Provincie: kaalslag kwaliteit gemeentelijke voorzieningen

Het gaat zo slecht met de gemeentelijke financiën dat een kaalslag van de kwaliteit van gemeentelijke voorzieningen dreigt. De provincie Noord-Holland wil daarom dat minister Ollongren snel de portemonnee trekt.

Dat dringende verzoek doet het college van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland in een brandbrief aan de minister van Binnenlandse Zaken. Een rondgang langs de gemeenten leerde de provincie dat zonder financiële steun van het rijk het mes gaat in tal van lokale voorzieningen. Als voorbeelden noemt de provincie onder andere het moeten sluiten van ontmoetingsplaatsen voor ouderen, zwembaden, sporthallen en bibliotheken en het korten op subsidies. De lijst is veel langer. Daarnaast dreigen gemeenten bovendien over te moeten gaan tot een forse verhoging van de lokale belastingen.

Financiële malaise

Los van de consequenties van de coronacrisis is volgens Noord-Holland al langer duidelijk dat veel gemeenten afstevenen op een financiële malaise als van rijkswege de geldkraan niet wordt opengedraaid. ‘Er moet echt iets gebeuren’, aldus de provincie. ‘Wij doen, in het belang van de inwoners en bedrijven in onze provincie, een dringend beroep op u om gemeenten nu te helpen zodat zij hun taken goed kunnen blijven uitvoeren.’

De minister had toegezegd met maatregelen te komen zodat gemeenten (extra) tekorten kunnen dekken; ook voor de langere termijn zou ze oplossingen aandragen. Tijdens het Algemeen Overleg van 2 juli meldde Ollongren echter nogmaals het nog te vroeg te vinden om al extra steun en/of structureel geld voor de gemeenten beschikbaar te stellen. Er zou volgens haar nog te veel onduidelijk zijn. Liever wachtte ze op de afronding van lopende onderzoeken.

Enige oplossing

Ook zegde de D66-bewindsvrouw toe met de gezamenlijke provincies te overleggen om te kijken op welke wijze het toezicht op de gemeentelijke financiën een verlichting zou kunnen brengen. Die toezeggingen zijn volgens Noord-Holland geen oplossing voor de benarde situatie waarin veel gemeenten zich nu bevinden. ‘Bij gemeenten rijst steeds vaker de vraag hoe zij nu voor de komende jaren een reële begroting kunnen opstellen? Daarnaast zijn wij niet overtuigd van het feit dat versoepelen van het toezicht een oplossing biedt. Voldoende financiering van de aan gemeenten overgedragen taken is de enige echte oplossing voor de problematische gemeentefinanciën.’

Herstel vertrouwen

De verhouding tussen aan de gemeenten opgedragen taken en bijbehorende bekostiging is volgens de provincie ‘nadrukkelijk uit balans’. Die balans moet zo snel mogelijk op structurele basis worden hersteld, zodat er weer een gezonde financiële verhouding tussen rijk en gemeenten kan ontstaan. Het gaat daarbij niet alleen om extra middelen, maar ook om herstel van vertrouwen en met name het tonen van respect voor de Financiële Verhoudingswet.

Amsterdam

Meerdere gemeenten uit Noord-Holland stuurden een brandbrief naar de minister om haar te wijzen op de benarde financiële situatie waarin ze verkeren en de moeite om hun begroting sluitend te krijgen. Het college van burgemeester en wethouders van Amsterdam verzocht om diezelfde reden deze week de provinciale toezichthouder uitstel te verlenen voor het indienen van de begroting 2021.