Advertentie
sociaal / Nieuws

Tot 1 op de 7 in geldnood door energieprijzen

In een 'donker scenario' heeft 15 procent van alle huishoudens moeite om de rekeningen te betalen, berekende het Centraal Planbureau.

09 juni 2022
verwarming
Shutterstock

Door stijgende energieprijzen kunnen bijna 1,2 miljoen huishoudens met financiële problemen te maken krijgen. Dat berekende het Centraal Planbureau (CPB) in een stresstest, die laat zien in hoeverre Nederlandse huishoudens bestand zijn tegen blijvend hoge energieprijzen. Om groeiende energiearmoede te voorkomen, is een verhoging van de uitkeringen en het minimumloon effectiever dan een verlaging van accijnzen en btw, stelt het CPB.

Lid voor de rekenkamer

Gemeente Kampen
Lid voor de rekenkamer

Strategisch Projectadviseur

JS Consultancy
Strategisch Projectadviseur

Blijvend hoge prijzen

In de stresstest berekent het CPB wat er gebeurt als Nederlandse huishoudens te maken krijgen met blijvend hoge prijzen voor energie en andere vaste lasten. Bij het prijspeil van begin vorig jaar hadden al 500.000 huishoudens moeite om de rekeningen te betalen. In het basisscenario, waarin de energieprijs drie keer zo hoog is als toen, komen daar 170.000 huishoudens bij.

Donker scenario

Als de energieprijs nog verder stijgt en stabiliseert op zeven keer het peil van begin 2021 – een 'donker scenario' – komen daar nog een half miljoen huishoudens bovenop. In dat geval hebben zo'n 1,2 miljoen huishoudens (ongeveer 1 op de 7) moeite om de rekeningen te betalen. Het huidige prijsniveau ligt min of meer tussen de twee scenario's in.

Buffers

In totaal komen tussen de 9 en 15 procent van de huishoudens in geldnood bij blijvend hoge energieprijzen. Ruim de helft daarvan kan het nog minstens een jaar uitzingen door in te teren op de financiële buffers. Tussen de 190.000 en 350.000 huishoudens komt al binnen drie maanden in geldnood.

Bijstand

Met name mensen in de bijstand zijn kwetsbaar. In het donkere scenario zitten ruim 8 op de 10 bijstandsgerechtigden in de knel met de vaste lasten. Bij de helft daarvan spelen de problemen al binnen drie maanden op. Vanwege de vermogenstoets hebben bijstandsgerechtigden per definitie geen grote buffers.

Maatregelen

De rijksoverheid heeft een aantal eenmalige maatregelen genomen om de effecten van de stijging te dempen. Zo is de energiebelasting en de accijns op brandstof verlaagd en wordt er een energietoeslag van 800 euro uitgekeerd aan huishoudens met een inkomen tot 120 procent van het sociaal minimum. Mochten die maatregelen permanent beleid worden, dan zorgt dat in de berekeningen van het CPB voor een lichte daling van het aantal huishoudens in geldnood (240.000 in het donkere scenario en 160.000 in het basisscenario). Met andere woorden: het beleid helpt slechts deels.

Doelmatig

Het CPB stelt dat generieke maatregelen, zoals het verlagen van accijnzen en belastingen, weinig doelmatig zijn. Voor de hardst geraakte groep is het te weinig, en bovendien bereikt de hulp ook veel mensen die het niet per se nodig hebben. De stresstest wijst immers uit dat het merendeel van de Nederlandse bevolking niet in geldnood komt door de prijsstijging. Effectiever is het om het inkomen van de meest kwetsbare groepen structureel te versterken, door bijvoorbeeld het minimumloon en de uitkeringen te verhogen.

Reacties: 2

U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.

P. Smit
Ons kabinet heeft opeens heel veel geld nodig dus het zal blijven harken waar het maar kan. Alles met als doel: you'll own nothing and be happy'.
Hielco Wiersma
Aan visionair leiderschap ontbreekt het in Den Haag al meer dan 10 jaar. In (bijna) iedere sector is er sprake van grote achterstanden en diverse crisisdossiers die al lang hadden moeten worden opgelost en/of aangepakt. Regeren is wat anders dan (een beetje) kruidenieren en op de winkel passen.

Op het gebied van financiën gaan in de nabije toekomst o.a. de volgende zaken nog een belangrijke rol spelen:
1. minder inkomsten
-afbetaling schulden ondernemers, op onderdelen dus minder dan geraamde inkomsten
-minder of geen dividend Schiphol i.v.m. met wanprestatie luchthaven
2. meer inkomsten
-uit gas, btw op energie
3.meer uitgaven
-compensaties Groningen, Kinderopvang en BOX 3
-koppeling verhoging minimumloon aan uitkeringsgerechtigden en AOW
-compensatie, subsidies in energiekosten.
-oorlog Oekraïne, opvang vluchtelingen
4. verlagen van inflatie.

De indexatie van pensioenen is helemaal een apart verhaal. Het vermogen van de pensioenfondsen loopt inmiddels door de lagere koersvorming van aandelen fors terug, terwijl de (zogenaamde) dekkingspercentages van diezelfde fondsen nu als gevolg van de rentestijgingen hard stijgen tot inmiddels gemiddeld ca. 125%.
Gepensioneerden kunnen nu dus vooral beter vasthouden aan het huidige Financieel Toetsingskader (FTK) want 1% stijging van de rente op de kapitaalmarkt levert volgens deze systematiek een ca. 11% hoger dekkingspercentage op. Met het huidige FTK en de huidige financiële vooruitzichten kunnen de meeste gepensioneerden straks dus na meer dan 13 jaar sappelen eindelijk forse indexaties gaan incasseren.
Knot, Dijsselbloem c.s. en veel politici zullen vast nog last krijgen van slapeloze nachten voor hun destijds verstrekte waardeloze adviezen en/of besluitvorming. Het is (poliitieke) hypocratie ten top.
Advertentie