Uitkomst analyse: Groengas qua TCO serieus alternatief voor fossiele brandstof

“Groengasbussen goede oplossing voor transitie naar zero-emissie”.

Busvervoer is traditioneel een markt die werd gedomineerd door diesel. De totale kosten (TCO) van dieselbussen waren nu eenmaal lager dan die van bussen op andere brandstoffen. Maar met een CNG-bus op groengas zetten OV-bedrijven inmiddels een grote stap in de goede richting (zero emissie) tegen een aanlokkelijke prijs, blijkt uit een analyse van MAN en PitPoint.

De politiek heeft besloten dat OV-bedrijven vanaf 2025 alleen nog zero-emissie bussen mogen inzetten die rijden op 100 procent hernieuwbare energie. Tot dat moment dienen de nieuwe bussen een zo laag mogelijke CO2-uitstoot te hebben. Dat wil in de praktijk zeggen: accubussen, bussen die op waterstof rijden of trolleybussen voor zero-emissie en gebruik van 100 procent hernieuwbare energie voor de overige bussen. De bus op batterij (accubus) lijkt vooralsnog een goede kans te maken om in de toekomst een belangrijk deel van de markt voor zich te winnen. Vooralsnog zijn deze bussen behoorlijk kostbaar vergeleken met alternatieven zoals de traditionele dieselbus.

Tegelijkertijd zien we dat concessieverleners per saldo niet meer geld beschikbaar stellen voor dergelijke ‘bussen van de toekomst’. Toch wordt de zero-emissie bus in vrijwel elke aanbesteding als eis opgenomen óf er worden heel veel punten aan toegekend. De aanbiedende partijen worden haast gedwongen tot het aanbieden van sub-optimale oplossingen, die bestaan uit enkele zero-emissie bussen in combinatie met een grote vloot van dieselbussen, in plaats van bussen op hernieuwbare energie zoals Groengas of HVO. Dit knelt logischerwijs.

Inzicht in TCO-ontwikkeling

Hoe kunnen OV-bedrijven de transitie naar zero emissie nu op een goede manier inzetten? CNG-bussen die rijden op Groengas lijken een adequate oplossing. “Je ziet wel dat OV-bedrijven punten krijgen in een aanbesteding als zij Groengasbussen ter beschikking stellen. Die punten krijg je dan door niet of nauwelijks extra kosten te maken.” Want: Groengasbussen zijn qua TCO in verschillende situaties een zeer interessant alternatief voor de dieselbus. Dat laatste blijkt uit een analyse van MAN Truck & Bus en PitPoint. Zij hebben inzichten gedeeld over enerzijds de kostendrivers van een CNG-bus (aanschaf, gebruik en verkoop) en anderzijds de kostendrivers van een CNG-tankstation. Dit heeft geresulteerd in een compleet inzicht in de TCO-ontwikkeling van een Groengasbus.

Hieruit blijkt dat Groengas in verschillende gevallen financieel even aantrekkelijk is als vergelijkbare (lichtgewicht) dieselbussen. “Op een manier die niet duurder is, kun je dus grote besparingen op het gebied van uitstoot realiseren”, zegt Tillo Smets, Manager Bus Improvement bij MAN. “Hiermee geven bedrijven op een economisch verantwoorde wijze invulling aan het zogenoemde ‘zero-emissie bestuursakkoord’. ”Eigenlijk zou de politiek meer geld beschikbaar moeten stellen om de transitie naar zero emissie te versnellen, meent Smets. “Maar de inzet van Groengasbussen draagt zeker bij aan een beweging in de juiste richting.”

