Betere uitvoering bijstand scheelt West-Brabant miljoenen

Een meer inwonersgerichte en integrale benadering van de Participatiewet kan de regio West-Brabant West tot wel 3 miljoen euro per jaar financieel voordeel opleveren. Dat blijkt uit een maatschappelijke kosten-batenanalyse uitgevoerd door Berenschot. Om 3 miljoen euro per jaar te besparen zouden er in de regio 700 mensen van uitkering naar werk moeten worden begeleid.

West-Brabant West

De regio West-Brabant West (Bergen op Zoom, Etten-Leur, Halderberge, Moerdijk, Roosendaal, Rucphen, Steenbergen, Woensdrecht en Zundert) is momenteel aan het onderzoeken hoe de uitvoering van de Participatiewet kan worden doorontwikkeld. Berenschot is ingeschakeld om te berekenen wat die doorontwikkeling zou kunnen opleveren. Er is onder andere gebruik gemaakt van een vorig jaar ontwikkelde rekentool om de maatschappelijke kosten en baten van de inzet van loonkostensubsidies te berekenen.

Steeds meer kwetsbaren in de bijstand

Uit het rapport van Berenschot blijkt dat het voor de regio momenteel lastig is om mensen vanuit de bijstand naar werk te begeleiden. Er is krapte op de arbeidsmarkt en een ‘tekort aan jong talent’, maar er is ook een groeiende disbalans. Er is wel werk, maar weinig is geschikt voor de doorgaans kwetsbare groep die zich in de bijstand bevindt. Zo verklaarden het CBS en Divosa vorig jaar in gesprek met Binnenlands Bestuur ook al het groeiend aantal uitkeringen, ondanks dat er veel werk is. Door beleidswijzigingen onder andere bij de toelatingseisen voor de Wajong heeft een steeds groter aandeel bijstandsgerechtigden een arbeidsbeperking.

Focus nu vooral op werk

Momenteel voeren verschillende regionale gemeenschappelijke regelingen de Participatiewet uit namens de West-Brabantse gemeenten. Berenschot concludeert dat de focus vooral ligt op werk en dat andere problemen onvoldoende worden aangepakt. Daardoor blijft de participatiegraad achter en neemt de afstand tot de arbeidsmarkt toe bij de groep met meer problematiek. De samenwerking tussen verschillende partijen in het sociaal domein blijft achter door cultuurverschillen en een gebrek aan gemeenschappelijke doelen.

Inwoner centraal

Een nieuwe aanpak die meer gericht is op de behoeften van inwoners en waarbij beter integraal wordt gewerkt leidt er naar verwachting toe dat 300 tot 700 mensen extra structureel aan werk kunnen worden geholpen. Waar de afgelopen jaren de aandacht vooral is uitgegaan naar degenen met een overbrugbare afstand tot de arbeidsmarkt, adviseert Berenschot om meer te investeren in de meer kwetsbare bijstandsgerechtigden, maar dat vraagt dus wel een verlegging van de focus.

Kosten-baten

Een nieuwe manier van werken in het sociaal domein is niet zomaar even geregeld, en het vraagt een flinke investering van de West-Brabantse gemeenten. De kosten worden geschat op 7 tot 13 miljoen euro per jaar. Daar staat tegenover dat uit de kosten-batenanalyse blijkt dat de opbrengsten voor de gemeenten kan oplopen tot 16 miljoen euro per jaar. Het voordeel van maximaal 3 miljoen per jaar zou onder andere komen door het verminderen van uitkeringslasten, verhoogde arbeidsproductiviteit, minder maatschappelijke kosten en sociale/psychologische baten.