Bijstandplan Terneuzen lijkt wettelijk niet toegestaan

Politiek gevoelig
Vier gemeenten praten al lange tijd met het ministerie over een experiment met de bijstand. Ze willen kijken of zaken als meer vrijheid voor bijverdiensten en minder strenge handhaving leiden tot een grotere uitstroom dan strikte regels en verplichte tegenprestatie. Een politiek gevoelige kwestie, zeker met een kabinet waar de VVD deel van uitmaakt. De partij is fel tegen meer vrijheid voor mensen in de bijstand. Staatssecretaris Jetta Klijnsma (PvdA, SZW) heeft samen met de gemeenten Groningen, Tilburg, Utrecht, Wageningen een experiment weten te smeden dat ook voor de VVD acceptabel is. De Amvb die nodig het om te starten ligt op dit moment bij de Raad van State voor advies.

Minder stress
Vanavond beslist de gemeenteraad van Terneuzen over een heel eigen plan met 20 mensen die in de bijstand zitten. En om geen last te hebben van de Participatiewet en de regelgeving uit Den Haag, gooien de Zeeuwen het over een andere boeg. De 20 krijgen geen bijstand maar een gift. Terneuzen hoopt door de gift de stress over regels en verantwoording bij de mensen weg te halen en zodoende ruimte te creëren voor rust en nieuwe initiatieven. Minder stress zal de gezondheid bevorderen en mensen hopelijk weer actiever maken, is de gedachte.

Niet toegestaan

Het ministerie van Sociale Zaken is ‘enigszins overvallen’ door de plannen van de Zeeuwse wethouder Cees Liefting (PvdA). ‘Op basis van de informatie waarover we nu beschikken lijkt het voornemen van de gemeente Terneuzen wettelijk niet toegestaan’, meldt het ministerie. De gemeente denkt wellicht een mooie omweg te hebben gevonden door de Participatiewet helemaal te omzeilen, maar de plannen rieken naar inkomenspolitiek en daar mogen gemeenten zich niet mee bezighouden. Of, in de woorden van het ministerie: ‘De gemeente Terneuzen zou hiermee een vervanging van de bijstand creëren buiten de Participatiewet om en dat is geen gemeentelijke bevoegdheid.’

Niet de ruimte die wij zoeken

Staatssecretaris Klijnsma heeft zich onlang zelf door wethouder Liefting laten bijpraten over zijn voorstel. Ongetwijfeld heeft ze hem toen verteld dat Terneuzen mee kan doen met de experimenten zoals die in de Amvb vastgelegd zijn en waarmee ook de andere gemeenten aan de slag gaan. Maar wethouder Liefting vertelde dinsdag in een interview met Binnenlands Bestuur al dat hij die experimenten niet ziet zitten. ‘Dat is niet de ruimte die wij zoeken’. SZW wacht eerst af of de gemeenteraad het voorstel vanavond aanneemt en laat verder weten bereid te zijn om met de gemeente Terneuzen mee te denken ’óf en hoe het voorstel binnen de kaders van de Participatiewet kan worden vormgegeven’.