts een voorbeeld, maar niet nieuw voor gemeenten. Er bestaan talloze projecten, initiatieven en bijeenkomsten om statushouders te betrekken, de zelfredzaamheid te vergroten of om de eigenwaarde te herstellen. Veel van die projecten staan helaas op zichzelf, zijn eenmalig of leiden uiteindelijk niet tot de gewenste resultaten. Wat zijn criteria om statushouders te integreren? En hoe kan sport en bewegen daarbij helpen?

Samenhangende aanpak

Integreren werkt alleen met een samenhangende aanpak, waarvan gezondheid en dus sport en bewegen onderdeel uitmaken. In het voorbeeld van de Rotterdam Marathon stond het project op zichzelf, zonder structurele opvolging aan het sporten en bewegen te geven. Daarnaast was er onvoldoende oog voor de situatie van de statushouders. De mannen wachtten op gezinshereniging en vulden hun dagen met een intensief programma gericht op werk, scholing en activering. Sport en beweging maakte geen onderdeel uit van dat programma.

Recent onderzoek (Monitor gemeentelijk beleid arbeidstoeleiding vluchtelingen 2017 van het Kennisplatform Integratie & Samenleving) toont aan dat, ondanks de toegenomen inspanningen van gemeenten, de uitstroom naar werk of opleiding gering is. Statushouders zijn in hun hoofd vaak met andere dingen bezig. Wij hebben dezelfde ervaring. De mannen keken uit naar de datum van gezinshereniging, maar maakten zich ook druk over gezondheidsproblemen en financiële zorgen. Daaraan mogen we niet te snel voorbij gaan.

Sportverenigingen belangrijke partners

Sport gaat niet alleen puur om de sport, de inzet ervan moet juist ook een meer maatschappelijke component krijgen. Sport en beweging gaan stress en psychische klachten tegen en bieden structuur en vertrouwen. Om tijdens het sporten zo nodig de juiste ondersteuning te kunnen bieden moeten sportaanbieders en -verenigingen weten wie er allemaal nog meer betrokken zijn bij de statushouders. Dat maakt ze dus tot belangrijke partners in het omliggende maatschappelijk veld. Trajecten gericht op de gezondheid (sport en bewegen) van de statushouder moeten ruimte krijgen in de samenhangende aanpak.

Startpunten succesvolle aanpak

Laten we eens enkele punten formuleren die als start voor een succesvolle aanpak kunnen dienen.

1)	Om statushouders te laten integreren moet er oog zijn voor alle partners rondom de statushouder. Betrek daarom ook welzijnsinstellingen, sportaanbieders en -verenigingen. Door de samenwerking tussen alle betrokken partijen ontstaat inzicht in opleidingsniveau, werkervaring, netwerk, behoefte en gezondheid van de statushouder. En dus in het gewenste traject.
2)	Zorg voor borging. Structurele samenhangende projecten zijn van belang om de integratie te laten slagen. Deze projecten zijn afhankelijk van onder meer visievorming en beleid op de lange termijn, maar ook van een structurele financiële inzet. Met name sportaanbieders en -verenigingen zijn afhankelijk van subsidies en andere bijdragen. Vaak eindigen projecten – ook succesvolle - omdat de financiering vanuit de gemeente niet meer mogelijk is. Sportaanbieders en -verenigingen kunnen hun bijdrage echter alleen blijven leveren als zij structurele gelden blijven ontvangen. De gemeente kan hierbij denken aan ontkokering.
3)	Stel een regiecoördinator aan. Dat is iemand die al in uw gemeente werkt en zicht heeft op de sociale kaart. Bijvoorbeeld een wijkteammedewerker. Die coördinator is verantwoordelijk voor het proces, houdt overzicht, signaleert en brengt partijen samen. De gemeente houdt de regie.
4)	Breng de ondersteuningsmogelijkheden voor de statushouders op het gebied van sport en bewegen in kaart.

Finish

Onze avonturen in de Rotterdam Marathon hebben gediend als metafoor om onze startpunten te formuleren. Maar die kunnen we natuurlijk in de gehele sport- en beweegsector gebruiken. Het doel is niet om eenmalig een marathon te rennen, maar om samen met de statushouder en de betrokken partijen te kijken wat er nodig is om te integreren. Zodat we zorgen voor een structurele aanpak en borging van projecten. Pas dán is de finish bereikt!

Wilt u verder praten of meedenken over de inzet van sport en beweging als middel om te integreren? Moniek Lucassen gaat graag met u in gesprek.