Kamer: stop gedwongen aanbesteding jeugdreclassering

Met een breed gesteunde motie hoopt D66-Kamerlid Ingrid van Engelshoven dat gedwongen aanbesteding van jeugdreclasserings- en jeugdbeschermingstaken ten einde komt. De motie spoort minister Plasterk aan om hierover snel duidelijkheid te verschaffen aan gemeenten. 'Hij is daar verantwoordelijk voor en moet de vakministers achter de broek zitten.'

Gedwongen kader

Als wethouder jeugdhulp in de gemeente Den Haag wist Van Engelshoven dat de gedwongen aanbesteding een ingewikkeld onderwerp is en dat voor de continuïteit van de uitvoering van jeugdreclassering en jeugdbeschermingstaken werd gevreesd als gecertificeerde instellingen daaraan mee moesten doen. Het wordt gemeenten door de rechter opgelegd, het is een gedwongen kader. Maar is dat nu nodig via de markt? Die markt is niet heel groot en aanbesteden doe je waar een echte markt is. Ik betwijfel of die hier is.’

Nieuwe onzekerheid
Bij gecertificeerde instellingen zijn grote reorganisaties geweest, omdat ze taken in het vrijwillige kader moesten afstoten. Nu ze de zaken eindelijk op orde hebben zou er nu weer onzekerheid ontstaan door de gedwongen aanbestedingen, merkt Van Engelshoven op. ‘Zou het hen niet lukken om de aanbesteding te krijgen, dan zouden instellingen omvallen. Jeugdbescherming West is actief in vier regio’s en alleen zo komen ze rond. Als zij in een regio moeten stoppen, dan staan de andere regio’s ook met lege handen. Wie daarmee geholpen?’

Jaarrekening niet goedgekeurd

Van Engelshoven weet dat gemeenten zich ook gedwongen voelen tot aanbesteding over te gaan om onrechtmatigheden in hun jaarrekening te voorkomen. ‘Gemeenten worstelen daarmee. De minister moet helderheid bieden over de aanbestedingsplicht.’ Als gemeenten (een deel van) de jeugdhulp niet aanbesteden, dan is hun jaarrekening bij een accountantscontrole niet rechtmatig. ‘En als het om een groot deel van de begroting gaat, dan krijgen ze geen goedkeuring. We hebben dat ook gezien met de pgb’s. Daarna kregen veel gemeenten geen goedkeuring.’

Ministers achter broek zitten

Van Engelshoven heeft veel aanbestedingsjuristen gesproken, maar moet constateren dat er geen eenduidigheid is over de aanbestedingsplicht. ‘Er zijn nu nog te veel vraagtekens bij gemeenten. Desnoods moet het maar een jaar later.’ Na herhaaldelijk aandringen door de Tweede Kamer, de VNG en jeugdzorg is er nog steeds geen duidelijkheid over de noodzaak in 2018 over te gaan tot aanbesteding. ‘Het duurt maar. Daarom heb ik maar een motie ingediend tijdens het Algemeen Overleg Sociaal Domein met Plasterk. Het is zijn verantwoordelijkheid dat gemeenten hier duidelijkheid over moeten krijgen. Hij moet de vakministers achter de broek zitten.’

Snel duidelijkheid
Er is al een onderzoek gaande naar afschaffing van de aanbestedingsverplichting. Daarover zou staatssecretaris Van Rijn na de zomer rapporteren. Ook is er een werkgroep opgericht die gemeenten in 2018 gaat ondersteunen met kennis en ervaring over de inkoop in het sociaal domein. ‘Ik hoop dat de werkgroep de motie ziet als steun in de rug.’ Van Engelshoven wil niet tot na de zomer moeten wachten op duidelijkheid, maar die binnen een paar weken hebben. Als het niet snel gebeurt, dan kaart ik het nog eens aan in een procedurevergadering. Als het wel na de zomer wordt, dan wordt het wel heel ingewikkeld voor gemeenten om niet al te beginnen.’