Voorkeursrecht geeft Laarbeek grip op windmolens

Als – voor zover bekend – eerste gemeente zet het Brabantse Laarbeek het voorkeursrecht gemeenten in bij een windenergieproject. Zo hoopt Laarbeek meer grip te houden op de mogelijke ontwikkeling ervan.

Grootste geheim

De besluitvorming erover in de raad moest afgelopen donderdag in het grootste geheim gebeuren, vertelt wethouder Joan Briels (duurzaamheid, De Werkgroep). Zelfs in coronatijd diende er voldoende quorum in het Laarbeekse gemeentehuis aanwezig te zijn voor een ultrakorte vergadering.  ‘Het is een ingrijpend besluit en we wilden voorkomen dat ontwikkelaars van windparken er voortijdig lucht van zouden kregen. Daarom moesten we snel handelen.’

Meer tegengas
Juist die ontwikkelaars wil Laarbeek via de inzet van het voorkeursrecht meer tegengas kunnen bieden. Bij toekomstige windplannen stelt de gemeente aanvullende voorwaarden op het gebied van ruimtelijke inpassing en de wijze waarop direct betrokkenen bij de plannen worden betrekken. Niet alleen voor wat betreft inspraak in de plannen, geeft Briels aan, maar ook de bewoners waar mogelijk via financiële participatie ervan mee te laten profiteren.

Zoekgebied windenergie

Het terrein in kwestie betreft een buitengebied van 142 percelen (circa 450 hectare), dat nu grotendeels in handen is van agrariërs. In de regionale energiestrategie die binnenkort openbaar wordt gemaakt, is het aangemerkt als zoekgebied voor windenergie. Om ontwikkelaars die slechts voor het hoogste geldelijk gewin gaan de pas af te snijden, wilde Laarbeek vóór publicatie van de regionale energiestrategie het voorkeursrecht van de gemeente vastleggen. Overigens is nog niet zeker of er ook daadwerkelijk windmolens zullen komen, stelt Briels, ‘maar als ze er komen dan onder onze voorwaarden en condities.’

Gemeente eerst  
Volgens het voorkeursrecht moet iedereen die straks binnen het gebied grond wil verkopen, die eerst aanbieden aan de gemeente Laarbeek. Ook kan een derde partij er niet zomaar rechten op vestigen, zoals het recht van opstal. Pas als de gemeente Laarbeek de aankoop weigert, komen andere partijen als nieuwe kopers in beeld. De komende tijd wil Laarbeek in samenspraak met inwoners, raadsleden en juridische en ruimtelijke experts de procedures verder uitwerken.

Juristen
Laarbeek is, voor zover Briels weet, de eerste gemeente die haar voorkeursrecht voor windenergie inzet. ‘Wij hebben er uitgebreid met onze juristen over gesproken’, zegt Briels. ‘Die geven allemaal aan dat dit volgens de wet is toegestaan. Ik heb me er over verwonderd dat nog niet meer gemeenten het voorkeusrecht op deze wijze toepassen, want dit probleem speelt in het hele land. Ik ben benieuwd naar de reacties.’