Ruim één tiende rijksambtenaren gepest op werkvloer

Van de medewerkers bij het rijk en de zbo’s (zelfstandige bestuursorganen) heeft bijna 11 procent vorig jaar te maken gehad met verbale agressie of pesten door leidinggevende of collega’s. Ongeveer 7 procent is zelfs bedreigd of geïntimideerd.

Dat blijkt uit een nadere analyse van de Leidse hoogleraar Sandra Groeneveld van een groot werkbelevingsonderzoek onder ambtenaren. Het Werkonderzoek betreft een enquête van het ministerie van Binnenlandse Zaken in samenwerking met CBS en ICTU onder bijna 40.000 ambtenaren van het rijk en de decentrale overheden. Elke drie jaar wordt dat onderzoek gehouden.

Grote aantallen

Ongewenst gedrag door leidinggevenden of collega’s op de werkvloer komt weliswaar minder vaak voor dan ongewenst gedrag in de relatie tussen overheid en samenleving, maar wanneer dieper wordt ingezoomd op medewerkers binnen de sector rijk (inclusief de zbo’s) dan blijkt volgens Groeneveld dat toch nog bijna 11 procent van die medewerkers in 2022 aangeeft het afgelopen jaar te maken heeft gehad met verbale agressie of pestgedrag door leidinggevenden of collega’s. ‘Ongeveer 7 procent is zelfs bedreigd of geïntimideerd’, aldus Groeneveld. ‘Hoewel de percentages klein zijn, gaat het in de praktijk om grote aantallen. Bovendien kan dergelijk gedrag majeure impact hebben, niet alleen op de betrokkene zelf, maar ook op collega’s die er getuige van zijn.’

Preventie

Wel is te zien dat ongewenst gedrag door leidinggevenden of collega’s is afgenomen, vergeleken met het Werkonderzoek dat in 2019 is uitgevoerd. ‘Dit is een positief signaal’, aldus Groeneveld. Mogelijk speelt thuiswerken daarbij volgens haar een rol, maar ook de toenemende aandacht voor preventie en aanpakken van ongewenst gedrag op de werkvloer.

Corona

Verbale agressie door burgers of klanten, zo blijkt het Werkonderzoek, komt het vaakst voor, gevolgd door bedreiging of intimidatie. Dat geldt voor alle sectoren. Ruim een kwart van de rijksambtenaren geeft aan in 2021 weleens te maken te hebben gehad met verbale agressie en 17 procent met bedreiging of intimidatie. Voor zbo’s zijn die percentages nog hoger: 32 respectievelijk 22 procent. Overigens is, in vergelijking met het Werkonderzoek 2019, binnen het openbaar bestuur de fysieke agressie en bedreiging of intimidatie door burgers en klanten in 2022 toegenomen. Vooral de stijging van bedreiging en intimidatie is opvallend. Volgens Groeneveld hangt dat mogelijk samen met maatschappelijke onrust tijdens en na de coronapandemie en die zich onder meer uitte richting overheidsorganisaties.