‘Beboet kantoren met een te laag energielabel'

Kantoren moeten vanaf volgend jaar een groen energielabel hebben en waarschijnlijk gaat dat een substantieel deel niet lukken. Gemeenten kunnen die kantoren sluiten, al is de verwachting dat ze coulant zullen zijn. Een oplopende boete is volgens universitair docent economie Tsjalle van der Burg een goede manier om eigenaars van kantoren aan te sporen en de economie en maatschappij te versterken. 'Zo verliezen wethouders geen tijd aan moeilijke gesprekken met wetsovertreders.'

Niet op tijd

Kantoren die groter zijn dan 100 vierkante meter moeten vanaf 1 januari energielabel A, B of C hebben. Nederland telt 65 duizend van zulke kantoren en als die in 2023 niet aan de eisen voldoen, mogen ze niet meer als kantoor worden gebruikt. Op 1 april had 46 procent van de kantoren een groen label, 11 procent een rood label (D of lager) en 42 procent had zich nog niet laten registreren, schrijft Van der Burg in een artikel voor ESB. Experts denken dat een substantieel deel van de kantoren niet op tijd een groen label zal hebben.

‘Handhaving moet als stok achter de deur dienen om tot actie over te gaan’, schrijft adviesbureau CBRE. ‘Toch zullen omgevingsdiensten er niet zo snel voor kiezen om kantoren direct te sluiten.’ Utrecht, Eindhoven en Amsterdam, bijvoorbeeld, kiezen voor informeren en bespreken. CBRE begrijpt de coulante aanpak, maar vindt het belangrijk ‘om een duidelijk statement te maken naar vastgoedeigenaren in de breedte’.

Ook volgens Van der Burg valt er wat te zeggen voor de coulance, want als de kantoren worden gesloten worden ook huurders, klanten en werknemers buiten hun schuld getroffen. ‘Tegelijkertijd lijkt coulance onwenselijk. In gebreke zijnde eigenaars hebben straks niet alleen de wet overtreden, maar ook de energieschaarste vergroot en het milieu geschaad.’

Coulance

Van der Burg stelt voor kantoren niet onmiddellijk te sluiten, maar eigenaars een boete te laten betalen. ‘Die is een percentage van de WOZ-waarde van het gebouw, en wordt op dezelfde wijze geïnd als de onroerend zaakbelasting. Simpel genoeg.’ Hij stelt voor het percentage zo in stellen dat ‘de totale boete in 2023 gelijk wordt aan 30 procent van de totale jaarhuur van de beboette huurkantoren’.

Van der Burg veronderstelt hiervoor dat alle kantoren die op 1 januari 2023 geen groen label hebben dat in het daaropvolgende jaar ook nog niet hebben. ‘De boete wordt echter lager als men voor 1 oktober 2023 wel een groen label haalt.’

‘Zo verliezen wethouders geen tijd aan moeilijke gesprekken met wetsovertreders. Ze hoeven slechts de boete te innen, en kunnen met de opbrengst economie en maatschappij versterken.’

Onverbiddelijk

Een nadeel van een boete kan volgens Van der Burg zijn dat mensen het gevoel krijgen dat de activiteit is toegestaan zolang de boetes worden betaald. ‘Daarom moet de boete voor kantoren die in gebreke blijven sterk gaan oplopen tot zeg 60 procent van de totale jaarhuur in 2024, en 90 procent in 2025. Kantoren die op 1 januari 2026 nog niet aan de wet voldoen, worden onverbiddelijk gesloten.’