Het kabinet heeft onvoldoende doordacht wat op lange termijn kan gebeuren als het rijk de sturing op ruimtelijke ontwikkelingen laat varen. ‘Laat niet te veel los’, luidt de waarschuwing van directeur Maarten Hajer van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).
'Loslaten ruimtelijke regie onvoldoende doordacht'
Het kabinet heeft onvoldoende doordacht wat kan gebeuren als het rijk de regie op ruimtelijke ontwikkelingen loslaat, zegt directeur…
Grotere verschillen
Vandaag overhandigt hij minister Schultz (Infrastructuur en Milieu) de Ruimtelijke Verkenning 2011 van het planbureau. Daarin laat het PBL zien dat de komende dertig jaar de verschillen tussen regio’s in bevolkings-, mobiliteits- en werkgelegenheidsgroei steeds groter worden. Bovendien ontstaan steeds meer regio’s waar in de komende decennia zowel groei als krimp mogelijk is.
Ontwerp Structuurvisie
In juni gaf Schultz de Ontwerp Structuurvisie van het kabinet ter inspraak. Het kabinet laat de regie op het ruimtelijk beleid los en legt de verantwoordelijkheid daarvoor bij provincies en gemeenten. De voorgestelde plannen betekenen ook dat lagere overheden zich niet langer hoeven te houden aan de strikte grenzen tussen stedelijk gebied en groene ruimte.
Meer krimp
Het PBL rekende door wat het effect daarvan kan zijn. Het planbureau verwacht dat door de ruimere woningbouwmogelijkheden een grotere concentratie van huishoudens en arbeidsplaatsen in de Randstad ontstaat. Dat gaat ten koste van regio’s elders, zoals de krimpgebieden – die nog sterker zullen krimpen -, maar ook de stedelijke regio´s van bijvoorbeeld Almere en Utrecht.
Onvoldoende doordacht
Hajer: ‘Wat als er dingen gebeuren die je niet wilt? Dat is in de Ontwerp Structuurvisie onvoldoende doordacht. Het rijk heeft zich bijvoorbeeld gecommitteerd aan de groei van Almere als overloop voor Amsterdam en Utrecht en doet daar grote investeringen voor. Maar als gemeenten straks mogen bouwen in het Groene Hart en op de Utrechtse Heuvelrug, stokt de ontwikkeling van Almere.’
Kostenpost
Een ander probleem is dat verdere verstedelijking van het Groene Hart vervolgens vervoersproblemen oplevert, voorspelt Hajer. ‘Er moeten meer wegen komen, openbaar vervoer. Die kostenpost komt er altijd achteraan.’
Twijfelachtig
De Ruimtelijke Verkenning van het planbureau laat zien dat de ontwikkelingen rondom wonen, werken en vervoer na 2020 moeilijk te voorspellen zijn. De scenario’s van lage en hoge economische groei lopen na dat jaartal uit elkaar. Alleen voor de Randstad en de regio Eindhoven blijft groei – groot of klein – het toekomstbeeld. Voor alles daarbuiten is dat twijfelachtig. ‘Het betekent dat overheden zo laat mogelijk moeten beslissen over investeringen’, zegt Hajer.
Flexibel
In gebieden waar zowel groei als krimp mogelijk is, moeten beleidsmakers flexibel plannen en investeren. Dat betekent meer tijdelijke bouw, bestaande gebouwen een andere functie geven en flexibel openbaar vervoer.
Rekeningrijden
Zachte oplossingen in plaats van harde ingrepen, betoogt Hajer, ook op de weg. Dat betekent wat hem betreft ook terugkeer van de discussie over rekeningrijden en spitstarieven. ‘Als je een tijdelijke mobiliteitspiek voorziet, die door demografische en economische factoren weer verdwijnt, is het onverstandig om dure wegen aan te leggen. Het prijsinstrument werkt het beste om daarmee om te gaan.’
Strijd
Volgens Hajer blijft ‘enige vorm van overheidsregie’ noodzakelijk. Ook om te voorkomen dat tussen steden of regio’s een kostbare strijd losbarst om de laatste groei. ‘Iedereen gaat proberen die laatste bouwplannen en infrastructuurprojecten binnen te slepen. Maar regio’s zouden moeten samenwerken om de krimp te begeleiden en hun kwaliteit te versterken.’
Reacties: 2
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Wie nu al ziet hoe Nederland in 25 jaar tijd verrommeld en verslonst is qua ruimtelijke ordening, die heeft niet veel fantasie nodig om te zien dat het land zonder regie een soort derderangs pretpark met middelmatige huizen en bedrijfsterreinen gaat worden. In dat opzicht betreur ik het persoonlijk wel dat ik nog jaren op mijn pensioen moet wachten, voordat ik een een wat aantrekkelijker stukje Europa kan gaan wonen. Een stevige Eurocrisis zorgt hopelijk tegen die tijd voor lagere prijzen in het zuiden en oosten.
@Hannes Haganum.
Als Nederland mét RO-regie verrommelt en verslonst, waarom zou het zónder RO-regie nog slechter gaan? Waarom wordt het dan niet beter?
En hoe is de RO-regie geregeld in het verder onbenoemde 'aantrekkelijker stukje Europa'? Misschien kunnen we dáár dan van leren.