'Plasterk moet einde maken aan hoge bouwleges'

Aedes en Neprom willen dat minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken) een einde maakt aan de hoge leges bij grote bouwprojecten. De koepelorganisaties van woningcorporaties en projectontwikkelaars hebben er geen vertrouwen meer in dat gemeenten zelf hun tarieven zullen verlagen.

Stadium van zelfregulering voorbij

Beide partijen strijden al jaren tegen de hoogte van de leges. Aanvankelijk hoopten ze op zelfregulering door gemeenten. Maar dat stadium zijn de belangenverenigingen voorbij. De minister moet nu ingrijpen, stellen ze in een brief aan Plasterk. Hij moet gemeenten dwingen hun legestarieven te relateren aan de daadwerkelijk gemaakte kosten.

Gemeenten hanteren 'kruissubsidiëring’

De legestarieven voor een omgevingsvergunning stijgen al jaren. Veel gemeenten hanteren bovendien de zogenoemde ‘kruissubsidiëring’: Door van grote bouwers hogere leges te vragen, kunnen de tarieven voor particulieren laag blijven. Uit onderzoek in Amsterdam blijkt bijvoorbeeld dat bij een klein project zoals een dakkapel circa een vijfde van de werkelijke kosten in rekening wordt gebracht, terwijl dat bij een groot project zoals een appartementencomplex om 15 tot 40 maal de werkelijke kosten gaat.

Volledig doorgeschoten

Ontwikkelaars betalen bij omvangrijke nieuwbouwprojecten legeskosten tot meer dan een miljoen euro, terwijl de werkelijke kosten voor de gemeente minder dan 50.000 euro bedragen, stellen Aedes en Neprom in de brief aan Plasterk. ‘Kruissubsidiëring is wettelijk toegestaan, maar is volledig doorgeschoten’, zegt Nicolette Zandvliet, jurist bij Neprom.

Gemeenten zijn niet transparant

Een ander bezwaar is dat een goede onderbouwing van de kosten vaak ontbreekt. Dat bleek begin dit jaar ook uit een onderzoek in opdracht van Binnenlandse Zaken. Gemeenten zijn niet transparant over de hoogte van leges voor omgevingsvergunningen, concludeerden onderzoekers van Deloitte. De Leidraad legestarieven omgevingsvergunning die VNG, provincies en rijk gezamenlijk opstelden, wordt nauwelijks gebruikt. Gemeenten vinden hem te ingewikkeld.

AMvB over tarieven

Zandvliet: ‘Zelfregulering werkt niet, blijkt wel uit het onderzoek. De Wabo bevat de mogelijkheid dat de minister een Algemene Maatregel van Bestuur opstelt over tarieven, of in elk geval over brandbreedtes. Wij zouden graag zien dat de minister die stok achter de deur gebruikt.’ Aedes steunt de oproep van Neprom. Ook vanuit woningcorporaties klinkt kritiek op de hoogte en transparantie van leges.

Niet uit te leggen aan burgers

Neprom en Aedes realiseren zich dat het aan burgers niet is uit te leggen dat voor de bouw van een dakkapel een bedrag van 3400 euro aan – werkelijk gemaakte - legeskosten moet worden betaald. Dat betekent dat het systeem van vergunningverlening op de helling moet, constateren zij in hun brief. ‘Wij vinden het wenselijk dat de Rijksoverheid bandbreedtes aangeeft waarbinnen gemeenten kruissubsidiëring toe kunnen passen, bijvoorbeeld alleen binnen een bepaalde categorie. Als alternatief kan als voorwaarde gelden dat de in rekening gebracht kosten niet meer mogen bedragen dan 110% van de werkelijk door de gemeente gemaakte kosten.’