‘Omgevingswet lijkt gezag naar college te verplaatsen’
Het is goed dat gemeenteraden door de Omgevingswet niet meer overal uitspraak over te hoeven doen, maar de Nederlandse Vereniging van Raadsleden (NVvR) is bang dat de wet de positie van de raad in gevaar brengt. Het is een van de vijf problemen die de raadsledenvereniging in een position paper op een rij zet. De NVvR herhaalt het verzoek om de invoering uit te stellen naar 2023 en zo 'chaos te voorkomen'.
Het is goed dat gemeenteraden door de Omgevingswet niet meer overal uitspraak over te hoeven doen, maar de Nederlandse Vereniging van Raadsleden (NVvR) is bang dat de wet de positie van de raad in gevaar brengt. Het is een van de vijf problemen die de raadsledenvereniging in een position paper op een rij zet. De NVvR herhaalt het verzoek om de invoering uit te stellen naar 2023 en zo 'chaos te voorkomen'.
Positie
De wet draagt volgens de NVvR bij aan een ‘snellere, transparantere en betrouwbaardere overheid’, maar ‘aan de andere kant lijkt de Omgevingswet bevoegd gezag naar het college te verplaatsen’. De vereniging roept de Eerste Kamer (waar NVvR-voorzitter Bahreddine Belhaj onlangs al zijn zorgen uitte) op om ‘de positie van de gemeenteraad als platform voor het afwegen van alle belangen voluit in positie te houden’.
Nieuw uitstel
Een ander probleem is volgens raadsleden de timing van de invoering. Onlangs bleek uit onderzoek van de NVvR en Binnenlands Bestuur al dat er brede vrees is voor chaos na de invoering op 1 juli. Bijna de helft van de gevraagde raadsleden wil vasthouden aan de geplande invoeringsdatum en ruim een derde is voor nieuw uitstel. De gemeentegrootte en de politieke voorkeur van raadsleden wegen sterk mee in het oordeel.
Bruidsschat
Andere resultaten uit het onderzoek waren dat raadsleden de financiële consequenties van de wet slecht kunnen overzien. De NVvR hekelt nu de wijze waarop de Omgevingswet wordt gepresenteerd als ‘bruidsschat’: ‘Het wordt gebracht als cadeautje van het rijk, terwijl het in feite gaat om een extra takenpakket voor gemeentes.’ De vereniging wil adequate middelen voor de uitvoering.
Wenselijkheid
Een verdere zorg van de NVvR is dat het afwegingsproces minder democratisch wordt: de vergunningstermijn wordt verkort van 26 naar 8 weken. ‘Efficiency en snelheid, vooral ten behoeve van ondernemers, lijkt belangrijker dan voldoende tijd en ruimte voor het maatschappelijk debat over wenselijkheid van keuzes.’ En de vereniging hoopt dat de motie-Nooren verandering brengt in de oorspronkelijke situatie in de Omgevingswet, dat de keuze voor wel of geen burgerparticipatie bij de ontwikkelaar ligt.
Reacties: 4
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Frappant is dat blijkbaar door de NVvR de gehele Omgevingswet nu ineens als een bruidsschat wordt gezien. Dat is nooit geweest en is ook nooit gezegd. De bruidsschat wordt toegevoegd aan het omgevingsplan en de waterschap verordening. (De provincies hebben geen bruidsschat nodig). Deze bruidsschat voorkomt dat er regels automatisch vervallen bij de wetsinvoering vanuit oudere regelingen die wel vervallen, maar waarvoor nog geen nieuwe (regels) zijn opgesteld.
De bruidsschat voor gemeenten bevat onder meer milieuregels voor activiteiten als horeca, dierenpensions, dagrecreatie en supermarkten en regels over gevolgen van activiteiten, zoals de aansluiting van gebouwen op nutsvoorzieningen en de hoeveelheid geluid of geur voor de omgeving. Want de bijvoorbeeld de milieuwet is een van de 26 wetten die vervalt bij de invoering van de Omgevingswet.
NVvR slaat de plank mis als zij stelt dat de hele #Omgevingswet als een cadeau wordt voorgesteld. Dat is niet zo. Het is wel de grootste wetgevende operatie sinds 1848 en het wordt dus heel hard werken in plaats van een cadeau uitpakken. Dat weten we al NEGEN jaar en ik zie dat veel mensen inmiddels de mouwen opgestroopt hebben. Respect daarvoor.
Excuses, maar ik ben nog niet klaar: Daar waar NVvR stelt: ‘dat het afwegingsproces minder democratisch wordt’ onder de Omgevingswet durf ik de stelling aan dat de Gemeenteraad dat geheel en al in zijn eigen hand heeft. De Raad kan regels stellen waaraan het verplichte participatieproces moet voldoen. Sterker nog, hij kan dat prima vastleggen in een gemeentelijke verordening en dan wel heel graag voorafgaand aan de invoering van de Omgevingswet wat een uitstekende invulling kan zijn zoals dat bedoeld wordt in de motie Nooren, https://eerstekamer.nl/behandeling/20200128/gewi …
Dus de Gemeenteraad bepaald zelf hoe hoog het democratisch gehalte is in zijn gemeente zal zijn binnen het kader van de Omgevingswet. In ieder geval is dat dus heel democratisch geregeld. Het bestuursorgaan van de overheid die het dichts bij de burger staat, gaat zelf bepalen hoe sterk het democratisch proces in de gemeente wordt. (Ik wacht de reacties op deze stelling heel rustig af).
Of hebben we eigenlijk toch liever een dictaat uit Den Haag hoe we dit als gemeenten moeten doen? Zodat we daar iedereen de schuld kunnen geven? Worden de gemeenten en hun Raden uiterst serieus genomen gaan we stellen dat het ondemocratisch is. De wereld op zijn kop.
Heeft u nog heel even?
Ik vind het prima om onderzoek te doen en ik heb de enquête als eenvoudig raadslid ook ingevuld. Daarbij bekroop mij al de gedachte: ‘Vraag raadsleden (dat zijn net mensen) of ze blij worden van een heleboel wettelijk geregel, verandering en heel veel nieuwe regeltjes’ en het antwoordt luidt: 'nee, niet echt'. Een ieder is in een bepaalde mate conservatief ingesteld: 'Waarom iets veranderen als het best goed gaat?’. Het probleem is dat wanneer het niet meer goed gaat, bijvoorbeeld door (heikel punt, ik weet het, maar toch) de veranderende digitale wereld, we dan minstens 10 jaar te laat zijn om goed bij te sturen en desnoods de hele zaak nog eens drie keer te heroverwegen. Om dat ‘met kokend water gedoe’ te helpen voorkomen is trouwens ook een der doelen van de Omgevingswet.
Ik geloof niet dat iemand echt iets kan met mijn mening als raadslid, maar ik moest dit toch allemaal even kwijt. Mijn oma zei 60 jaar geleden al: 'Een mens lijdt het meest van het lijden dat hij vreest te zullen moeten lijden, maar vaak nimmer op komt dagen.'
Ik wens iedereen welgemeend en oprecht een mooie en fijne jaarwisseling, en een goed, gelukkig en vooral gezond 2022 toe. Met vanaf 1 juli 2022 een goed functionerende Omgevingswet.
Al moeten we dat nog even afwachten.