RVS: schrap accres-systematiek bij financiering gemeenten

Een ‘meerjarig budgettair kader’ bedient gemeenten beter dan de huidige accres-systematiek.  Daarom wil de Raad van State (RvS) dat het nieuwe kabinet vaart maakt met een stabielere financiering van decentrale overheden en dat niet – zoals nu het plan is – voor zich uitschuift tot 2026.

Bestuurlijke rust
Met dat meerjarige budgettair kader wordt gemeenten voor de langere termijn financiële zekerheid en bestuurlijke rust geboden, schrijft de RvS in een brief aan minister van Financiën Sigrid Kaag. ‘De huidige normeringssystematiek zorgt voor onvoldoende stabiliteit, resulterend in een verslechtering van de interbestuurlijke samenwerking.’ Ook vreest de RvS voor een ‘instabiele, complexe en weinig transparante meerjarenbegroting’ van gemeenten.

Onder druk

Volgens de Raad van State staat de huidige trap-op-trap-af-systematiek (waarbij de uitkering aan gemeenten gelijke pas houdt met de rijksuitgaven) door diverse kabinetsvoornemens onder druk. Onder meer omdat door het kabinet middelen voor de woningbouwimpuls (10 x € 100 min) en het volkshuisvestingsfonds (4 x € 150 min) zijn onttrokken uit het accres, waarna die via een specifieke uitkering aan gemeenten worden uitgekeerd. Iets dergelijks geldt voor de additionele financiering van de jeugdzorg.

Opschalingskorting

Daarnaast is de oploop van de opschalingskorting tot en met 2025 geschrapt, maar wordt er door het kabinet vanaf 2026 een structurele besparing ingeboekt van 975 miljoen. Ook is voor dat jaar het accres niet specifiek meer berekend, maar vastgezet op een plus van 1 miljard euro ten opzichte van de stand bij de Miljoenennota 2022. ‘Gemeenten zullen na de aankomende verkiezingen hun nieuwe meerjarenbegrotingen baseren op de begrotingsstanden tot en met 2026’, schrijft de RVS en dus in 2026 daarbij besparingen moeten inboeken.

Financiële zekerheid

De in het voorjaar nieuw aan te treden raden en colleges hebben volgens de raad baat bij meer financiële zekerheid, ‘des te meer van belang in een tijd waarin voor de grote maatschappelijke opgaven en transities uitvoeringskracht en investeringen van medeoverheden worden gevraagd.’ Daarnaast is voor een goede verhouding tussen overheidslagen ‘transparantie tussen budgetten een eerste vereiste voor het voeren van een gelijkwaardig gesprek over maatschappelijke opgaven.’