In 2003 koos de gemeente München ervoor de pc’s van alle 15.000 ambtenaren te voorzien van Linux en OpenOffice, in plaats Windows en Microsoft Office. Daarbij speelden niet alleen besparingen op licenties een rol, ook de lokale economie zou gesteund worden met beheer- en adviesopdrachten. Het LiMux-project in München werd hét voorbeeld van een overheid die het aandurfde de gebaande paden te verlaten en de wetten van de software-industrie te tarten.
Inmiddels is de gemeente München net zo’n beetje klaar met de overstap naar OpenOffice, op de ‘de-installatie’ van Microsoft Office na.
De overstap heeft dus nogal veel tijd gevergd. Florian Schießl, vanaf het begin betrokken bij het project en nu een soort ambassadeur voor LiMux, heeft daar wel een verklaring voor.
‘Er zijn in München 21 IT-afdelingen en iedereen had het wiel voor zichzelf uitgevonden; verschillende Windows-versies en patch-niveaus, verschillende Office-versies. Het ging dus niet om het vervangen van één besturingssysteem of één Office-versie. Natuurlijk hadden we tegen al die afdelingen kunnen zeggen: gaan jullie maar over naar deze vrije software en open standaarden. Dan was de omschakeling wel in een paar jaar gelukt. Maar we willen leren voor de IT-toekomst. We willen één keer goed leren en het in de toekomst 21 keer toepassen.’
München tart Microsoft-wereld
Nederlandse gemeenten die voorop liepen met het gebruik van open standaarden en open-sourcesoftware maken terugtrekkende bewegingen. Maar…
Lange baan
Amsterdam heeft te maken met een vergelijkbare situatie, maar daar is de realisatie van open-sourcedesktops voorlopig op de lange baan geschoven. CIO Claudia de Andrade heeft besloten zich eerst te concentreren op het centraliseren van de IT-systemen van veertien stadsdelen en hun afdelingen, middels een standaardisatie op Microsoft-producten. Daarna zou er makkelijker overgestapt kunnen worden op open-sourcesoftware. Schießl ziet dat niet als de juiste weg. ‘Bij ons bood de combinatie van de consolidatie van de IT en de overgang naar vrije software en open standaarden juist de kans op succes. Als we eerst waren gestandaardiseerd op het Microsoft-platform en vervolgens waren gaan nadenken over de alternatieven, zou het een gebed zonder eind zijn geworden. Wij hebben dus voor de combinatie gekozen.’
Politieke support
In Heerenveen, in 2006 een van de eerste gemeenten die op OpenOffice overstapten, waren het vooral integratieproblemen die opspeelden. Er is vier jaar lang geprobeerd OpenOffice goed te laten samenwerken met de backoffice-software van onder meer Centric. Dat is uiteindelijk niet naar behoren gelukt, dus is er nu besloten terug te vallen op Microsoft Office. Schießl denkt dat dat niet nodig was geweest. ‘In München zijn die problemen er ook geweest. Er is overal een oplossing voor maar die moet je wel zoeken. Wij hebben uiteraard de politieke support en het budget ervoor. En onze slogan is ‘kwaliteit boven haast’. We zijn er niet voor toegerust die harde IT-problemen zelf op te lossen. De leveranciers zullen zich moeten aanpassen en dat ¬gebeurt uiteindelijk ook. De financiële afdeling heeft bijvoorbeeld SAP met OpenOffice geïntegreerd. Dat is dus helemaal geen probleem.’
Een project als LiMux kost tijd, wil Schießl maar zeggen, maar het is gewoon mogelijk, en je investeert in een vrijere toekomst. ‘De kosten zitten niet zozeer in de nieuwe oplossing, maar in de moeite die je moet doen de oude situatie op een verantwoorde manier achter je te laten.’
