Nieuwe fase voor klimaatneutrale en circulaire infrastructuur

‘Het verduurzamen van de infra is een blijvertje, de fase van pilots is voorbij. We gaan nu opschalen.’ Zo verwoordde Marion Smit, directeur Wegen en Verkeersveiligheid van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de boodschap van het Rijk, het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Unie van Waterschappen als het gaat om klimaatneutrale en circulaire infraprojecten. Er gebeurt in de praktijk al heel veel; nu zijn er afspraken gemaakt om de omslag naar duurzame infrastructuur gezamenlijk te versnellen. Hiermee breekt een nieuwe fase aan. Van analyseren en ideeën ontwikkelen, naar het breed toepassen van concrete maatregelen: gewoon doen! De handtekeningen onder de samenwerking zijn symbolisch gezet op een viaduct van de A9 bij Amstelveen. De betonnen liggers daarvan krijgen een tweede leven elders.

Bij aanleg en onderhoud van infrastructuur komt stikstof, CO2 en fijnstof vrij. Dat is nadelig voor onze natuur, ons klimaat en onze gezondheid. Daarom werken het Rijk, medeoverheden en de markt samen aan het verduurzamen van de infrasector. Daarin zetten we echt goede stappen met elkaar: we bouwen anders, met schoon en emissieloos materieel, en gaan duurzaam om met materialen. Jasper Hoogeland, concernmanager Mobiliteit bij de Provincie Utrecht en portefeuillehouder Duurzame Mobiliteit van het IPO: ‘Er is regelmatig afstemming met andere overheden om uitdagingen op het gebied van inkoop, duurzaam opdrachtgeverschap en assetmanagement aan te pakken. De gezamenlijke provincies nemen het voortouw op de terreinen waar zij koploper zijn.’ Meindert Smallenbroek, directeur Unie van Waterschappen: ‘We krijgen van waterschappen vooral de vraag over klimaatneutrale en circulaire infrastructuur: hoe dan? Daarom vertalen we beleidsdoelstellingen naar de praktijk van de waterschappen om hen concrete handvatten te geven. Het Rijk en de provincies zijn hier ook mee bezig.’

Het is belangrijk om als overheden gezamenlijk op te trekken in het ontwikkelen van kennis en in het opdoen van ervaring.

Volop praktijkvoorbeelden

Er zijn nu al volop voorbeelden van klimaatneutrale en circulaire infraprojecten. Vertegenwoordigers van Rijk, provincies en waterschappen lieten in Amstelveen elk met een voorbeeldproject zien wat er nu al mogelijk is. Waterschap Rivierenland zette de dijkversterking Tiel – Waardenburg in de schijnwerpers, waar consortium Mekante Diek de werkzaamheden in opdracht van het waterschap emissieloos uitvoert. Daarnaast is volop ingezet op hergebruik van de vrijkomende klei en beton- en basaltzuilen. De bouwkombinatie heeft onder de naam Watthub het eerste snellaadplein ter wereld  ingericht om groot materieel en vrachtwagens te voorzien van lokaal opgewekte wind- en zonne-energie. Provincie Gelderland verbetert de N825, met hergebruik van asfalt en inzet van lagetemperatuurasfalt – naast tal van andere innovaties. Tot slot brachten de aanwezigen een bezoek aan het project A9 van Rijkswaterstaat. De liggers, d.w.z. draagbalken, van bruggen die in verband met van de verbreding van de snelweg worden verwijderd, krijgen door de samenwerking van Rijkswaterstaat en provincie Noord-Holland een tweede leven in de N201.

Samen meer impact creëren

De gemaakte afspraken van de overheden zorgen voor een voorspelbare en uniforme vraag naar duurzame opdrachten, die helderheid geeft aan de markt. En die gaat resulteren in versnelling.

Richtinggevend zijn vijf roadmaps met duurzame maatregelen die zijn ontwikkeld door Rijk, medeoverheden en de markt. Tijdens de bijeenkomst werden deze roadmaps voor de werkterreinen Wegverharding, Kunstwerken, Spoor, Kustlijnzorg & Vaargeulonderhoud, en Weg-, Dijk- en Spoormaterieel gepresenteerd door Frederieke Knopperts, programmamanager klimaatneutrale en circulaire infra bij Rijkswaterstaat: ‘De roadmaps brengen in beeld waar de grootste milieu-impact zit en welke oplossingen er zijn om dat te verminderen. Voor de markt ontstaat er zo een voorspelbare en uniforme vraag naar duurzame opdrachten.’

Koplopers in duurzaam aanbesteden

Die beweging werd in Amstelveen meteen kracht bijgezet door zes grote publieke opdrachtgevers, de provincies Brabant en Noord-Holland, de gemeenten Den Haag en Amsterdam, ProRail en Rijkswaterstaat. Zij zegden toe de minimumeisen uit de roadmaps te hanteren bij hun opdrachten in de Grond-, Weg- en Waterbouw. De versnelling naar duurzame infrastructuur is hiermee volop ingezet.