De Rijksdienst voor het Culturele Erfgoed (RCE) en de Bomenstichting laten onderzoeken hoe monumentale bomen in Nederland nog langer kunnen meegaan. Bij vijftien bomen wordt nagegaan hoe ze beter kunnen worden beschermd.
Onderzoek naar bescherming monumentale bomen
Monumentale bomen moeten soms wijken voor nieuwbouw, maar ook klimaatverandering en onwetendheid kunnen zorgen voor achteruitgang.
Bijzondere schoonheid
Er staan in Nederland zo’n 15.000 bomen die 80 jaar of ouder zijn. Die ‘monumenten’ – het kan gaan om solitaire bomen, lanen en boomgroepen – zijn allemaal opgenomen in een landelijk register dat wordt bijgehouden door de Bomenstichting. In veel gevallen gaat het om bomen met een hoge leeftijd gecombineerd met een bijzondere schoonheid of zeldzaamheidswaarde, of een beeldbepalende functie voor de omgeving.
Stedenbouwkundige ontwikkeling
Monumentale bomen hebben volgens de RCE een grote betekenis voor de kwaliteit van onze leefomgeving. Tegelijk zijn ze kwetsbaar. Soms moeten ze wijken voor stedenbouwkundige ontwikkelingen of nieuwe infrastructuur. Maar ook zaken als klimaatverandering en onwetendheid kunnen zorgen voor achteruitgang.
Heilige Eik
Dat is de reden om Terra Nostra – kennisatelier voor boom en bodem – onderzoek te laten doe hoe deze monumentale bomen beter kunnen worden beschermd door de kansen, bedreigingen en knelpunten inzichtelijk te maken. Tot de vijftien geselecteerde bomen behoren onder andere de linde bij het bakhuisje in Garyp, de plataan aan de Potgieterssingel in Zwolle en de Heilige Eik in de Vrachelsestraat in Den Hout. Deze laatste is mogelijk de oudste eik van het land met een geschatte leeftijd van ongeveer 600 tot 800 jaar.
Erfgoedwaarde
De RCE zegt het belangrijk te vinden om de erfgoedwaarden van oude bomen te laten zien. ‘Bomen vertellen verhalen en iedereen kent wel een boom die betekenisvol is. Deze verhalen zijn waardevol voor toekomstige generaties. De bomen vertellen immers iets over de geschiedenis en de identiteit van een bepaalde plek. Met dit onderzoek leggen we de historische, ecologische en beleidsmatige wortels figuurlijk bloot. We willen weten aan welke knoppen er gedraaid kan worden om oude bomen beter te beschermen’, aldus RCE-projectleider Berthe Jongejan.
‘We willen in beeld krijgen welke voorwaarden bijdragen aan de levenskwaliteit van monumentale bomen in ons land. De uitkomsten van het onderzoek moeten de gewenste zorg voor eeuwenoude bomen een stap verder brengen’, aldus Joris Hellevoort, bestuurslid van de Bomenstichting.
De uitkomsten van het onderzoek worden eind dit jaar verwacht.
