De digitale veiligheid van Nederlandse gemeenten staat onder druk. Dat blijkt uit het Dreigingsbeeld Informatiebeveiliging 2025-2026 van de Informatiebeveiligingsdienst (IBD), waarin wordt gewaarschuwd voor een aanhoudend complex dreigingslandschap. De grootste bedreigingen? Ransomware, datalekken en uitval van gemeentelijke processen – vaak met forse financiële en maatschappelijke gevolgen.
IBD: Digitale veiligheid gemeenten verder onder druk
Digitale veiligheid is geen luxe, maar een noodzakelijke voorwaarde voor continuïteit en vertrouwen in gemeentelijke dienstverlening.
Volgens het rapport blijft ransomware ‘de nummer één dreiging voor gemeenten.’ Criminelen maken hierbij gebruik van kwetsbaarheden in gemeentelijke systemen of die van hun leveranciers. Ze stelen data, versleutelen deze en dreigen die openbaar te maken tenzij er wordt betaald. ‘De impact van ransomware is aanzienlijk: diefstal en publicatie van gegevens leiden tot grove schending van privacy van inwoners, imagoschade van gemeenten, verminderd vertrouwen in de overheid en financieel verlies’, aldus de IBD.
Interne knelpunten
De dreiging komt niet alleen van buiten. Gemeenten kampen met interne knelpunten: beperkte capaciteit, krappe budgetten en een tekort aan kennis. De IBD noemt het zorgelijk dat ‘structurele tekorten in budgetten, capaciteit en kennis het lastig maken om digitale veiligheid naar het gewenste niveau te brengen en te houden.’Daarbij worden gemeenten steeds afhankelijker van externe partijen, wat de risico’s vergroot.
Niet alleen grote incidenten vormen een bedreiging. Ook phishing blijft een groeiend probleem. De IBD stelt: ‘Organisaties moeten er helaas vanuitgaan dat het niet te voorkomen is dat medewerkers misleid worden.’ Geautomatiseerde phishing met hulp van AI wordt steeds geraffineerder en moeilijker te herkennen. De gevolgen van digitale incidenten zijn tastbaar: miljoenen euro’s schade, wekenlange uitval van dienstverlening en verlies van persoonsgegevens. De IBD waarschuwt dat ‘digitale veiligheid geen luxe is, maar een noodzakelijke voorwaarde voor continuïteit en vertrouwen in gemeentelijke dienstverlening.’
Investeringen nodig
Om weerbaarder te worden, adviseert de IBD gemeenten te investeren in basismaatregelen als multifactorauthenticatie, goede back-ups en monitoring. Ook moet er meer aandacht komen voor leveranciersmanagement en het maken van heldere beveiligingsafspraken met externe partijen. Verder wordt samenwerking cruciaal genoemd: ‘Meer samenwerking en standaardisatie helpen om schaarse specialisten doeltreffend en doelmatig in te zetten.’
Daarnaast wijst het rapport op de opkomst van kunstmatige intelligentie als risico én kans. Gemeenten worden opgeroepen om AI zorgvuldig toe te passen, met oog voor privacy en transparantie: ‘Het gevaar bestaat dat de organisatie niet meebeweegt met de ontwikkelingen en medewerkers ongereguleerd en uit het zicht zelf AI inzetten.’
De IBD roept gemeentebestuurders op om hun digitale verantwoordelijkheid serieus te nemen. ‘U bent niet alleen bestuurder van de fysieke gemeente, maar ook van de digitale gemeente.'
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.