Zodra de decentralisaties werk, zorg en jeugd op het bordje van gemeenten liggen, moeten zij ruimte krijgen om meer eigen belastingen te heffen. De rijksbelastingen moeten dan wel omlaag. Hiervoor pleit de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) in een vandaag uitgebracht advies.
Ruim baan voor belastingsheffing door gemeenten
Gemeenten moeten meer eigen belastingen kunnen innen zodra de decentralisaties werk, zorg en jeugd op hun bordje liggen. Ook moet er een…
Scherpere afwegingen
Met de decentralisaties van taken neemt het gewicht van het lokale bestuur toe, stelt de Raad. Daarom moeten ook de belastingen worden gedecentraliseerd. Via een grotere eigen belastingheffing krijgen gemeenten meer mogelijkheden om tegemoet te komen aan de wensen van hun inwoners. Met de gelijktijdige verlaging van de rijksbelastingen, leidt dit in de ogen van de Raad per saldo tot een verlaging van de totale belastingdruk, omdat gemeenten scherpere afwegingen maken tussen 'nut en offer'.
Decentralisatiebrief
De Rfv reageert hiermee op de decentralisatiebrief van minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken, PvdA). In die brief heeft Plasterk, als coördinerend bewindspersoon decentralisaties van het sociaal domein, geschetst op welke wijze er een meer samenhangende aanpak kan komen tussen de decentralisaties werk (Participatiewet), zorg (Awbz) en jeugdzorg.
Ingrijpende gevolgen
De Raad stelt vast dat de decentralisaties ingrijpende gevolgen hebben voor gemeenten en burgers. Niet alleen financieel, maar vooral ook voor de aanspraken die burgers kunnen maken op zorg. Met de decentralisaties jeugdzorg (ca. 3,0 miljard), AWBZ-zorg (ca. 9,4 miljard) en participatiebudget (ca. 3,2 miljard) is in totaal een budget van ruim 15,6 miljard euro gemoeid. Tegelijkertijd is een bezuiniging van 6 miljard euro ingeboekt.
Inkomsten onder druk
‘Alles bij elkaar gaat het om een operatie in een korte periode die qua omvang zijn weerga niet kent, en die de bestuurlijke en financiële verhoudingen de komende periode ingrijpend zullen veranderen’, aldus het Rfv. En dat ‘in een periode waarbij de gemeentelijke inkomsten (gemeentefonds, grondexploitatie, en specifieke uitkeringen) onder druk staan en de uitgaven als gevolg van de economische omstandigheden verder dreigen op te lopen (bijstand, schuldhulpverlening, zorg e.d.).’
Spanning tussen Rijk en gemeenten
De Rfv wijst tevens op een paradigmashift: de burger moet in de eerste plaats zelfredzaam worden. Aanspraak op rechten vervalt en voorzieningen kunnen zomaar 'op' raken. Als burgers met de nieuwe situatie geconfronteerd worden, kan spanning ontstaan tussen Rijk en gemeenten, stelt de Raad. In dat licht pleit Rfv voor voldoende beleidsvrijheid voor gemeenten. Als gemeenten (financieel) in de knel komen, moet er een kleine financiële reserve zijn om hen in bijzondere gevallen tegemoet te komen.
Meerjarig onderzoek effecten
De grote decentralisaties brengen veel onzekerheden en risico's met zich mee, stelt ook de Rfv. De effecten zijn niet goed vooraf in te schatten, maar kunnen wel via onderzoek worden gevolgd. Risico's en onzekerheden en de wisselwerking tussen de verschillende maatregelen moeten gedurende meerdere jaren in kaart worden gebracht, vindt de Raad. Daarmee moet snel worden gestart.
Uitvoeringsrisico's
Onder druk van de Tweede Kamer heeft minister Plasterk onlangs toegezegd een onafhankelijk onderzoek te laten doen naar de financiële risico’s en uitvoeringsrisico’s van de decentralisaties. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft daar van begin af aan op aangedrongen. Het onderzoek kan wat de Kamer betreft door het Centraal Planbureau (CPB) en/of het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) worden uitgevoerd. Plasterk moet op korte termijn aan de Kamer laten weten hoe hij het onderzoek laat uitvoeren.
Reacties: 15
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
De grootste gedeelte van het budget gaat gereserveert worden voor de salarissen van de ambtenaren. Vervolgens gaan zij weer structureel klagen, dat ze de werkdruk niet aankunnen,
waardoor ze meer salaris gaan eisen. Vervolgens
wil de gemeente aanspraak maken op de financiële reserves van het Rijk. Dan heb ik het niet eens gehad over het gedeelte, die achterover wordt gedrukt door diverse managementlagen. Als er een tekort ontstaat, en die gaat ontstaan, dan gaan ze gezellig de belasting (druk) verhogen onder de inwoners van de gemeenten. Ambtenaren zijn de grootste kostenpost binnen de gemeente. Datzelfde werk kan ook gedaan door een werkzoekende. Bespaar je minimaal de helft. De ambtenaren blijven altijd zeuren, dat ze tekort komen. Ze komen tijd tekort. Ze komen geld tekort. Ze kunnen niet rondkomen. Ze hebben geen tijd voor hun gezin. We worden er zo emotioneel van. Er zijn dakloze mensen in Nederland, die op water en brood leven, die geen onderdak hebben en geen ziektekosten verzekering kunnen betalen. Wat hebben we het goed in Nederland. Het is een paradijs. Ja voor de multi-nationals, die belastingen willen onderduiken wel, maar dhr. Weekers lost dit wel op. Maakt u zich geen zorgen.
Tjonge, wat staat deze Melkkoe onrealistisch in het leven. Kan niet anders dan dat er sprake is van een 'moeilijke' jeugd. Kom doe normaal 'man'.
De gemeente als autonome bestuurslaag met een substantieel eigen belastinggebeid! Prima advies derhalve. Vraag is nu welke politicus voldoende "guts" heeft om dit op te pakken ...
Beste Melkkoe,
Natuurlijk kan het werk van ambtenaren door werkzoekenden gedaan worden. Voordat die ambtenaren waren aan gesteld waren ze ook werkzoekenden. Waar wilt u heen met uw betoog? Moeten ambtenaren vervangen worden door werkzoekenden? En van de huidige ambtenaren maken we vervolgens weer werkzoekenden? U presenteert zichzelf als een econoom. Ik vraag me alleen wel af of u die studie met goed gevolg heeft afgerond.
Lokale belastingen lijken wellicht een oplossing voor gemeenten die het moeilijk hebben, maar zijn dat niet. Gemeenten met een relatief armlastige bevolking en een slechte werkgelegenheid zullen al snel meer kosten moeten maken dan gemeenten met een relatief rijke bevolking en goed functionerende arbeidsmarkt. Lokale belastingen zouden een prikkel kunnen worden voor (nog) meer eigen financiele verantwoordelijkheid voor gemeenten, hetgeen ertoe kan leiden dat mensen die wonen in een arme gemeente meer moeten betalen dan mensen in een rijke gemeente. Daarmee is de kans groot dat arme mensen meer moeten betalen dan rijke mensen. Zo gezien is het idee van decentrale belastingen een inperking van de solidariteit tussen Nederlanders. Daarbij komt dat de kans groot is dat de uitvoeringskosten zullen toenemen.
Mijns inziens zou het daarom beter zijn het Rijk tot enige belastingheffer te benoemen.
Ik heb er ervaring mee. Veel burgers vinden de gemeentelijke belastingen een crime. Beter is om rijksbelasting procentueel te oormerken voor de gemeente. Voordeel, veel minder kosten en veel minder ergernis bij de burger. Per slot van rekeningen werkt de overheid voor de burger. Niet andersom!
Hebben we wel eens een goed advies gezien van de Rfv?
Deze ultra orthodoxe instelling kan nog beter vandaag dan morgen worden opgedoekt.
Dat wordt een ratjetoe aan belastingen. Enorm grote verschillen per Gemeente.
Per saldo zal de huiseigenaar nog meer uitgemolken worden, door simpel de OZB te verhogen. Dat zijn maatregelen die de minste stemmen kosten. Het populisme zal nog meer gaan toenemen.
De overheden zouden simpel weg de loonbel + I.B. en/of BTW moeten verrhogen. Dat voorkomt te grote verschillen. Bovendien iedereen gaat dan meer de tering naar de nering zetten. Nu komt de bal ( lees belastingen) vnl te liggen bij diegene die reeds (te) veel betalen
Een slecht idee, dit zal op termijn (afhankelijk van de belastingdruk) leiden tot gemeenten met veel jongere inwoners (minder bijdragen aan voorzieningen voor ouderen) en gemeenten met ouderen (en hoge lokale belastingdruk).
Met name in regio's met een sterke vergrijzing zal dit een nog grotere druk op jongeren leggen om te verhuizen naar regio's met een lageren belastingdruk in combinatie met mogelijkheden op de arbeidsmarkt.
Gewoon een bespottelijk idee om gemeenten meer belasting te laten heffen. Een gemeente die toevallig wat rijker is kan met weinig heffingen toe, terwijl een armlastiger gemeente meer moet heffen. Dat geeft onrechtvaardige verschillen tussen woonplaatsen en tussen burgers. Laat alle gemeentelijke heffingen vervallen, dat scheelt ook evenzoveel invorderingsapparaten en doe alles via de rijksbelastingen. Wel zo efficiënt en eerlijk.
@ jeroen, zullen we dan de gemeenten maar afschaffen en overal rijkskantoortjes neerzetten, maar die komen dan alleen maar in de steden groter dan 100.000 inwoners.
Prima advies voor meer maatwerk per gemeente. Wat meer evenwicht in de trits belang-betaling en zeggenschap lijkt mij wel wat.
En alle ach en wee klagers. Zelfs al zou de gemeenten al hun uitgaven zelf gaan innen dan int het Rijk nog steeds die andere 95%...
RAADSGRIFFIER, tja die kan straks weer een rangetje hoger worden "functie verzwaring heet dat". Worden we fiscaal afhankelijk van ego trippende Wethouder en hielenlikkende raadsleden, zonder enige kennis van zaken. Werkt de Gemeentelijke democratie nog?
De politiek durft uit populistische overwegingen niet eens te bezuinigen. Uitgeven is het parool. Iedereen levert in bealve de Overheid. Afgelopen week was er in Binnl best nog een lief jong meiske als Wethoudster. Ze vertelde de enige uitweg was verhoging van de O.Z.B. Simpel tunnel visie bezuinigen kost stemmen is impopulair, dus haal je het bij de mensen die wat hebben gespaard, onder het motto van "solidariteit"( of hebzucht??)
Dat wordt een fiscale ramp. Gemeenten moeten in tegenstelling tot het Eijk, zeker op termijn, een sluitende begroting heben en zullen tekorten dus afwentelen op de burger. Bovendien leert het verleden ons dat de lagere overheid de belastingdruk onevenredig opvoert. Er komen weer vooroorlogse belastingeilanden, te weten gemeenten waar de lokale belastingen substantieel lager zijn dan in omringende gemeenten. Dat wordt vaker verhuizen, hetgeen de onkosten voor de burger nog verder opjaagt!!!!!
Is er een politicus met lef die dit onderbouwde advies durft overnemen?