Van de ambtenaar uit de 21e eeuw wordt niet meer hetzelfde gevraagd als voor de eeuwwisseling. Werden ze voorheen nog geprezen om onpartijdigheid, stabiliteit en rechtmatigheid, tegenwoordig draait het om innoveren, ondernemen en netwerken. En die eisen conflicteren nog wel eens met de klassieke ambtelijke waarden.
Ambtenaar moet verschillende personen zijn
De oude klassieke waarden als onpartijdigheid en stabiliteit gelden niet meer voor ambtenaren. Deugden voor de overheidsmedewerker van 2016…
Verbinder
Volgens Zeger van der Wal, de nieuwe bijzonder hoogleraar op de Ien Dales Leerstoel, moet de moderne ambtenaar de komende jaren daarom een heleboel verschillende personen tegelijk gaan worden. ‘Hij of zij wordt steeds meer een verbinder en moet vooral faciliteren, aldus de hoogleraar. 'Daarnaast moet de ambtenaar ervoor zorgen dat alle innovatie uit de buitenwereld, op een slimme manier de overheidsorganisatie binnenkomt. Zonder dat hij opnieuw het wiel probeert uit te vinden.’
'Resilience'
Een andere eigenschap die een modern ambtenarenapparaat in huis moet hebben is zogenoemde ‘resilience’, oftewel veerkracht: ‘Veel overheidsorganisaties kampen met het probleem dat door de reorganisaties kennis is weggelekt,’ legt Van der Wal uit. ‘Ze kunnen ineens moeilijk teruggrijpen op expertise die er bijvoorbeeld in de jaren negentig wel was. Een duidelijk voorbeeld is de vluchtelingencrisis. De kennis over inburgering van de vorige golf asielzoekers is verloren gegaan door een gebrek aan ‘resilience.’
Balkenendenorm niet heilig
Wat betreft de hoogleraar is de Balkenendenorm daarbij niet heilig. ‘Het is een politieke norm, maar mijn mening is dat je een hele goede topmanager ook goed zou moeten kunnen betalen.’ Als hoofddocent publiek management in Singapore ziet hij van dichtbij hoe groot het verschil kan zijn. ‘Hier geldt de omgekeerde redenering, de overheid wil de allerbeste mensen hebben en zijn ook bereid om daarvoor te betalen,’ aldus Van der Wal. ‘Ze willen kunnen concurreren met de private sector en daarnaast hun medewerkers ook niet in de verleiding laten komen om bijvoorbeeld steekpenningen aan te nemen. De secretaris-generaal verdient hier bijvoorbeeld zo’n anderhalf miljoen euro.’
Ien Dales Leerstoel
Vandaag wordt er door de Ien Dales Leerstoel van de Universiteit Leiden, Faculteit Governance and Global Affairs, en het CAOP een debat gehouden over de ambtelijke kernwaarden en integriteitsdilemma’s in de 21e eeuw. De sinds 1 mei aangestelde bijzonder hoogleraar Van der Wal leidt het debat in. Hij is onderzoeksdecaan en hoofddocent publiek management aan de School for Public Policy van de National University of Singapore. Zeger promoveerde in 2008 cum laude in de Bestuurskunde aan de Vrije Universiteit Amsterdam, na korte tijd te hebben gewerkt in de lokale en provinciale ambtenarij.
Reacties: 9
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
De heer Van Der Wal legt een verband tussen eisen aan ambtenaren, managers en topsalarissen.
Er is voldoende wetenschappelijk bewijs dat hogere salarissen geen verbetering van kwaliteit betekenen, zeler niet binnen het beperkte taalgebied waarin we werken. Er is wel een duidelijke correlatie tussen narcistische persoonlijkheidstkenmerken en hogere salarissen.
Geen enkele manager verbetert een kennisorganisatie zoals de meeste overheidsdiensten zijn, zodanig dat een zeer hoog salaris maarschappelijk te verdedigen valt. Een gemiddeld hoger salaris, binnen maatschappelijk geaccepteerde grenzen, kan wel de aantrekkelijkheid van het ambtenaarchap voor capabele werknemers verhogen, evenals beperking van de invloed van managers...
Tsja, dat denk ik ook: waarover moet dit artikel nou gaan? Mogen we kiezen?
De ambtenaar moet, de ambtenaar moet dat, nieuwe ontwikkelingen, netwerken, maar uiteindelijk is het gewoon een reclamepraatje met weinig inhoud.
Als iemand meerdere personen (individuën) moet zijn, dan hebben mensen in de regel last van een psychiatrische stoornis... Dus misschien moet deze hoogleraar zijn leerstoel bij een andere faculteit aanvragen?
Als het salaris van de Minister President te laag is om goed mensen te krijgen dan hebben we nu dus blijkbaar een groot probleem.
Een hoogleraar die € 1.500.000,00 verdient aldaar is te gek voor woorden.
Als iemand hoogleraar is op zijn 45 gaat hij 3 jaar naar
Singapore en ontvangt hij dat salaris hoeft hij nadien nooit meer te werken , Veerkrachtige ambtenaren zijn echter nauwelijks te vinden, Dus dit sprookje dooft snel . 1.5 miljoen 2 km verder kinder arbeid wat een veerkracht
Begrijp ik nu dat een ambtenaar partijdig mag zijn, onrechtmatig mag handelen en naar de waan van de dag adviseert?
Volgens hebben we voor die eigenschappen de politiek toch? En is dat één van de redenen waarom het vertrouwen in de politiek tanende is?
Balkenende, Dales, verbinder, onpartijdigheid.
Brakke praat. Bij de ambtenaar in klassieke zin horen termen als onpartijdigheid, stabiliteit en rechtmatigheid. Maar net als met de P&O-adviseur die er ooit voor de medewerkers was maar nu alleen het management dient, zo dient de ambtenaar nu alleen nog zijn politieke baas. Kreten als innoveren, ondernemen en netwerken verhullen die werkelijkheid. Hoe lang die brakke praat goed gaat?