Overheden moeten meer doen tegen droogte

Waterschappen en provincies moeten meer doen om de verdroging te bestrijden. Dat kan door natuurgebieden robuuster te maken en zorgen dat er meer water wordt vastgehouden, zo bepleiten Natuurmonumenten, het Wereld Natuur Fonds en LandschappenNL. 

Inventarisatie

Uit een inventarisatie van de natuurorganisaties is de schade van inmiddels drie opeenvolgende droge jaren merkbaar door schade in de natuur. Door verdrogende heide is het aantal waarnemingen van vlinders drastisch afgenomen. Door de droogte sterven meer bomen of laten bomen eerder hun bladeren vallen, en is de verdroging van natte veengebieden, beken en kwelgebieden een bedreiging voor veel bijzondere ecosystemen in natuurgebieden. Er wordt gevreesd dat verschillende soorten amfibieën zelfs zullen uitsterven.

Strenger

Volgens de natuurorganisaties moeten de overheden daarom strenger zijn. Ze maken zich zorgen over het gebrek aan regie over het gebruik van grondwater door -met name- de agrarische sector. Het Nederlandse watersysteem is nog steeds voornamelijk gericht op het zo snel mogelijk afvoeren van regenwater en het laag houden van het grondwaterpeil om landbouw mogelijk te maken. Maar de organisaties pleiten ervoor om, waar dat kan, het waterpeil te verhogen en een bufferzone rondom natuurgebieden te creëren waar dat water kan worden opgevangen.

Groene monumenten

Niet alleen natuurgebieden ondervinden schade door droogte. Ook groen erfgoed zoals monumentale bomen en historische landschappen worden bedreigt. En overheden hebben daar niet altijd oog voor, oordeelt de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed. Nederland telt 1400 "groene rijksmonumenten", van monumentale bomen tot tuinen, parken en buitenplaatsen. Ook landschappen die een cultuurhistorisch verhaal vertellen over het landgebruik in vroeger tijden, vallen onder het groene erfgoed. 

Botsende belangen

De inspectie stelt vast dat bij het verdelen van water sprake kan zijn van botsende belangen. Zo kunnen waterschappen vanwege droogte sproeiverboden instellen die slecht uitpakken voor beschermd monumentaal groen. Zo'n verbod staat dan 'op gespannen voet met de Erfgoedwet, die een instandhoudingsplicht kent voor rijksmonumenten,' aldus het rapport.

Afspraken

De Rijksoverheid zou in het algemeen meer rekening moeten houden met groene monumenten, vindt de inspectie. Daarover zou het Rijk ook afspraken moeten maken met provincies, waterschappen en gemeenten. Oplossingen zijn niet overal hetzelfde, want het droogteprobleem verschilt per regio. In het westen van het land is vooral een tekort aan oppervlaktewater, terwijl het zuiden en oosten ook kampen met een structureel te laag grondwaterpeil.

Droogtebestendiger

In veel gebieden in Oost- en Zuid-Nederland hebben waterschappen deze zomer en in de voorgaande jaren vanwege een dringend tekort aan water al onttrekkingsverboden ingesteld. Maar de waterschappen zoeken ook naar manieren om het eigen watersysteem droogtebestendiger te maken, bijvoorbeeld door het aanleggen van grote waterbuffers die regenwater in de natte tijden vasthouden en water afgeven in droge tijden. Waterschap Vallei en Veluwe wil zelfs de rioolwaterzuivering daarvoor inzetten. Op dit moment bouwt Vallei en Veluwe aan een nieuwe waterzuiveringsinstallatie die het rioolwater niet op de traditionele bacteriologische manier reinigt, maar fysisch-chemisch, waardoor het water schoner wordt. Het resterende water kan dan de Twellose beek voeden, een waterloop die in de zomer nu vaak droog staat.