Prachtig nieuws uit de provincie Overijssel voor iedereen die de sociale werkvoorziening lief heeft. De gemeenten Hellendoorn en Rijssen- Holten willen uittreden uit de Gemeenschappelijke Regeling Soweco. Met dit besluit doen zij wat eigenlijk alle gemeenten zouden moeten doen, namelijk initiatief nemen en de regie pakken op dit belangrijke onderwerp.
Lente in Twente
Al decennialang wordt de sociale werkvoorziening (Sw) namelijk gedomineerd door de bedrijfstak zelf, de Sw-bedrijven. Zij konden hun gang…
Al decennialang wordt de sociale werkvoorziening (Sw) namelijk gedomineerd door de bedrijfstak zelf, de Sw-bedrijven. Zij konden hun gang gaan door de apathie van de gemeenten. Gemeenten staan erbij en kijken ernaar en ze trekken bij tijd en wijle de portemonnee als er weer geld bij moet. Deze Twentse gemeenten zijn het blijkbaar zat en willen de WSW zelf uitvoeren.
GR = Gijzelings Regeling
Op dit moment wordt in heel Nederland druk gewerkt aan de herstructureringsplannen voor de Wsw. (Een mooi werkgelegenheidsproject voor de adviesbureaus; maar dit geheel terzijde.) Eén van de onderwerpen is op welke manier men wil samenwerken en wat (nog) de rol is van een Gemeenschappelijke Regeling (GR). Gemeenten die de GR gewoon in stand laten en zelfs nog meer taken willen toebedelen aan dit samenwerkingsverband leggen formeel hun hoofd in de strop. Een GR is namelijk een vorm van verlengd lokaal bestuur. De bevoegdheden worden overgedragen aan dit orgaan. En Sw-bedijven hebben laten zien dat ze een soort rupsjes-nooitgenoeg zijn met een geweldige overlevingsdrang. Dat kan dus leuk worden. Ik hoor zelfs geluiden dat de Sw-bedrijven ook nog wel de dagbesteding willen uitvoeren. Je moet maar durven!
Uit staatsrechtelijk of democratisch oogpunt is het eigenlijk onvoorstelbaar dat de gemeenteraad nul komma nul zeggenschap heeft over één van de grootste posten op de gemeentebegroting. Het enige dat een raad kan doen is de wethouder met een boodschap op pad sturen naar het bestuur van de GR. Sommige GR’en bestaan wel uit tien gemeenten, dus deze arme wethouders moeten in een soort Poolse landdag hun zegje doen en maar afwachten hoe de stemming verloopt. Gemeenten houden elkaar gevangen, en zoveel spelers biedt de Sw-bedrijven op hun beurt de gelegenheid voor verdeel en heers. In feite is sprake van een soort onderlinge gijzeling.
Het democratisch tekort klemt nu meer dan ooit, omdat de Wsw nadrukkelijk in de context moet worden geplaatst van het brede terrein van werk, inkomen, zorg en welzijn. Dit vereist veel politieke, beleidsmatige en financiële keuzes. Dit kun je natuurlijk nooit aan een GR overlaten. Maar door deel te nemen in een GR worden juridisch en financieel de handen van de gemeente wel afgehakt. Ik vraag me af hoe lang managers van afdelingen Sociale Zaken dit binnen hun gemeenten nog kunnen verkopen aan de collega’s van Financiën of Welzijn. Hun dure geld wordt weggezogen in een zwart gat van ongrijpbare constructies als een GR of NV.
Hulde dus aan Hellendoorn en Rijssen-Holten. Hun initiatief verdient onze steun. Lezers, maak gebruik van al uw (digitale) mogelijkheden. Twitter tot u er bij neer valt, zet het op Facebook of Hyves en vertel het al uw vrienden op LinkdIn. Ga desnoods deze zomer op vakantie naar dit stukje Nederland. Loop dan het gemeentehuis binnen en druk het voltallige college en de betrokken ambtenaren tegen uw borst. Roep zo hard als u kunt: 'Zet ‘m op! Doorgaan!' Want er is nog een lange weg te gaan met vele hindernissen: het gemanipuleer van de Sw-directie, de OR die de hakken in het zand zet, het onderlinge soebatten over de uittredesom; de petjes, fluitjes en spandoeken voor het gemeentehuis of in de raadszaal. Gemeenten, houdt uw rug recht. Jullie zijn mijn helden. Laat voor één keer de revolutie in Overijssel beginnen.
Rik Bolhuis
PS
Waarom hebben de VNG of Divosa nog nooit een handleiding geschreven over opheffing van of uittreding uit een GR? Bang om Cedris tegen de haren in te strijken?
Reacties: 8
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Denkt er ook nog iemand van de heren en dames politici aan de mensen waarover het te doen is??? Aan ons wordt er namenlijk niets gevraagd als er een delegatie van de gemeenten komt kijken op de werkplaatsen.Het heeft de aanschijn van een soort koehandel,waarin WIJ verkocht worden aan de hoogste bieder en totaal geen rekening wordt gehouden met onze beperkingen.Waar willen jullie de werknemers kwijt,die geen aantekening voor BESCHUT WERKEN hebben in deze tijd waarin zelfs voor mensen zonder beperkingen geen werk te vinden is??????
Rik Bolhuis overdrijft.
Hij zet met zijn taalgebruik ("GR = Gijzelings Regeling") ambtenaren en bestuurders van GR-en ten onrechte weg als incompetente en onbekwame stakkers. Ook zouden zij wegzuigers van duur geld zijn en verantwoordelijk voor een zwart gat van ongrijpbare constructies.
