Veel gemeenten geven meer geld uit aan de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) dan ze van het rijk binnenkrijgen. In 2010 gold dat voor bijna 70 procent van de gemeenten.
Wmo pakt nadelig uit voor gemeenten
Veel gemeenten geven meer geld uit aan de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) dan ze van het rijk binnenkrijgen. In 2010 gold dat voor…
Dat blijkt uit een rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) neemt dat percentage toe. Gehandicapten, ouderen en andere hulpbehoevenden kunnen sinds 1 januari 2007 bij de gemeente een beroep doen op de Wmo. Het SCP evalueert deze wet in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het deelrapport geeft een landelijk beeld van hoe het lokale Wmo-beleid er volgens gemeenten in 2010 uitzag.
Overschrijding van het budget
De wet verplicht gemeenten hulpbehoevenden te helpen met bijvoorbeeld een scootmobiel of huishoudelijke hulp. Die plicht leidt er volgens de VNG toe dat overschrijdingen van het budget zo veel voorkomen. De kans is klein dat de kosten zullen afnemen, want meer steunregelingen gaan onder de Wmo vallen. Zo zullen bijvoorbeeld taken die nu nog worden bekostigd uit de Algemene wet bijzondere ziektekosten (Awbz) de komende jaren naar de Wmo worden overgeheveld. Dat betreft de wet die de bijzondere en langdurige ziektekosten regelt.
Decentralisatie is bezuiniging
Onderdeel van de decentralisatieafspraken is dat gemeenten die taken voor minder geld moeten uitvoeren. De decentralisatie is namelijk tegelijk ook een bezuinigingsoperatie. Het budget voor huishoudelijke hulp wordt bijvoorbeeld met 40 procent gekort.
Extra taken, minder geld
ANBO, de Algemene Nederlandse Bond voor Ouderen, voorziet dat dit probleem vooral groter wordt. ‘Dit rapport gaat over 2010, en sinds die tijd krijgen gemeenten er vooral taken bij, terwijl er geen extra geld bij komt. Het kan gewoon niet zo’, aldus ANBO-directeur Liane den Haan.
Het ligt voor de hand dat gemeenten de Wmo gaan versoberen. Uit het gepubliceerde SCP-onderzoek blijkt dat die versobering al in gang is gezet. Vier op de tien gemeenten werden toen al strenger bij het toekennen van hulp.
Eigen bijdrage hulpbehoevenden
Gemeenten vragen sinds paar jaar eigen bijdragen van hulpbehoevenden. ANBO onderzocht eind 2011 hoe ver gemeenten gaan met die eigen bijdragen. Een grote meerderheid van de Nederlandse gemeenten hanteert nog altijd inkomensgrenzen voor Wmo-voorzieningen, ondanks een verbod daarop, zo bleek. 45 van de 63 onderzochte gemeenten hanteerden grenzen tussen de 120 en 150 procent van het sociaal minimum, om mensen uit te sluiten van bijvoorbeeld vervoersvoorzieningen. ANBO drong erop aan dat staatssecretaris Van Rijn zijn maatregelen nam, en de gemeenten zou dwingen zich aan de wet te houden. In februari 2013 waren daar nog altijd twijfels over.
Gemeenten hebben onvoldoende budget
Hoewel uit het SCP-onderzoek blijkt dat vrijwel alle gemeenten voldoen aan hun taak om een breed loket aan te bieden, bleek uit ANBO-onderzoek onder bijna 1400 leden en niet-leden dat respondenten over het algemeen ontevreden zijn over de toegankelijkheid, betrokkenheid, klantvriendelijkheid en deskundigheid van het Wmo-loket. ‘Dat is nu al een probleem, maar zal een nog veel groter probleem worden als de gemeenten ook een deel van de AWBZ moeten gaan uitvoeren. Gemeenten hebben onvoldoende budget, ervaring en deskundigheid hebben om complexe dienst- en zorgverlening netjes en goed te organiseren.’
Reacties: 5
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Nu al zien gemeenten zich genoodzaakt de uitvoering van WMO te 'versoberen'. Dit zal ook gebeuren bij de Jeugdzorg en Participatie. En het aantal zorgbehoevenden zal niet afnemen. Destemeer reden voor gemeentelijke organisaties te kijken naar de mogelijkheden van opdrachtgeverschap en opdrachtnemerschap. Spanningsveld ligt hier vooral bij de wil en durf van de bestuurlijke kant van de gemeentelijke organisatie (B&W en gemeenteraad) om het ondernemerschap te laten plaatsvinden. Zolang daar wordt vastgehouden aan lokale identiteit en persoonlijk belang - o.a. met het oog op de komende gemeenteraadsverkiezingen - zal het probleem rondom tekorten in het sociaal domein alleen maar nijpender worden.