Lagere TCO Groengasbussen

De TCO van Groengasbussen blijkt lager dan voorheen werd aangenomen. Dat zit hem in verschillende zaken. Zo is de restwaarde van de bussen aantrekkelijker geworden, waardoor de afschrijving lager is. Dit is mede het gevolg van de internationale duurzaamheidstrend. “Nederland loopt internationaal voorop. In de rest van Europa rijden nog veel dieselbussen rond en in veel andere landen zijn de richtlijnen op het gebied van zero emissie voorlopig minder streng.” Niettemin is men in Zuid- en Oost-Europa wel bezig met verduurzaming. Daarom neemt de vraag naar (Nederlandse) CNG-bussen uit bijvoorbeeld Roemenië en de vroegere Sovjet-staten toe. “Er is een markt aan het ontstaan voor die bussen. Logisch wellicht, want tegen een relatief kleine investering – gas is vaak al beschikbaar – behalen OV-bedrijven in deze landen een aanmerkelijk betere milieuclassificatie dan met diesel.”

Maar ook om andere redenen is de TCO van Groengasbussen lager dan gedacht. In het verleden hield men rekening met een aanzienlijke meerprijs als het ging om onderhoudskosten. Maar die kosten zijn lager geworden. “Deze zijn 0 tot 10 procent hoger dan bij diesel, in plaats van 30 procent”, zegt Smets. “De betrouwbaarheid van de motor is veel groter dan gedacht. Er is minder sprake van uitval of revisie.”

Turnkey oplossing

De prijsontwikkeling van CNG en Groengas is heel anders dan die van diesel. “Hoe meer bussen op Groengas een OV-bedrijf heeft, hoe goedkoper het wordt. Bij 23 of 24 bussen bussen die op één locatie tanken, is het omslagpunt”, vertelt Hoefakker. Juist in de stations zit overigens de laatste belangrijke kostenverlaging waar OV-bedrijven gebruik van kunnen maken. Tot voor kort gold: grotere tankstations leveren goedkoper gas. Wanneer CNG in de toekomst stapsgewijs plaats moet maken voor elektrische bussen, zou dat betekenen dat het gas steeds duurder wordt. Dat is echter verleden tijd, omdat de gasstations (van PitPoint) tegenwoordig modulair van opbouw zijn. Deze modulaire CNG-stations volgt de uitstroom van de busvloot gefaseerd. “Dit biedt een oplossing voor de lock-in op Groengasbussen op het toekomstige moment dat zero-emissiekosten competitief zijn”, vertelt Jan Theo Hoefakker, Managing Director Public Transport bij PitPoint. “Er hoeft immers geen desinvestering plaats te vinden op zowel de bussen als het CNG-station. Beiden kunnen gezamenlijk uitstromen uit de eerste concessie en vervolgens weer instromen in een andere concessie.”

De nieuwe inzichten hebben enerzijds een nieuwe, ‘turnkey’ oplossing voor OV-bedrijven opgeleverd, waarbij rekening wordt gehouden met tussentijdse uitstroom van CNG-bussen. Anderzijds biedt PitPoint samen met zijn leverancier een gezamenlijke propositie voor OV-autoriteiten en OV-bedrijven. Deze propositie stelt hen in staat om de eerste stap naar een 100 procent uitstoot-vrij en duurzaam vervoer te maken, zonder het risico op een lock-in op het moment dat er een beter en betaalbaar alternatief is. Bovendien worden de achtergebleven delen van het CNG-station gebruikt om de zero-emissie bussen te voorzien van elektriciteit of waterstof.

Voordelen Groengas

Op dit moment hebben slechts enkele concessieverleners ervaring met rijden op CNG. Maar weinig organisaties zijn dus bekend met de gunstige TCO van CNG- of Groengasbussen. Maar besparen op uitstoot zonder meer geld uit te geven kan wel degelijk met behulp van Groengas. “CNG is qua TCO een serieus alternatief voor diesel en het milieuvoordeel is aanzienlijk”, zegt Smets. “OV-bedrijven die zich inschrijven op aanstaande concessies doen er goed aan CNG-bussen en groengas als voertuigbrandstof te overwegen.” Ook ten opzichte van elektrische bussen biedt de Groengas variant vooralsnog overigens een belangrijk voordeel. “Sommige buslijnen hebben een actieradus van 600 of 650 kilometer nodig. Dan heb je niet veel aan een bus met een actieradius van 80 kilometer.”