Stemming uitgesteld over het Transitiefonds van ruim 24 miljard

De stemming over het Transitiefonds, dat ruim 24 miljard bevat voor de metamorfose van het landelijk gebied, is op het laatste moment een week uitgesteld. Dat gebeurde na een voorstel van SGP-Kamerlid Bisschop, vlak voor de stemming zou beginnen. Een reden voor het uitstel zal het nieuws zijn dat de presentatie van een concept van het langverwachte Landbouwakkoord zeer dichtbij is.

De stemming vindt nu plaats op dinsdag 23 mei. In de Tweede Kamer zal de Tijdelijke wet Transitiefonds landelijk gebied en natuur dan waarschijnlijk een meerderheid achter zich krijgen. Het is de vraag of dit daarna ook in de Eerste Kamer gebeurt. Na de provinciale statenverkiezingen van eerder dit jaar verandert de Eerste Kamer straks rigoureus van samenstelling.

BBB in de Eerste Kamer

Eind mei vindt de verkiezing plaats van de nieuwe Kamerleden door de provinciale statenleden. De BBB wordt vervolgens de grootste partij in de Eerste Kamer. Wat niet helpt, is dat deze dinsdag verschillende amendementen van de BBB zijn verworpen. Partijleider Caroline van der Plas wil dat het Transitiefonds naast minister Van der Wal een tweede beheerder krijgt, namelijk de minister van LNV. Daar kreeg ze te weinig steun voor. 

Ook verworpen werd haar voorstel, samen met Kamerlid Bisschop, om tien miljard van het fonds te reserveren voor een bedrijfsmatig perspectief voor boeren. Meer specifiek zou dit geld moeten gaan naar natuurinclusieve landbouw, emissiebeperkende stalsystemen, mestmanagement, ondernemerschap en innovatie.

Wel aangenomen is een amendement van de BBB-partijleider om de uitgaven uit het Transitiefonds te beoordelen op doelmatigheid in plaats van alleen op doeltreffendheid. In deze wetswijziging van haar hand staat eveneens dat de fondsbeheerder zich op dit punt moet laten bijstaan door onafhankelijke adviseurs.

Welk jaartal als einddoel?

Een groot deel van de oppositie vindt het wetsvoorstel te onbestemd, onder meer omdat het onduidelijk is welk jaar als deadline zal worden genomen voor de stikstofreductie in de agrarische sector. In het coalitieakkoord staat 2030, in de huidige wet: 2035. Een wetswijziging is in de maak, maar laat nog lang op zich wachten. Voor de zomer komt dit wetsvoorstel aan de orde in de ministerraad, meldde de minister eerder, waarna het nog naar de Raad van State moet.

Overigens richt het Transitiefonds zich niet alleen op de stikstofreductie, maar ook op de reductie van broeikasgassen, de instandhouding van Natura 2000-gebieden, de waterkwaliteit en de algehele verduurzaming van de landbouw.

Geen kokervisie

Specifiek om een kokervisie op stikstof te voorkomen, diende SGP-Kamerlid Bisschop een motie in die de Tweede Kamer dinsdag eveneens aannam. Hij baseerde zich hiervoor op waarschuwingen van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en de Ecologische Autoriteit.

Op basis van een aangenomen amendement van de Kamerleden Bromet (GroenLinks) en Thijssen (PvdA) zal het PBL regelmatig rapporteren over de effectiviteit van het transitiefonds. Ook moet het kabinet tweejaarlijks gaan rapporteren wat de stand van zaken is in het Nationaal Kennisprogramma Stikstof (NKS), waarbinnen onderzoeksinstituten als het RIVM, TNO en Wageningen University & Research (WUR) werken aan verbeterde stikstofmetingen.

Indiener van een amendement en motie hierover was VVD-Kamerlid Van Campen, die wil dat real time op bedrijfsniveau wordt gemeten en er een landelijk dekkend meetsysteem komt voor emissie en depositie van stikstofverbindingen.