Allemaal onzin natuurlijk: een gemeenschappelijke regeling wordt óf aangegaan door gemeenteraden (daarover wordt besloten in gemeenteraden) óf door colleges van B&W, maar dan alleen met instemming van de gemeenteraad. Raden zijn dus ALTIJD betrokken. Of gemeenteraden wel voldoende doorzien wat er gebeurt of voldoende lef hebben bij het al dan niet overdragen van bevoegdheden hangt af van bekwaamheid, inzicht en (politieke) durf. Overigens: een begroting van een GR wordt altijd voorgelegd aan de gemeenteraad om de gevoelens daarover kenbaar te maken, dus hoezo "weggezogen in een zwart gat"? De ambtelijke staf van een GR is verantwoordelijk voor de uitvoering van de begroting; het bestuur van de GR houdt daarop toezicht. Gebruikelijk is trouwens dat de gemeenten in de loop van het uitvoeringsjaar (door middel van managementrapportages) op de hoogte worden gehouden van het verloop van de begroting. Gemeenteraden kunnen het bestuur van een GR ter verantwoording roepen. Er zijn "ultieme middelen" beschikbaar, zoals het opzeggen van het vertrouwen in het GR-bestuur of individuele leden daarvan. De mythe dat GR-en niet democratisch kunnen worden gecontroleerd moeten we niet in stand laten. Veeleer schrikken gemeenteraden terug voor het nemen van verantwoordelijkheid c.q. voor het stellen van daden.
Is het nu echt zo'n geuzendaad dat Hellendoorn en Rijssen-Holten uit Soweco stappen? In de eerste plaats stellen ze de andere gemeenten met wie ze in Soweco samenwerken voor het blok (ik vermoed dat het niet bepaald positief zal zijn voor het onderlinge vertrouwen; die gemeente(bestuurders) komen elkaar vaker tegen natuurlijk), vervolgens ontstaan er zonder twijfel vraagstukken rond de desinvesteringen die het gevolg zijn van uittreden van 2 van de 6 deelnemers (waar komen die centen vandaan, of is dat geen 'duur geld'?) en dan het allerbelangrijkste punt: Hellendoorn en Rijssen-Holten zullen dan binnen de gemeentelijke context ZELF moeten gaan zorgen voor de mensen die op een zekere vorm van beschermd werken aangewezen zijn. En ik kan iedereen verzekeren: dat wordt een dure aangelegenheid. Volgens mij in ieder geval duurder dan als je dat met z'n zessen organiseert!
Volgens mij is uitstappen geen oplossing. Intensiever met elkaar samenwerken wel: scherpere regels afspreken en deze ook naleven; ambtelijk en bestuurlijk overleg tussen GR en gemeenten verbeteren. En vooral: duidelijke en haalbare afspraken maken! En bij (verwijtbaar) niet nakomen: daaraan consequenties verbinden.
Natuurlijk voel ik ook wel mee met gemeenteraadsleden die vinden dat die GR-en ongrijpbaar zijn, maar je terugtrekken achter je eigen stadswal is geen antwoord. De uitdagingen waar gemeenten voor staan (veel meer doen met veel minder geld) zijn het waard om die in samenwerking aan te pakken en niet om individueel het wiel opnieuw uit te vinden.
En trouwens, Rik, voor een handleiding over opheffing of uittreding uit een GR heb je VNG, Divosa of Cedris helemaal niet nodig. Kijk nou gewoon eerst eens even in de laatste artikelen van de gemeenschappelijke regeling Soweco. Daarin staat vast precies beschreven hoe dat moet. Of wil je alleen een beetje stemming maken tegen Cedris?
Natuurlijk zitten er in alle reacties en het artikel waarheden. Waar het hier uiteindelijk om draait is dat bestuurlijke regelingen zo (blijven) functioneren als waarvoor ze oorspronkelijk opgericht zijn.
Transparantie en eenvoud zijn naar mijn inzicht hierbij de kernuitgangspunten. Hier is iedereen mee gebaat, de werknemer, de aandeelhouder en directie.
Er zullen altijd ontwikkelingen volgen die effecten hebben op voorgaande.
Daar zit naar mijn idee nu juist de uitdaging.
Heb het idee dat dit artikel wel degelijk hout snijdt.
Een geweldige voorzet: wie kop(t/pen) 'm in?
Laat deze Rijssense Lente ontluiken!
Bedankt voor de positieve bijdrage.
Ik ga stukken met uw goedkeuring gebruiken voor de discussie die bij ons nog moet volgen.
Het VNG heeft in 2012 wel degelijk een handleiding geschreven over opheffing-, uittreding-, of transitievraagstukken binnen de GR. Zie: 'Handleiding modellen voor samenwerking en besturing van de sociale werkvoorziening' (pag. 43)
Geachte heer Bolhuis,
Uw artikel snijdt een gevoelig en ingewikkeld thema aan. Maar helaas is uw toonzetting tendentieus en suggereert dat geen enkele GR functioneert en dat is bezijden de waarheid.
Daarnaast wekt het de schijn dat zaken wel goed zouden komen als de gemeenten de regie zelf ter hand nemen. Helaas zijn hier weinig tot geen geslaagde voorbeelden van te geven.
Naar mijn idee is niet de structuur bepalend voor succes, maar de inzet van bestuurders, directies en aandeelhouders op dit onderwerp. Wanneer alle partijen samenwerken met het belang van de SW'er en/of de te reintegreren medewerker daadwerkelijk als uitgangspunt, kunnen we tot resultaten komen en dat heeft (nogmaals) niets met de structuur te maken.
De gemeente Zutphen heeft een gemeenschappelijke regeling met de gemeente Lochem voor de WMO en participatiewet.
welke organisatievorm was in Uw ogen beter geweest?