De energietransitie brengt nieuwe lokale veiligheidsrisico's met zich mee, maar gemeenten en veiligheidsregio's hebben tamelijk weinig instrumenten om daarop in te spelen. Dat schrijven onderzoekers van het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid in een nieuw rapport. Deze studie werd besteld door het Veiligheidsberaad, de koepel van veiligheidsregio's.
Gemeenten kunnen weinig met veiligheidsrisico's energietransitie
Publicatie van veiligheidsrapport over toxische wolken uit energieopslagsystemen, oververhitte thuisbatterijen en vervoer van ammoniak
Met de komst van warmtepompen, zonnepanelen en thuisbatterijen neemt het brandgevaar in woningen bijvoorbeeld toe, maar de bestaande regelgeving is nationaal en Europees. Die is vervat in respectievelijk het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) en een Brusselse richtlijn voor elektrische apparatuur. Dit is vergelijkbaar met het spoorvervoer van gevaarlijke stoffen, zoals vloeibare waterstofdragers. Daarvoor gelden nationale en internationale wetten.
Toxische rookwolken
Gemeenten hebben wel meer mogelijkheden als het gaat om de installatie van grootschalige energieopslagsystemen (EOS), zoals batterijen bij appartementencomplexen. Vanaf volgend jaar worden deze vergunningplichtig, maar gemeenten kunnen nu al voorschriften opnemen in het omgevingsplan. De betreffende omgevingsdienst kan dan de handhaving doen. Dat is geen overbodige luxe, want: ‘Een incident met een EOS kan leiden tot (toxische) rookwolken die kritieke infrastructuur langdurig kunnen verstoren, bijvoorbeeld wanneer het EOS nabij een belangrijke snelweg of een ziekenhuis is gesitueerd.’ Provincies kunnen op hun beurt dan weer toezicht houden op die omgevingsplannen.
In de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond moeten energieopslagsystemen op het dak van een appartementencomplex worden geplaatst. ‘Mogelijke rookontwikkeling en toxische gassen vormen op deze manier geen belemmering voor een veilige evacuatie’, zo luidt de uitleg.
Thermal runaway
In de ogen van de onderzoekers zijn de veiligheidsrisico's van de energietransitie op dit moment het grootst als het gaat om de elektrificering achter de voordeur van huishoudens, de opkomst van batterij-elektrische energieopslagsystemen, en de toename van het vervoer van gevaarlijke stoffen die giftig (ammoniak) of explosief (dimethylether) zijn. Bij een (verouderde) thuisaccu zou in theorie thermal runaway kunnen optreden, oftewel oververhitting van de batterij, waardoor brand ontstaat en giftige gassen vrijkomen. Zonnepanelen zouden kunnen ontbranden door slecht kabelmateriaal, of ze bemoeilijken simpelweg het bluswerk door de brandweer van een reguliere brand. Te veel stroom door de elektriciteitskabels kunnen de vonken doen uitslaan in een meterkast, helemaal als thuis ook een elektrische auto moet worden opgeladen. ‘Vervanging van aardgas door elektriciteit in woningen betekent dat de kabelinfrastructuur (en meterkast) ruwweg op driemaal zoveel elektrische energie moet zijn berekend’, noteren de onderzoekers.
Thuisbatterijen
Het ministerie van Volkshuisvesting moet nog komen met regelgeving voor thuisbatterijen. Duitsland is daar verder mee. In dat land moeten thuisaccu's zijn opgenomen in een nationaal gecoördineerde databank. Ook hebben deelstaten meer zeggenschap binnen de nationale bouwregelgeving. Zo verschilt het rookmelderbeleid per regionaal Duits bestuur.
Dat in Nederland de salderingsregeling voor eigenaren van zonnepanelen verdwijnt, lijkt niet ideaal voor de veiligheid. Dit besluit maakt het aanlokkelijker om zelf opgewekte stroom op te slaan. Maar door een toename van thuisbatterijen, aldus het rapport, ‘neemt de kans op brand in de woonomgeving toe.’
Reacties: 3
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Parkeergarages zijn niet berekend op ontbranding van elektrische voertuigen. En als u ziet hoe lekker die dingen branden, dan zou ik een thuisbatterij niet meteen naast de babykamer plaatsen.
Maar verder weet onze Staat heel goed waar ze mee bezig is.
En draai het eens om dan?
Nu vervoert iedereen en je moeder liters brandbare vloeistoffen ADR klasse 3. Dat ontbrand ook regelmatig, al helemaal als je het afzet tegen het aantal branden met elektrische auto's, dat gebeurt zeer zelden maar als het gebeurt is het gelijk nieuws en roept iedereen er over. Autobranden met benzine vinden we echter normaal.
Vraagt u eens aan een willekeurige brandweerman hoe een brand van een elektrisch voertuig zich verhoudt tot een brand van een voertuig met een benzinemotor. Praten we daarna wel verder.