‘Burgemeester moet slapende rekenkamer wekken’

In gemeenten met geen of een inactieve lokale rekenkamer moet de burgermeester de bevoegdheid krijgen deze in te stellen dan wel wakker te schudden. Die verantwoordelijkheid past bij diens functie als voorzitter van de raad.

Dat is een van de meest vergaande aanbevelingen van de werkgroep lokale rekenkamers aan de minister van Binnenlandse Zaken. Die stelde die werkgroep met name in om de ernst van het probleem slapende rekenkamers in beeld te brengen.

Ontbreken wens
Lokale rekenkamers zijn sinds 2002 bij wet verplicht, maar niet alle gemeente houden zich daaraan. Er zijn gemeenten die niet eens een rekenkamer hebben opgericht en sommige gemeenten hebben er officieel wel een ingesteld, maar laten die geen onderzoek doen. Van de 37 door de werkgroep bezochte gemeenten hebben er zes zo’n slapende rekenkamer. ‘Tevens hebben vijf andere gemeenten met een slapende rekenkamer aangegeven niet met de werkgroep in gesprek te willen’, bericht de werkgroep verantwoordelijk minister Ollongren. ‘Deze raden hebben ook niet de wens om een rekenkamer in te richten.’

Druk vergroten
Vergroot de druk bij notoir slapende rekenkamers om ‘wakker te worden’ via de burgemeesters, zo luidt de aanbeveling van de werkgroep. Zo’n ingreep zet meer zoden aan de dijk dan alleen een aanpak van stimuleren en ondersteuning. Die zal volgens de werkgroep niet leiden tot activering, omdat de weerstand jegens het instrument rekenkamer te groot is. Die komt bijvoorbeeld voort uit  overtuigingen en/of ervaringen die hardnekkig blijven hangen. Om die reden zal ook nadrukkelijk wijzen door het ministerie op de verplichtingen uit de Gemeentewet niet het gewenste effect hebben.

Ondersteuning
De werkgroep adviseert om de burgemeester, in samenspel met de griffier, een verantwoordelijkheid te geven in het instellen of activeren van een rekenkamer. ‘Formeel is het instellen of activeren van een lokale rekenkamer aan de raad zelf, maar de burgemeester is, als voorzitter van de raad, de aangewezen persoon om het onderwerp te (blijven) agenderen’, stelt de werkgroep. Belangrijk is dan wel dat burgemeesters daarin ondersteuning krijgen, bijvoorbeeld door het onderwerp lokale rekenkamer op te nemen in het opleidingsprogramma van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters.