Dat schrijft het Centraal Planbureau. Het rapport The decentralization of Social Assistance and the rise of Disability Insurance enrolment heeft weinig aandacht gekregen in de pers. En dat is maar goed ook.
Minder bekwaam
'Minimaal een derde, en mogelijk meer dan de helft van de nieuwe Wajong-uitkeringen voor arbeidsongeschiktheid sinds 2004 komt omdat…
Eerst noemt het Centraal Planbureau in dat rapport drie voordelen en vijf nadelen van decentralisatie. Objectief, onafhankelijk, onbevooroordeeld en deskundig als altijd vergeet het planbureau daarbij niet als nadeel te vermelden dat ‘gemeentelijke bestuurders minder bekwaam kunnen zijn dan landelijke bestuurders’. Wel jammer dat deze uitspraak niet gefundeerd wordt door een literatuurverwijzing.
Het planbureau is vervolgens gaan rekenen hoeveel nieuwe Wajong-uitkeringen het gevolg zijn van doorverwijzingen door de gemeenten. Die berekeningen zijn voor gewone mensen zoals u en ik onnavolgbaar. Daarom heb ik zelf een kwartiertje met Google wat cijfers opgezocht. Die cijfers staan overigens helaas niet in het rapport.
In 2004, toen de gemeenten nog nauwelijks financieel verantwoordelijk waren voor de bijstand, kregen 9.400 mensen een nieuwe Wajonguitkering, waarvan er 800 een bijstandsuitkering hadden. Vervolgens, van 2004 tot en met 2009 kregen 82.300 mensen een nieuwe Wajonguitkering, waarvan bijna 12 duizend een bijstandsuitkering hadden. Dat is 14 procent. De toename is ruim 5 procent, zeker niet ‘minimaal een derde en mogelijk meer dan de helft’.
Die toename van ruim 5 procent is ongetwijfeld voor een deel te wijten aan de decentralisatie van de bijstand en de grotere gemeentelijke financiële verantwoordelijkheid daarvoor. Maar ook zal een rol spelen dat de gemeente de arbeidsongeschikte een hogere uitkering gunt, namelijk een Wajong-uitkering, in plaats van de bijstandsuitkering die de gemeente mag geven.
Hoe komt het planbureau dan aan zijn uitkomst? Dat berekent niet alleen de overgang van bijstand naar Wajong, maar schat ook hoeveel bijstandsuitkeringen zijn geweigerd door gemeenten omdat de aanvragers recht bleken te hebben op een Wajonguitkering. Dat zijn er ook ongeveer 12 duizend, oftewel 15 procent. De stijging is dan 20 procent, nog steeds ver verwijderd van ‘minimaal een derde en mogelijk meer dan de helft’.
Zo’n Wajonguitkering, die krijg je niet zomaar. Er gaat een onafhankelijke medische keuring aan vooraf. Als de gemeenten inderdaad meer mensen hebben doorverwezen naar de Wajong, dan is dat niet een nadeel van de decentralisatie van de bijstand, maar een voordeel! Door de decentralisatie van de bijstand hebben de gemeenten dan ongeveer 17 duizend mensen geholpen aan de juiste uitkering.
De winst van de decentralisatie van de bijstand is dan niet kleiner dan gedacht, maar groter dan gedacht. Nog niemand heeft het planbureau tegengesproken dat gemeentelijke bestuurders minder bekwaam kunnen zijn dan landelijke bestuurders. Die eer laat ik aan de VNG. Laat ik wel opmerken dat gemeentelijke ambtenaren bekwamer kunnen zijn dan landelijke. Want het rapport van het Centraal Planbureau is bij deze weerlegd.
