Landelijke aanpak voor informatievoorziening decentralisaties

De VNG heeft een voorstel klaar voor een landelijke aanpak van de informatievoorziening die gemeenten nodig hebben voor het slagen van de decentralisaties, dat op 29 november wordt voorgelegd aan de leden. Voor het plan is 8 miljoen euro uit het gemeentefonds nodig.

Standaarden nodig
Het plan is een vervolg op de Verkenning Informatievoorziening Sociaal Domein (VISD), dat deze zomer is gepresenteerd. Dat bracht in kaart wat de decentralisaties eigenlijk betekenen voor de gemeentelijke informatievoorziening en waar er informatie moet worden uitgewisseld. Zo is bijvoorbeeld een systeem voor (vroeg-)signalering nodig en moeten sociale wijkteams snel over (nu verspreide) informatie kunenn beschikken. Ook moet er duidelijkheid komen over de privacyregels, die nu per domein zijn geregeld. Standaardisatie van gegevens is nodig voor uitwisseling.

Twee pijlers
Het VNG-bestuur stelt een pragmatische aanpak voor, voor een periode van anderhalf jaar. Een 'grootschalige en meerjarige ICT-aanpak' is onverantwoord, vindt de VNG. "het sociaal domein is té complex en nog té veel in beweging om nu vanuit een gezamenlijke aanpak aan te sturen op een integrale gemeentelijke informatievoorziening voor het sociaal domein." De voorgestelde aanpak bestaat daarom uit twee dingen. In vijf 'Living Labs' kijken vijf gemeenten (Utrecht, Eindhoven, Leeuwarden, Enschede en Zaanstad) hoe de informatieketen er in hun eigen aanpak van het sociaal domein uit zou moeten zien. Een landelijk ondersteuningsprogramma ontwikkelt daarbij standaarden en maakt de bevindingen uit de vijf gemeenten generiek en beschikbaar voor alle gemeenten.

Code oranje-rood
In een zogeheten 'Starting Gate' (Gateway Review), waarbij vanuit vergelijkbare bestuurlijke kringen naar een dergelijke kwestie wordt gekeken, is in september geconstateerd dat er zeker het nodige bestuurlijke draagvlak is voor een gezamenlijke aanpak. Wel zien de onderzoekers een aantal risico's, waardoor het project de code 'oranje-rood' meekreeg. De zorgen betreffen de complexiteit, het grote aantal autonome stakeholders, de onzekerheden over de decentralistietrajecten en de beperkte tijd voor de invoering.

Vragen blijven
Ook na lezing van de concept-VNG-aanpak blijven er bij het review-team vragen: "Is de oplossing voor het multi-probleem gezin nu prioritair – wetende dat dit om een beperkt aantal gevallen gaat – of moet het operationaliseren van de bulk voorrang krijgen? Mocht blijken dat het hier gaat om zeer schrijnende situaties, kijk dan wat er nodig is om de aanpak daarvan te ondersteunen in plaats van het als basisrandvoorwaarde voor de totale benadering te positioneren." En: "Wordt door de gekozen benadering de complexiteit niet vergroot in plaats van gereduceerd? Want de transities in de verschillende kolommen zijn al behoorlijk complex en onder weg. Het ReviewTeam geeft in overweging om vanuit de bestaande transities te beginnen en eerst in de afzonderlijke kolommen zaken op orde te brengen. Waar nodig kan vervolgens gezocht worden naar eenvoudige koppelingen tussen die kolommen om zo de slag te maken naar een meer integrale benadering."