Herschikking taken sociaal domein slecht idee

Nu weer een stelselwijziging doorvoeren zou onverstandig zijn. De decentralisaties (jeugd)zorg, maatschappelijke ondersteuning en (arbeids)participatie hebben tijd, rust en ruimte nodig om tot zijn recht te komen. Het te magere budget en de inperking van de gemeentelijke beleidsvrijheid, speelt gemeenten wel parten.

Eén blok

Dat stelt de Vlissingse wethouder Albert Vader (Wmo en jeugdhulp) in reactie op de suggestie van minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) dat de provincie Zeeland de naar gemeenten gedecentraliseerde taken (jeugd)zorg, maatschappelijke ondersteuning en werk zou kunnen overnemen. Onder meer omdat alle Zeeuwse gemeenten toch al als één blok binnen het sociaal domein samenwerken. Ook zou het voor de democratische legitimiteit beter zijn als de provincie de taken zou overnemen, vindt Ollongren.

Geen goed idee

Vlissingen sluit zich daarmee aan bij Middelburg, die eerder deze week al stelde het geen goed idee te vinden om de Wmo, de Jeugdwet en de Participatiewet aan de provincie over te dragen. Veere wil vooralsnog niet inhoudelijk reageren. De gemeente wil zich er eerst nog verder in verdiepen voordat ze met een mening naar buiten komt, zo laat een woordvoerder weten.

Efficiënte aanpak

‘Het idee van de decentralisaties is zorg en ondersteuning dicht bij de inwoners te beleggen. Uitgangspunt hierbij is dat inwoners meer eigen verantwoordelijkheid nemen en hun 'eigen kracht' en sociale netwerk benutten’, aldus Vader. ‘Inmiddels zijn de decentralisaties in de praktijk doorgevoerd. Gemeenten krijgen steeds meer zicht en grip op de werkprocessen in de praktijk. Er worden lessen geleerd en verbeterslagen gemaakt om te komen tot een efficiënte aanpak’, stelt de Vlissingse wethouder Vader.

Niet wenselijk

Hij tekent aan dat, in tegenstelling tot wat Ollongren suggereert, niet op alle vlakken in het sociaal domein provinciebreed wordt samengewerkt. Dat gebeurt alleen bij de inkoop van jeugdhulp. De toegang tot de Wmo en Jeugdwet is lokaal georganiseerd. ‘Op de arbeidsmarktregio Zeeland is afstemming en samenwerking, maar de Participatiewet wordt per regio in samenwerking in een gemeenschappelijke regeling uitgevoerd. Er wordt op diverse onderdelen wel samengewerkt vanuit een “coalition of the willing”’, aldus Vader. ‘Overheveling naar de provincie suggereert uniformering die wij op dit moment niet wenselijk vinden.’

Kostenverhogend

Volgens de Vlissingse wethouder krijgen gemeenten steeds meer zich en op werkprocessen in de praktijk, maar het rijk maakt het gemeenten niet makkelijk. De financiële middelen die het rijk ter beschikking stelt, zijn echter onvoldoende. ‘Dicht bij de burger organiseren kan ook kostenverhogend werken. Er is een lage drempel voor de toegang’, aldus Vader. Daarnaast wordt de gemeentelijke ruimte om de taken uit te voeren door de rijksoverheid steeds verder ingeperkt. Hij doelt daarmee onder meer op de invoering van het Wmo-abonnementstarief en de invoering van de Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) reële kostprijs Wmo. Die AMvB regelt hoe een reële kostprijs moet worden vastgesteld. Vader: ‘Beleidsvrijheid om inrichting te kiezen “op maat voor eigen inwoners” wordt niet gefaciliteerd.’

Vloeibaar

Vader heeft niet alleen maar kritiek op de suggesties van Ollongren. Hij erkent de noodzaak om maatschappelijke opgaven in ‘vloeibare’ bestuursverbanden op te pakken. Volgens hem gebeurt dat ook. De Zeeuwse overheden hebben in het Overleg Zeeuwse Overheden (OZO) hun krachten gebundeld ‘om als één overheid samen te werken aan de belangrijkste toekomstige opgaven voor Zeeland’, aldus Vader. ‘Met de oprichting van het OZO gaan de Zeeuwse overheden hun onderlinge samenwerking verder intensiveren. Dat is nodig, omdat de regionale opgaven te groot en complex zijn voor één overheid. Bijvoorbeeld als het gaat om energietransitie, de klimaatopgaven, de woningmarkt en andere opgaven uit het landelijk vastgestelde Interbestuurlijk Programma.’