Metroprojecten kennen veel kansen en uitdagingen

De Noord-Zuidlijn doortrekken, het sluiten van de Ringlijn: grote projecten waarmee Rijk en regiopartners een aantal grote uitdagingen op het gebied van mobiliteit kan ondervangen. Een belangrijke stap bijvoorbeeld voor de toekomstige groei van het internationale treinverkeer. Maar, hoe voller de stad hoe ingewikkelder het aanleggen en veranderen van OV is. Bas de Jong van Procap werkt als oud-directeur en programmamanager vanuit de gemeente Amsterdam mee aan deze ontwikkelingen. Hij vertelt over kennis die hij opdeed bij deze metroprojecten en de verschillende rollen die hij binnen de gemeente vervulde.

Metro-uitbreidingen

Bas werkt aan twee grote metroprojecten: het doortrekken van de Noord-Zuidlijn en het sluiten van de Ringlijn, die beide in de MIRT-onderzoeksfase zitten. Bij het doortrekken van de Noord-Zuidlijn gaat het om een nieuwe verbinding van Amsterdam-Zuid naar Schiphol en Hoofddorp. Het sluiten van de Ringlijn heeft een directe koppeling met de stadsuitbreiding bij Havenstad en verbindt dit gebied met de stations Sloterdijk en Centraal Station.

Bas: “Binnen Amsterdam is er veel ervaring opgedaan met grote projecten en specifiek met metro- en lightrailprojecten. Ervaringen uit de Noord-Zuidlijn of Amstelveenlijn-periode gebruiken we nu nog steeds in nieuwe projecten. Die kennis wordt nu mede gebruikt om al aan de voorkant van het MIRT-traject een goede basis te leggen. Denk bijvoorbeeld aan een solide projectmatige aanpak, bewuste besluitvorming, transparante communicatie met de omgeving en omwonenden, technische innovaties, het denken vanuit exploitatie en onderhoud en integratie van diverse ICT-systemen. Ook leuk om die lessen Top-10 af en toe eens door te bladeren – dat houdt je scherp!”

De Gemeente Amsterdam is betrokken via het onderzoekstraject ZWASH (Zuidwest Amsterdam-Schiphol-Hoofddorp) dat weer onderdeel is van het bereikbaarheidsprogramma “Samen Bouwen aan Bereikbaarheid”, waarin Rijk en regio in diverse onderzoeksprogramma’s met elkaar samenwerken aan een betere bereikbaarheid van de regio. Bas: “Het is uniek om helemaal aan het begin van zo’n project in te stappen, waarin  het zoeken was naar de verschillende opties en de haalbaarheid daarvan. Bijvoorbeeld op gebied van duurzaamheid, waar alle betrokken partijen hoge ambities op hebben. Verdere ontwikkeling van de inhoudelijke oplossingen en afweging tussen metro, trein en bus gebeurt in de Verkenningsfase. Maar daar is eerst verdere besluitvorming voor nodig.”

Als Directeur Projectencentrum visie kunnen uitdragen

Naast de metro-uitbreidingen, werd Bas begin 2020 gevraagd om ook als Directeur Uitvoering bij het Projectencentrum in te stappen. “Daar hield ik me vooral bezig met de uniforme uitvoering van projecten en had dus veel contact met alle projectmanagers in het projectencentrum. Veel aandacht ging uit naar veilig werken, de samenwerking met onze vaste partners, brandveiligheid in de tunnels en uiteraard af en toe een escalatie als het in de projecten even vastliep”.

Toen de voormalige directeur Simone Boogaard overstapte naar een nieuwe uitdaging, nam Bas het stokje van haar over. “Binnen een jaar door naar de volgende functie is natuurlijk niet iets wat je vooraf bedenkt. Eindverantwoordelijk zijn voor een afdeling in corona-tijd was een hele verantwoordelijkheid. De zorg voor collega’s vroeg om creatieve vormen van contact houden”. 

Bas: “Ik weet graag precies waar projectmanagers mee bezig zijn, wat er in hun hoofden omgaat, en hoe ik dat naar de organisatie en de stakeholders kan vertalen. Vanuit mijn ervaring als projectdirecteur begrijp je goed hoe de mensen in jouw team denken, waarbij het dan de uitdaging is om de wisselwerking met de organisatiedoelen en stakeholders goed op koers te houden.”

2021 stond, naast het reguliere werk bij het projectencentrum, grotendeels in het teken van de ov-transitie, met als hoofdpunt de fusie van het gemeentelijke onderdeel Metro & Tram met het GVB. “Een heel intensief traject, waarbij het de doelstelling was om de ov-keten te vereenvoudigen. Er komt veel kijken bij het overdragen van een afdeling”, laat Bas weten. “Dat vroeg om veel afstemming om te zorgen dat mensen en projecten een goede plek kregen in de nieuwe organisatie. Spannend voor zowel de latende als de ontvangende organisatie die gezamenlijk iets nieuws moeten opbouwen.” Per 1 januari 2022 was het uiteindelijk zover: het nieuwe GVB Railinfra-bedrijf is een feit. Mensen en projecten zijn over en de eerste maanden zijn verstreken in de nieuwe organisatie. Bas is bij de Gemeente Amsterdam gebleven, waar hij zich bezighoudt met het afhandelen van de restpunten en de twee projecten: het doortrekken Noord-Zuidlijn en het sluiten van de Ringlijn

Van A Naar C

Bas: “Als organisatie wil Procap altijd een stap verdergaan. Ik doe dat door de ervaring die ik in de verschillende functies opdoe, maximaal te benutten in nieuwe rollen. Dit kan door een bepaalde expertise in te brengen, door te vragen, mensen te verbinden en door me veel meer als coach op te stellen. Mensen waarderen het als ze de ruimte krijgen om hun inbreng te geven, wat ik vervolgens ook echt laat meewegen in besluitvorming.”

“Realistisch en transparant communiceren is dan ook een van de speerpunten die ook in de metro-uitbreidingen stevig zijn neergezet. Verrassingen moet je zien te voorkomen, want die leggen druk op relaties”, aldus Bas. “En we denken vanuit het totaal, dus het werkende vervoersysteem, en niet alleen vanuit een deel van de scope. Daarmee houden we het einddoel scherp in beeld en krijgen we grip op de risico’s.”

Ook duurzame mobiliteit is een actueel onderwerp. De ontwikkelingen zullen snel gaan, maar binnen mobiliteit worden metro en trein een stabiele factor waar we nog veel plezier van gaan hebben. En de combinatie wordt interessant: bijvoorbeeld de optie om hubs rond metrostations te creëren waar mooie combinaties en verbindingen kunnen komen. De toekomst ziet Bas vooral richting de transities: “Ik zet me graag in voor het behalen van de klimaatdoelstelling en wil daar echt een actieve bijdrage aanleveren. Mobiliteit vervult daar een belangrijke rol in, maar ook de energietransitie of de veranderingen in de waterwereld volg ik met interesse. Als de start van de verkenningsfase dus even duurt, zijn er andere uitdagingen genoeg!”