De transitie van de WMO naar de gemeente ging ook gepaard met een efficiencykorting door het Rijk. Bovendien is men in een gemeente toeschietelijker want men kent de mensen en is praktisch ingesteld (bezwaar, beroep, klacht en politieke bemoeienis kosten een veelvoud van de gevraagde voorziening). Niet zo gek dus dat de gemeenten te kort komen. Het zal er straks van komen dat sommige gemeenten voor zichzelf een soort subsidieplafond instellen en de WMO-gerechtigden ponds-pondsgewijze gaan korten. Minder uren hulp b.v. en/of in een lagere categorie. De meer sociale gemeenten zullen de bedoeling van de WMO uitvoeren maar zullen het geld ergens anders vandaan moeten halen. Minder wegonderhoud, minder subsidie voor de fanfare of jeugdsport enzovoorts. De volgende vraag is of de WMO-transistie model staat voor de op stapel staande transisties. En wanneer verplichte gemeentelijke samenwerking voorgeschreven wordt, dat dit heel veel extra gaat kosten aan bestuurlijk en ambtelijk geheenenweer; elk jaar opnieuw met een enorme overhead als gevolg. Mijn idee is: transitie prima, maar een duidelijk kader is noodzaak waarbij samenwerking alleen in absolute noodgevallen mogelijk is.
Voor zover mij bekend hebben gemeenten vooral de eerste WMO-jaren geld aan de transitie verdiend. Dat gemeenten nu tekort komen heeft enerzijds te maken met het feit dat gemeenten de besteding van hun financiële middelen niet goed in de hand hebben en anderzijds met het feit dat zij zich door het Rijk laten opschepen met extra uitgaven.
nu CPB eindelijk de harde feiten inzake financiën en de hulpvaardigheid (2-5%) inzake uitvoering Wmo/AWBZ,e.d. boven tafel heeft gehaald is het bestuurlijk, landelijk en lokaal, voor wat betreft de vooronderstellingen van burenhulp,burgerkracht, zelfredzaamheid, eigen kracht, etc. etc. een fata morgana gebleken en steken zij de handen in de lucht met de slogan: Terugtrekkende overheid.
De bestuurders/beleidsmakers dienen echter de euvele moed te hebben om, naar hun beleving, af te dalen naar het gewone klootjesvolk over wiens ruggen en voor wie zij altijd gedacht hebben wat voor dat volk het beste zou zijn(regeltjes, regeltjes, burocratie, etc. en..............blijven plakken op de gouden zetels1).
Indien werkelijk afgedaald, daadwerkelijk gebruik makend van de kennis en kunde bij dat volk door middel van het al jaren (bijv. bij Wmo-wet opgelegde) burgerparticipatie en de onverbloemde werkelijkheid en de voornoemde problemen toont, dan moet het al heel gek lopen dat dat sociale kapitaal (het volk) niet in eendrachtige samenwerking met de bestuurders/beleidsmakers er uit zal weten te komen.
Dit vereist echter wel openheid, transparantie,gelijkwaardigheid en meer van die deugden, die vooralsnog kennelijk bij de bestuurders/beleidsmakers nog ver te zoeken is.
Er zijn echter hoopgevende experimenten uitgevoerd door een probleemwijk te budgetteren wat het de gemeente jaarlijks kost(zowel directe- als indirecte kosten) om die wijk te kunnen laten funktioneren en vervolgens heeft die wijk in gezamenlijke verantwoordelijkheid met al haar bewoners de volledige zelfbeschikking en 80% van het berekende budget gekregen.
Tot ieders verbazing werd binnen een paar jaar de wijk geen probleemwijk meer en kwam de wijk toe met aanmerkelijk minder budget dan die 80%; er ontstond (met vallen en opstaan) meer vrijwilligerswerk, burenhulp/toezicht, sociale controle en cohesie etc.(hetgeen wat in een normaal bestuurd huishouden over het algemeen ook plaats vindt).
Hoop doet leven, wellicht staan er meer van die doordenkende bestuurders/beleidsmakers op en kunnen we met z'n allen "De Tent" open houden en blijven runnen.
Hr.Wiersma schreef U vroeger ook artikelen in Sociaal Bestek?